Trakya’da Tarihe 20 Yıl Sonra Vize

Kırklareli’nde 1995-1997 yılları arasında yapılan kazı çalışmalarında ortaya çıkarılan 1900 yıllık Vize Antik Tiyatrosu, 11 yıl süren kamulaştırma işlemleri sırasında korumasız kaldı. Gazete Habertürk'ten Uzay Kesmen'in haberine göre; defineciler, alanı köstebek yuvasına çevirdi. 2014’te kamulaştırmanın tamamlanmasıyla binaların yıkım çalışmaları başlatıldı. Çalışmalar, bütçe yetersizliğinden durdu. Çevredeki yapıların yıkımı ve koruma altına alma çalışmaları ağustos ayı başında yeniden başladı.

Kırklareli’nin Vize ilçesi Çölektepe Höyüğü’nde 1995’te kazı yapan defineciler, tarihi eser kalıntıları buldu. Kültür ve Turizm Bakanlığı, bölgede kurtarma kazısı ve çevre temizliği yapılması için onay verdi. Kırklareli Müze Müdürlüğü ile Trakya Üniversitesi ortaklığında 1995-1997 arasındaki kazı çalışmasında, Trakya’da bilinen tek Roma dönemine ait antik tiyatro ortaya çıkarıldı. 4 bin seyirci kapasiteli tiyatronun M.S. 2. yüzyıla ait olduğu belirlendi. Bölge, 1997’de 1. derece sit alanı ilan edildi.

Bölgede başka eserlerin bulunma ihtimaline karşı kazının genişletilmesine karar verildi. Kazının yapılacağı 8 dönümlük toplam 21 parsel alan özel mülkiyete ait olduğu için çalışmalar durdu. 2003’te, 21 parsel alanın kamulaştırılması için çalışmalara başlandı. Ancak mülk sahipleriyle fiyat konusunda anlaşma olmadı. Sürecin uzaması, define avcılarına yaradı. Bu sürede, antik tiyatro ve çevresi, kaçak kazı yapan defineciler tarafından tahrip edildi. 2014’te kamulaştırma süreci tamamlanınca çevredeki yapılar yıkılmaya başlandı. Bütçe yetmeyince durdurulan yıkımlar 2017 Ağustos başında, Trakya Kalkınma Ajansı’ndan alınan destekle yeniden başladı. Tiyatronun merkezindeki 1 parselle ilgili mülk sahibi ile söz konusu olan fiyat davasının devam ettiği ama tapu tahsis belgesinin devlette olduğu öğrenildi.

‘ABD’de 1-2 yılda çözülür’

Avukat Halil İbrahim Çelik, kamulaştırmanın dünyada daha kısa sürede sonuçlandığını belirterek, “Her ülke kendi içerisinde bulunduğu şartlar doğrultusunda farklı prosedürler uygulamaktadır. Standart bir prosedür söz konusu değil. Kamulaştırmanın kesinlikle kamu yararı içermesi, planlanmış bir kamu hizmeti doğrultusunda yapılması gerekmektedir” dedi. ABD, İngiltere ve Almanya’daki uygulamaya ilişkin bilgi veren Çelik, genellikle sürelerin kısa oldu- ğunu, özellikle ABD’de bu sürecin 1-2 yılda tamamlandığını söyledi.

‘Yıkım zarar vermiyor’

Kırklareli İl Kültür Turizm Müdür Yardımcısı Fikret Macit, kamulaştırma sürecini anlatırken “Alanda 18 konut bulunuyordu. 2003’te başlayan kamulaştırma için fiyatta uzun süre anlaşma olmayınca süreç uzadı. 2014’te süreç tamamlandı. Şu anda fiyat konusunda anlaşmazlık bulunan tek bir parsel var ama kullanım hakkı devlette. Etraf tel örgüyle çevrilecek, güvenlik noktası kurulacak. Kazı çalışması yeniden başlayacak” dedi. Macit, sosyal medyadaki “Tarihi yapı iş makineleriyle tahrip ediliyor” iddialarının ise asılsız olduğunu ve yıkım çalışmalarının bir müze uzmanı gözetiminde yapıldığını belirtti. Macit, yıkımların sadece yüzey temizleme çalış- ması şeklinde ilerlediğini söyledi.