Tasarımcılardan Mimarlara Altın Öğütler

Yapı-Endüstri Merkezi (YEM)’deki Mimarlık Haftası etkinliklerinin ikinci gününde, mimarlık farklı tasarım disiplinlerinden uzmanların gözünden masaya yatırıldı.

Oğuz Bayazıt Mimarlık Kurucusu Oğuz Bayazıt’ın moderatörlüğünü üstlendiği ‘Tasarımcılarla Mimarlık’ oturumuna; içmimar Ali Doruk (Net Mimarlık Kurucu Ortağı), peyzaj mimarı Arzu Nuhoğlu (Arzu Nuhoğlu Peyzaj Tasarımı Kurucusu), içmimar-aydınlatma tasarımcısı Korhan Şişman (Planlux Kurucu Ortağı) ve akustik mühendisi Türker Talayman (Talayman Akustik Mühendislik Kurucu Ortağı) konuşmacı olarak katıldı.

Bayazıt: Entegre tasarım süreci içinde her disiplin ayrı uzmanlık alanlarına dönüştü

Paydaşların gözünden mimarlığın ele alındığı bu etkinlik dizisinin kendisine, okula başladığı dönemde yapılan oryantasyonu hatırlattığını belirten moderatör Oğuz Beyazıt, “Mimarlık pratiğinin içinde bulunduğum 25 yılda en çok değişen şey, teknolojinin mimarlık sürecine etkisi oldu. Bu entegre tasarım sürecinin içinde her disiplin (akustik, aydınlatma vs.) ayrı uzmanlık alanlarına dönüştü” şeklinde konuştu. Bayazıt daha sonra, kendi uzmanlık alanlarını belirlerken yaşadıkları deneyimi paylaşmaları için konuşmacılara söz verdi.

Doruk: İyi orkestra edilen projelerden dünya çapında sonuçlar elde edilebilir

Salondaki dinleyicilerin çoğunluğunu oluşturan mimarlık öğrencilerine seslenen içmimar Ali Doruk konuşmasını şöyle sürdürdü: “Bildiklerimizi size aktarmamız çok önemli. Tasarımcılar olarak hepimizde egosantrizm mutlaka var ama birbirimizden ayrı çalışmamız söz konusu değil. Meslek yaşamımda beni en çok zorlayan şey, beraber çalışma sistemini oturtmak ve müşteriyi bu sürece ikna etmek oldu.”

Fenerbahçe Stadyumu için tasarladıkları 1907 Tribünü’nün, akustik ve aydınlatma tasarımı gibi farklı uzmanlık alanlarının işbirliğiyle hayata geçirilen örnek bir proje olduğunu dile getiren Ali Doruk, “Taraftarların maçı hem ekrandan hem stadyumdan rahatça izleyebilmeleri için 42 kişi sırf bu koltukların tasarımı üzerine çalıştı.” dedi. Tasarımcı-mimar işbirliğindeki uyuma vurgu yapan Doruk, iyi orkestra edilen projelerden dünya çapında sonuçlar elde edilebileceğini ekledi.

Nuhoğlu: Birlikte çalışma modelleri üzerine yoğunlaşmalıyız

Türkiye’de peyzaj mimarlığı bölümünün 1973'te bölüm açıldığını ve bunun ülkemizde çok genç bir meslek olduğunu hatırlatan Arzu Nuhoğlu, kendisinin de 32 yıldır bu pratiğin içinde olduğunu söyledi. Teknolojinin gelişmesiyle birlikte alt disiplinlerin oluştuğunu, çevre sorunlarının ortaya çıkmasıyla yüksek lisans programlarının açıldığını belirten Nuhoğlu, böylece 1990’lardan bugüne uzmanlaşmanın arttığını ifade etti. Peyzaj tasarımında çok büyük bir ölçekten, üst bölgelerden başlayıp detaya indiklerini söyleyen Nuhoğlu, “Egoların azalması lazım. Birlikte çalışma modelleri üzerine yoğunlaşmalıyız. İşin kalitesinin arttığını göstererek işvereni buna ikna etmeye çalışıyoruz.” dedi.

Talayman: Akustik tasarım hiçbir zaman heba olmayacak, binanın yaşam süresini artıracak bir etken

İşitsel konforun yapı kabuğunda başladığını ve içerideki ihtiyaçlara göre özelleştiğini belirten akustik mühendisi Türker Talayman, “Akustik tasarımın da bütün danışmanlıklar ve destek hizmetleri gibi projeye erken dahil olması gerekir. Konsept ve avan proje aşamasında devreye girmemiz, projenin daha sağlıklı ilerlemesini ve bütçenin verimli kullanılmasını sağlar.” dedi. Bu önlemleri sonradan almanın mümkün olmadığını dile getiren Talayman, sözlerini şöyle sürdürdü: “Akustik tasarım konfora yönelik bir konu ama ekonomik anlamı da var. Hiçbir zaman heba olmayacak, binanın yaşam süresini artıracak bir etken.”

Şişman: Aydınlatma tasarımının da artık bir sorumlusu olmalı

Korhan Şişman ise, aydınlatma tasarımı ve mimarlık ilişkisini uzmanlığı bağlamında masaya yatırdı. “100-150 sene önce doğal bir ışıkla (ateşle) aydınlanıyorduk. Elektrik çok önemli bir kültür devrimine sebep oldu. Bugün yapay aydınlatma mekana o kadar çok entegre ediliyor ki doğal aydınlatmayı unutmaya başladık.” diyen Şişman, aydınlatma tasarımının ürün seçimi ile karıştırılabildiğine dikkat çekti.

“2006'da Türkiye'deki ilk aydınlatma tasarımı ofisini kurduk. Mimari proje grupları içerisinde bu alan son dönemde daha da önemsenmeye başladı. Hepimizin hakkında fikir sahibi olduğu bir alan ama maalesef bir sorumlusu yok. ABD'de 1945-50'lerde faaliyete geçen bu uzmanlığı Türkiye'de hizmet olarak alabilmek için uluslararası projeleri beklememiz gerekti.” diyen Korhan Şişman, tasarım süreçlerinin entegrasyonunun önemli olduğunu ifade etti. Arka planda ciddi karmaşaları çözebilecek bir sistem tasarımının en baştan sürece katılması gerektiğini belirten Şişman, aydınlatma tasarımını; mimara doğru karar almasında yardımcı olan, kimlik algısında ciddi oynamalar yapabilen ve süreci doğrudan etkileyen bir danışmanlık olarak tanımladı. Şişman, artık bu tasarım alanının da bir sorumlusu olması gerektiğini yineleyerek sözlerini tamamladı.

Genç mimarlara öğütler

İyi yaptığı şeyin peşinden gittiğini ve bunun kendisini 7 sene sonra hayalini kurduğu şeyi gerçekleştirmeye götürdüğünü söyleyen moderatör Oğuz Bayazıt, bu oturumdan çıkarılacak dersleri; farkındalık, sistemli çalışmak, biriktirmek, rol paylaşımı ve yönetimi şeklinde özetledi.

Konuşmacıların öğrencilere verdiği öğütler ise şunlar oldu:

Ali Doruk

Artık proje alanları ve tasarlanan binalar büyüdü. Bunu tek başına yapmamız mümkün değil. Tasarım disiplinlilerini bir araya getirip bilimi kullanmalı, güçlerimizi birleştirmeliyiz.

Tasarımcılar olarak iç yaşam kalitesini artırmak için çalışıyoruz. İçerde gördüğünüz her malzemenin bir danışmanı var. Mimar olarak hepsini bilmeniz mümkün değil, o yüzden rahat olun. El ele tutuşmaktan korkmayın. En önemli sorunlarımızdan birisi iletişim. Bir sürü danışmanla birlikte çalıştığınızda süreci idare etmek de ayrı bir zorluk.

Her şeyle ilgilenin. Tasarım tek taraflı bir şey değilİç mimarın, akustik danışmanının görevini bilmeseniz bu orkestrayı yönetemez, tasarımınızı geliştiremezsiniz. En azından nelere ihtiyacınız olduğunu bilmeli, o yan bilginin farkında olmalısınız. Kendinize karşı samimi olun, yaptığınız işi severek yapın.

Arzu Nuhoğlu

Ekibinizi iyi yönetmelisiniz. Bol alıştırma, proje yaparak, yanlışlarımızdan öğrenerek ilerleyebiliriz.

İşin bilimsel tarafını ortaya koymak çok önemli yoksa bezeme sanatı gibi tehlikeli sularda yüzmeye başlıyorsunuz. Tasarımın tekrarı ve içinin boşaltılması söz konusu. Peyzaj araç olarak kullanılıyor. Bu algıyı yok etmeliyiz.

Hızlı kent yaşamı içinde peyzaj mimarının dokunduğu bir sürü etki alanı var. Projeyi içselleştirmek, tasarımı orada yaşayacak insana göre yapmak önemli. Bu yüzyıl insan yaşamının kurgulanmasıyla ilgili, bu da teknik bir mesleğin çözeceği bir konu değil.

Birikim çok önemli. İlgilenin ve biriktirin. İnsan için tasarım yaptığınızı unutmayın.

Türker Talayman

İşin genel bir sistematikle yönetilmesi ve proje yönetim felsefesi önemli. Matematiksiz bir şey olmuyor. Hesap yapmayı bilmelisiniz, değişen teknolojiyi sürece entegre etmelisiniz. Araştırmak ve çaba sarf etmek gerek. Mimar neden bunu istiyor, ben buna nasıl yaklaşabilirim? Bir projecinin bütün detaylara açık olması lazım, önemli olan malzemeye değil, projeye yönelik çözümü bulmak.

Akustik konfor alanında uzun zamandır eksiğimiz olan bir yönetmelik Mayıs 2018’de devreye girecek. Böylece modern yaşamın yükü altında ezilen insanın daha rahat edeceği yaşam ve çalışma mekanları yaratılacak.

Dijital dünya, değerli bilgiye zor ulaştığımız bir yer. Kitabın hala çok önemli olduğunu düşünüyorum. Bilgiyi kaydetmek ve özümsemek için yazılı kaynaklara başvurmaya devam ediyorum.

Korhan Şişman

Piyasaya çıktığınızda kaç aşamada proje yapıyorsunuz? İşveren sizden ne istiyor? Okuldan mezun olmadan bunu öğrenmeye çalışın çünkü genelde süreç yönetimi konusunda ciddi sorun yaşanıyor. Proje sürecinde kimden, ne zaman, hangi yardımı alacağınızı bilmeniz, bu aşamaları tanımlamanız gerek. Odalarınıza kayıt yaptırın, mevzuat süreçlerini takip edin. Her projede işverenin isteklerine göre hareket etmemiz gerekiyor ve bunu mevzuatlardaki şablona uyduramıyoruz. Kimden danışmanlık alacağımızı bilmediğimiz zaman proje yanlış yönlere gidebilir.

Çalıştığınız ekiplerle sıkı iletişim kurmalı ve o derinliğe sahip olmak için sıkı çalışmalısınız. Çok gezin, çok görün ve tutkularınızın peşinden gidin.