Tophane İhyasında Son Söz Üniversitede

Tophane’de Topçu Kışlası gibi bir ihya projesi olan ‘İmalat-ı Harbiye Usta Mektebi’nin inşa edilmek istendiği arazide İstanbul Arkeoloji Müzeleri’nin denetiminde devam eden kazıda 6-7. yüzyıldan kalıntılar çıktı. İstanbul İl Özel İdaresi’nce yürütülen projenin ihalesi bir ay önce Reskon İnşaat firmasına 13.700.000 karşılığında verilmesine rağmen inşaatın yapılıp yapılamayacağı kazı sonlanmadan kesinleşmeyecek.

Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Yalçın Karayağız, Radikal’e yaptığı açıklamada projenin bütçe yetersizliği nedeniyle üniversiteden alınarak İl Özel İdaresi’ne devredildiğini, ihalenin de üniversite değil idare tarafından verildiğini söyledi. Karayağız, kazı sonuçlarının koruma kurulundan sonra üniversite bünyesinde 5 kişiden oluşan özel bir bilim kurulu tarafından değerlendirileceğini ve son sözün üniversitede olacağını söyledi.

Meclis-i Mebusan Caddesi’nin batısında kalan, şu an perdelerle çevrili alana ‘Mimar Sinan Araştırma Merkezi ve Müzesi’ yapılarak Mimar Sinan Güzel Sanatlar Fakültesi’nin kullanımına sunulması planlanıyor. Karayağız, daha önce basına yaptığı açıklamalarda “Mimar Sinan Araştırma Merkezi ve Müzesi’nin içinde Mimar Sinan’ın bazı eserlerinin maketleri olacak. Zeminde iki galeri, konferans salonları, toplantı alanları olacak” demişti.

Koruma amaçlı imar planlarında ‘arkeolojik park’ olan alan, ayrıca Beyoğlu Kentsel Sit Alanı içinde.İstanbul Arkeoloji Müzeleri’nin denetiminde henüz küçük bir kısmı kazılan araziden çıkanlar Koruma Kurulu’na raporlanıyor. Alandaki projenin revizyonu ve uygulaması, kazı sonuçlarına göre belirlenecek.

2010’da yenileme kuruluna sunulan projenin mimarı Halil Onur, konu hakkında görüş vermedi. İstanbul SİT alanları alan yönetimi başkanı olan Onur, aynı zamanda Topçu Kışlası projesinin de mimarı.

‘Çivi bile çakılmasın’

Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Yalçın Karayağız ise projeyle ilgili henüz karar vermediklerini söylüyor:

“2010’da koruma kurulu tarafından onaylanmış bir proje ve ihale var. Ama biz bunu uygulamak zorunda değiliz. Koruma Kurulu projenin uygun olduğuna dair karar verse bile biz istersek o işten çekilip binayı yapmayız. Kazıdan çıkan sonuca ve üniversitenin bilim kurulunun raporuna göre iş yaparız. İhalenin verildiği firma kafasına göre takılmasın diye denetimini yapıyoruz, bizim bilgimiz dahilinde değilse çivi bile çakılmasın diye.”

Yol yapmak için yıkılmıştı

Tophane Kışlası olarak 1860’larda inşa edilen bina 1900’lerde top dökümhanesine usta yetiştirmek için kullanıldı. 1956-57’de yol açma çalışmaları için yıkıldı. Uzmanlar, Topçu Kışlası’nda olduğu gibi belgeler, röleveler bulunmadığı için yapılacak binanın gerçeği yansıtmayacağı fikrinde. Arkeologlar Derneği İstanbul Şubesi’ne göre bu alanda inşaat yapılması yanlış. Kazılarda, bir hamama ait kalıntılar, mermer lahit (üstte), sikke ve kandil gibi pek çok eser bulundu.

Tophane Kışlası Harbiye Usta Mektebi’nin seyri

2006: Arazi 2006’da Sulukule, Tarlabaşı ve Emek Sineması gibi 5366 sayılı yasa kapsamına alınarak ‘yenileme alanı’ ilan edildi.
2010: İstanbul Büyükşehir Belediyesi ’nin hazırladığı ‘MSGSÜ Çağdaş Sanatlar Müzesi Avan Projesi’ni değerlendiren Yenileme Kurulu, temel araştırma kazısının Arkeoloji Müzeleri Müdürlüğü denetiminde yapılmasına, herhangi bir buluntuya rastlanması durumunda çalışmaların durdurulup kurula bilgi verilmesine, mevcut duvar kalıntılarının tescil talebinin kazıdan sonra elde edilecek buluntular sonrasında değerlendirilmesine karar verdi.
2012: İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı Encümeni, araziyi MSGSÜ’ye 25 yıllığına ‘kültürel tesis alanı’ olarak kullanılmak üzere tahsis etti.
2013: İl Özel İdaresi projeyi devralarak ihaleyi Reskon İnşaat firmasına verdi.