Süryaniler Mor Avgin Manastırı'na Ait Arazileri Geri İstiyor!

Süryaniler, yıllar evvel göç etmek zorunda kaldıkları Mardin'deki köylerinde, Mor Avgin Manastırı'na ait arazilerini geri istiyor. Mardin'in Nusaybin ilçesine bağlı Eskihisar (Marin) köyünde bulunan ve 30 yıl atıl kaldıktan sonra restore edilerek 2008 yılında yeniden ibadete açılan Mor Avgin Manastırı'na ait arazilerin tapuları şu an BDP'li bazı yönetici ve ailelerinin elinde. İsveç'te bulunan Mor Avgin Derneği yöneticileri BDP Genel Başkanı Selahattin Demirtaş ve Mardin Milletvekili DTK Genel Başkanı Ahmet Türk'e arazilerin iadesi için başvurdu. Taraf Gazetesi’nin haberine göre sorunun uzlaşıyla çözülmesi için BDP'liler ve Süryanilerden iki komisyon kuruldu. Ancak çözüm bulunamadı. Süryaniler de altı ay önce hukuki süreci başlattı.

Avrupa'da bulunan Süryani cemaati, manastıra ait olduğu ve köylülerin 1970 yılında yapılan kadastro çalışmaları sırasında gerçek dışı beyanlarla üzerlerine tapuladığı arazileri için mücaele ediyor. Hacı Bahri ailesi 200 dönümlük araziyi Manastır'a iade etti ancak diğer aileler arazileri terk etmedi.

Vakıf arazisi zaman aşımıyla iktisap edilemez

Manastırın mülkiyetinin Mardin Süryani Kadım Deyrülzafaran Manastırı ve Kiliseleri vakfına ait olduğunu belirten Mardin Kırklar Kilisesi Papazı Gabriel Akyüz, “Manastırın tapusu vakıftadır. Arazilerin Manastıra ait olduğuna dair elimizde iki karar var. Bu kararlarla birlikte dava açtık şimdi sonucunu bekliyoruz” dedi. Davanın hukuki takibini Mor Avgin Manastırı Derneği adına Avukat Serhat Karaşin üstleniyor. Konuyla ilgili görüşüne başvurduğumuz Karaşin, yaşananları şöyle aktardı; “Yaklaşık 2 bin dönümü bulan arazi özel şahıslar adına tescillennmiş ve bundan ötürü de bu tescilennme neticesinde arazinin 1700 yıllık hak sahipliği maalesef hukuken köylülere geçmiş. Aslında hem yerel makamlar hem de civar köy halkı durumu biliyor, arazinin Manastır'a ait olduğunun farkında. Diyaloglar da kuruldu ama sonuç alınamadı. Biz bu konudaki yargı sürecini başlattık, Mor Avgin Manastırı bir vakfa ait ve vakıf arazileri zaman aşımıyla iktisap edilemez. Dolayısıyla bu el değiştirme işlemi hukuken yokluk durumundadır.”

Siyasi iradeyle çözülmeli

Orhan Kemal Cengiz sorunun hukuki değil siyasi yöntemlerle çözülmesi gerektiğini söylüyor. Cengiz, durumu Taraf'a şöyle değerlendirdi; “Hukuktan ziyade siyasi bir çözüm gerekiyor çünkü Süryaniler kendi istekleriyle ülkeyi terk etmedi. Bu kurallar ancak şöyle uygulanabilirdi; insanlar rızalarıyla bir takım malları bırakırlar bir yerlerde. Arkasından da birileri gelip ‘bunlar nasıl olsa sahipsiz mal' diye elinde bulundurur, o zaman kanunlar uygulanabilir. Ama ortada büyük bir toplumsal gerçeklik varken Süryaniler gibi Türkiye'de yaşadıkları baskılar, Türkiye'nin demokratik bir ülke olamaması ve farklı kimlikleri tanımaması sonucu göç etmek zorunda kalmış insanlara bu kanunun uygulanabilmesi bence mümkün değil. Burada devlete düşen bir yükümlülük var. O da şeklî hukuk kurallarının bir kenara koyup, siyasi çözüm bulması. O kişilerle anlaşarak belki onlara da bir tazminat ödeyerek toprakların alınıp Süryanilere geri verilmesi ya da Süryanilere tazminat ödenmesi... Tam olarak nasıl bir yol bulunabilir bilmiyorum ama burada özetle söylediğim şey şu; ortada şeklî hukuk kurallarıyla açıklanamayacak derecede karmaşık bir olay var.”

“Haksız yere el konulmuş”

BDP Genel Başkanı Selahattin Demirtaş, gayrimüslimlerin Türkiye genelinde ve bölgede mal varlıklarıyla ilgili çok ciddi haksızlıklar olduğunu söyledi. Demirtaş şöyle konuştu: “Kadastro işlemleri yapılırken, o insanlar burada olmadığı, zorunlu olarak sürgüne, göçe tabii tutuldukları için, kadastro esnasında oradaki ahali çoğu yerde söz konusu araziyi kendi üstlerine yazdırmışlar. Hukuk gereği o dönemde itiraz olmayınca, itiraz süresi de geçince haksız bir şekilde gayrimüslimlerin malları bölgedeki bazı ailelerin eline geçmiş. Gayrimüslim yurttaşlar kilise arazileriyle ilgili davalar açıyor. Mahkemeler bu konuda doğrusu tarihî gerçekleri esas almak yerine bu kadastro yapılırken, yapılmış hileli tutanakları esas alıyor. Mahkeme maalesef aleyhe kararlar veriyor. Karar Yargıtay'a gitse oradan da dönüyor.”