Tüketicilerin Kontrolündeki Piyasa

BR>
Üçüncü aşama, iki kuşağın çoğalttığı, çağdaş sanat üretiminin sanat pazarı ve kamusal parasal olanaklarla desteklenmesi, Türkiye kültür politikası içinde bir anlam taşımasıydı. Bu üç aşama içinde en başarısızı da bu üçüncü aşamaydı. 30 yıl sonra, henüz sağlam bir uluslararası nitelik kazanmamış, yerel güdümlemelerle yürütülen bir sanat pazarı, gösteri etkinliği (spectacle) güçlü ama toplumsal sorumluluğu zayıf kültür sanat yatırımları bu aşamayı dolduracak nitelikler değil.

Anadolu ‘çeperde’ kaldı

Dördüncü aşama, çağdaş sanat üretiminin kitleler tarafından izlenmesini sağlayacak, Anadolu kentlerini yaşadıkları dönemin görsel sanatıyla buluşturacak kurumsal sistemin kurulmasıydı. Anadolu kentleri ‘çeper’ karakterinden çıkamadı, daha doğrusu artık bilinçli olarak çıkarılmadığını düşünüyorum. Günümüz sanat üretiminin demokratik açılımından geniş kitleler yararlanamıyor, görsel kültür etkinlikleri İstanbul’un merkez ilçelerinden öteye gitmiyor. Anadolu üniversitelerindeki sanat fakülteleri bu konuda atılım yapmaya çalışsalar bile, bu iş birkaç kesimin işbirliği içinde gerçekleştirebileceği bir değişim olduğu için, yeterli bir sonuç yaratamıyor.

40 yıl önce başlayan çağdaş sanat gelişmesinin yaratıcıları sanatçılardır; bu gelişmeyi başlatan ve 80’li ve 90’lı yıllar boyunca sürdüren sanatçıları ‘geçiş öncüleri’ olarak nitelendirmek gerekiyor. Bugün yapılacak herhangi bir retrospektif sergi bu geçiş öncülerinin işlerinden örnekleri kapsamıyorsa, sanat tarihi açısından yanlış, eksik ve anlamsız bir sergidir.

Piyasa aktörlerine dikkat

Sanatın özverili süreçlerle gerçekleşen kendine özgü ve dünya sanat ortamı ile bağlantılı gelişmelerini, geçici güncel eğilimlerle ve küçük bir alıcı-satıcı grubunun heyecanlı piyasa oyunlarıyla  değerlendirmek de son derece sakıncalı! Bu nedenle, sanat üstüne yazanların,  sanatla ilgilenenlerin sanat pazarındaki hareketlenmeyi ülkenin sanat ölçütlerini belirlemeye yönelik bir değerlendirme unsuru olarak sunanlara ihtiyatla yaklaşmalarını öneririm. Henüz yerel sınırları aşamayan sanat piyasasının aktörlerini ve bu piyasanın uyduları gibi çalışan herkesi bilirkişi olarak kabullenmemek daha bilge bir yaklaşımdır.

Bu saptamalarım post-modern iyimserlik ve pozitif düşünce çalışımı yanlılarına, ‘olumsuz’ ve ‘kötümser’ gelebilir. Buna karşın, belleksiz, ölçütsüz, dizginsiz, dayanaksız bir kültür / sanat tüketimine boyun eğmek de kültür sanayinin üretim bölgesinde ödün vermeden çalışan sanatçılara ve benim gibi onların çalışmasına 30 yıllık katkısı olanlara olumsuz ve kötü geliyor.