Tarihi Bostandaki Otopark Projesi İptal Edildi

Mimar Sinan tarafından inşa edilen Piyale Paşa Camii’ne 16. yy’da gelir sağlayan bostan arazisini yıkacak otopark projesi İstanbul 2 No’lu Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu’nun kararıyla iptal edildi. Arkeologlar Derneği’nin tescil başvurusu üzerine karar alan 2 No’lu Kurul, bostanı caminin kültürel peyzajının bir parçası sayarak koruma altına aldı. Birgün Gazetesi'nden Olgu Kundakçı'nın haberine göre, Koruma Kurulu kararında Piyale Paşa bostanının “16. yüzyıldan itibaren Büyük Piyale Paşa Camii ve külliyesinin akarı olarak kullanıldığı anlaşılan, camilerin giderlerini karşılamak için vakıflara gelir sağlayan bostanların günümüze ulaşan son örneği” olduğu belirtildi.

Bostanın “kültürel ve estetik değeri bulunması, cami-bostan birlikteliğinden geriye kalan örneğini temsil etmesi” nedenleriyle Osmanlı tarım teknolojisinin mimari unsuru olan su kuyusu ve havuz ile birlikte bütüncül olarak 2863 sayılı yasa kapsamında tescil edilmesine karar verildi. Böylece ilk kez bir bostan arazisi kültür varlıklarıyla ilişkisi dikkate alınarak Koruma Kurulu tarafından korumaya alındı.

Yaşayan miras

2 No’lu Koruma Kurulu, İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin tarihi bostanı otoparka dönüştürecek ‘Beyoğlu Piyale Paşa Camii Önü Rekreasyon” projesine onay veren kurul kararını da iptal etti. BirGün’ün ‘Tarihi bostan yıkılıyor’ başlığıyla gündeme getirdiği proje bostan arazisine 343 araç kapasiteli yeraltı otoparkı yapılmasını öngörüyordu. Koruma Kurulu’na yapılan tescil başvurusuna bir rapor sunan İTÜ Mimarlık Tarihi doktora öğrencisi Ayhan Han ve Harvard Tarih Bölümü doktora öğrencisi Aleksandar Şopov, arazinin vakfiyelerde Piyale Paşa Külliyesi inşa edilmeden önce dahi bostan olarak kullanıldığına ve bostandaki tarım faaliyetinin kuşaktan kuşağa aktarılan “yaşayan miras” olma özelliği taşıdığına dikkat çekiyor.

İlk kez bir bostanın kültür varlığı olarak tescillendiğini belirten Arkeologlar Derneği ve Beyoğlu Kent Savunması "Bu kazanım sadece Piyalepaşa Camii bostanı için değil, aynı zamanda tarihi Yedikule Bostanları, Hewsel Bahçeleri gibi kültürel peyzaj ve tarihi kentsel tarım alanları için de büyük bir kazanım ve emsal karar niteliğindedir" açıklamasında bulundu.