Tarihi Milli Park Üstü Yol!

Evrensel'den Özer Akdemir'in haberine göre, Çanakkale Boğaz Köprüsü planının açıklanmasının ardından, Gelibolu Yarımadası’nda başlayan yol çalışmalarının, Gelibolu Tarihi Milli Parkı’nın içinden ve Sestos antik kentinin sınırlarından geçtiği ortaya çıktı. Yol çalışmaları “Tarihi Milli Park” tabelasının arkasında devam ediyor.

Tartışmalı Çanakkale Boğaz Köprüsü, geçtiğimiz aylarda açıklanan 1/100.000 ölçekli plana girdi. Köprünün Lapseki ilçesine bağlı Kocaveli köyü ile Gelibolu’ya bağlı Sütlüce köyü arasında inşa edileceği söyleniyor. Köprü planının ortaya konmasının ardından tamamı sit alanı olan Gelibolu Yarımadası’nda yol yapım çalışmaları hızlandı.

Bunlardan birisi olan Gelibolu Eceabat duble yolu, Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Park’ının içinden, Sestos Antik kentinin ise sit sınırlarından geçiyor. Yolun tünel ağzı çalışmaları başlamış durumda. “Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı” tabelasının hemen arkasında devam eden tünel çalışmalarının tarihi ve ekolojik dokuya zararı olmaması olanaksız. Buna karşın Çanakkale Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Sestos (Akbaş) Limanı, Kilye Koyu, Eceabat arasında 25 metre genişliğindeki yol çalışmasına 19.06.2013 tarihinde “uygundur” kararı verdi. 

Bölgede kazı çalışmalarını yürüten Çanakkale 18 Mart Üniversitesi öğretim üyesi Doç. Dr. Reyhan Körpe, antik çağda Yarımada ve Karadeniz’den getirilen tahılların Sestos (Akbaş) Limanı’ndan gemilere yüklendiğini ve Sestos’un, Gelibolu Yarımadası’nın en önemli kentlerinden birisi olduğunu söyledi. Sestos’ta yüzey çalışmalarına devam eden Körpe’nin antik kentin sit sınırlarının genişletilmesiyle ilgili bir projesi de bulunuyor. Eğer antik kentin sınırları genişlerse, şu an yapımı devam eden Gelibolu Eceabat duble yolu Sestos’un sit sınırlarının içinde kalacak.

Bölgenin imara açılacağı endişesi

Çanakkale Boğaz Köprüsü’nün Gelibolu çıkışında yapılacağı göz önüne alındığında tarihi Gelibolu Yarımadası Milli Park içinden geçen  bu duble yola, en azından boğaz köprüsü gerekçesiyle ihtiyaç olmadığı görülüyor. Bu durumda en büyük endişe duble yolun geçtiği güzergahın imara/ranta açılması olarak ortaya çıkıyor. Öyle ki 3 bin 700 metre uzunluğunda planlanan köprünün ayaklarının bulunduğu Lapseki ve Gelibolu bölgeleri kentsel gelişim alanı ilan edildi bile. Şehir Plancıları Odası Bursa Şubesi de, böylesine büyük bir yol güzergahı ve bağlantı yolları üzerinde ciddi bir yapılaşma baskısı meydana geleceğini ifade etmişti.

Uygarlıkların geçiş noktası

1. ve 3. derece doğal, tarihi ve arkeolojik sit, Milli Park gibi koruma statülerinin çakıştığı bir yer olan Gelibolu Yarımadası, dünyanın en büyük savaşlarından birisinin yaşandığı bir bölge. Yarımada, Çanakkale Boğazının en dar yerinde bulunması nedeniyle onlarca uygarlığın hep geçiş noktası olmuş. M.Ö 5. yüzyılın ortasinda Pers’ler bogazin Anadolu yakasindaki Abidos’tan Sestos’a yüzen gemileri birbirine bağlayarak, Çanakkale Bogazı’na ilk köprüyü kurmuşlardı. Bu köprüden Pers ordusunun Avrupa’ya geçmesi gibi, İskender’in ordusunun buradan geçtiği biliniyor. Ayrıca Yunan mitolojisinde Hero ile Leandros’un öyküleri de boğazın karşılıklı iki kıyısındaki sonu acıklı biten bir aşk öyküsünü anlatır.