Tarihi Kalıntılara Zarar mı Veriliyor?

Marmaray çalışmaları kapsamında yapılan arkeolojik kazılarda daha önce geç Osmanlı dönemine ait küçük imalathanelere ait mimari kalıntılar ve sokak dokusu bulunan Yenikapı’da, bu kez de Bizans’ın en eski limanı Theodosius’a ait ahşap örmeler ortaya çıktı. Fakat bulunan ahşap örmeler 10 gün önce kaldırılmaya başlandı.

BirGün’ün edindiği bilgiye göre, Koruma Kurulu yaklaşık 1 buçuk ay önce yapılan kazılar sonucunda ortaya çıkan ahşap örmelerin kaldırılmasına yönelik karar verdi. Örmelerin kaldırılması risk içerirken, aynı zamanda tarihi kalıntılarına zarar verildiği ileri sürüldü. Yenikapı kazılarında yerinin tahmin edildiği ancak bulunamayan söz konusu ahşap örmenin bu örme olduğu ve bunun kamuoyunun bilgisine sunulmadan kaldırıldığı iddia edildi. Örmelerin belgeleme işlemlerinin tamamlanmadığı ve belge kurallarına uyulmadan kaldırıldığı öne sürüldü.

Örmeler levye ve iş makinesiyle kırılıyor

Yaklaşık 2 bin yıllık bir geçmişe sahip ahşap örmelerin, iş makinesiyle ve levyeyle tahrip edildiği belirtildi. Edinilen bilgiye göre, örmelerin Koruma Kurulu ve Müze Müdürlüğü onayıyla kaldırılıyor. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın verdiği Aralık tarihine yetiştirmenin amaçlandığı proje için Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın Müze Müdürlüğü’ne ve Koruma Kurulu’na baskı yaptığı iddia edildi.

Ahşap örmeler Theodosius Limanı’nın devamı mendireklerin yapımı için inşa edilen ve keşfedilmemiş tarihi kalıntı olarak bilinirken, denizin yaklaşık 5 metre derinliğindeki mendireklerin günümüze kadar sağlam kalmasının nedeni, Yenikapı’daki toprak yapısının ‘balçık ve oksijensiz’ olmasıyla açıklanıyor.

Dünya üzerinde hiç rastlanmadı

Tarihi limana ait ahşap örmelere dünya üzerinde şimdiye kadar hiç rastlanmadı. Uzmanlar örgülerin sağlam çıkmasının da imkânsız olduğunu dile getiriliyordu. Dünyada teorik olarak bilinen ama daha önce karşılaşılmayan yapım tekniğinin bilim dünyasının gündemine oturması bekleniyor. Ahşap örmelerin bugün ‘batardo’ adı verilen teknikle yapıldığı tahmin ediliyor. Kazılarda erken Bizans döneminin en eski limanı ‘Theodosius Limanı’ ortaya çıkarılmış, 36 batık tekne ve 45 bine yakın eser bulunmuştu. Kazılar, İstanbul’un neolitik dönemine de ışık tutmuş, 8 bin 500 yıl önce yaşamış ilk İstanbullulara ait mezarlar ve ayak izlerine rastlanmıştı.