Sürdürülebilirlik İçin Yeni Sertifika Sistemi Geliştirildi

Bir bina çok çeşitli yollarla konut sakinlerinin refahını yükseltebilir, bunun için herhangi bir mimara danışmak yeterli. Bazıları binanın zararlı kimyasallardan arındırılması gerektiğini söylerken, diğerleri kullanıcılarının kazançlı ve mutlu olması için geliştirilmesi gereken binaları savunur. Artık WELL adı verilen yeni sertifika sistemi var. İnsan sağlığını merkeze alan bu sistemin ana ilkeleri, sağlık ve yapı arasındaki ilişkinin daha açık olarak tarif edilmesinde mimarlar ve diğer profesyonellere yardım edecek gibi görünüyor.

Architectural Record'un yaptığı habere göre, farklı derecelendirme sistemi ya da duvara asılacak ek bir plaket arayan tasarım ekibi ve müşteriler bulunuyor. Çoğu kişi LEED’in doğal aydınlatma, içyapı hava kalitesi gibi özelliklerine itimat sağlamasına rağmen, yine de WELL’in bazı problemlere cevap verebilen tamamlayıcı bir sistem olduğunu iddia ediyor.

Araştırma ve danışmanlık firması Terrapin Bright Green’in kurucu ortağı  Bill Browing ise WELL’i tarif ederken, “WELL, LEED’in sadece dolaylı olarak ele aldığı sorunlarla ilgilenir” diyor. Browing, “WELL bina içinde yaşayanların deneyimleriyle ilgilenirken, LEED binayla ilgilenir” diye ekliyor.
 
İnsan sağlığını destekleyen yapının özelliklerini ölçen, gözlemleyen ve tasdik eden araç Paul Scialla’nın buluşu. 2007’de, bir araştırma, danışmanlık ve geliştirme şirketi olan Delos’u kuran Scialla, bunu “sağlık gayrimenkulü” (wellness real-estate) işi olarak tanımlıyor. O, dünyanın en kazançlı sınıfı olan emlak ile  en hızlı büyüyen endüstri olan sağlığı kaynaştırma fırsatını yakalıyor.

Fahr’ın San Francisco’da ki ofisi, duvarlara topraksız yaşayabilen bitkiler yerleştirerek biyofilik ihtiyaçlara hitap ediyor.

WELL önceleri sağlık ve medikal profesyonellerinin de içinde bulunduğu bir birlik içinde özel bir sistem olarak geliştirildi. Ama hedeflerini daha da ilerletmek için, Scialla WELL’in, halka açık bir standart olmasını teklif etti. Ve sistemi yönetmek için, kamu yararı için ve kar amacı gütmeyen bir kuruluş olarak International Well Builnding İnstitute’yi (IWBI) kurdu. Geçtiğimiz ekimde, çok katmanlı bir hakemlik sürecinden sonra, enstitü WELL’in spesifik olarak ofis için hazırlanmış 1.0 versiyonunu, piyasaya sürdü. Diğer bina çeşitleri için olan standartlar üzerinde ise çalışmalar devam ediyor.

WELL 1.0, su, hava, gıda, aydınlanma, fitness, konfor ve zihin olmak üzere 7 kategoride düzenleniyor. Bunların her biri, bir projenin ya da mekanın, insan sağlığını (kardiyovaskuler sistem, bağışıklık, ve solunum sistemi dahil) desteklemesi için başvurulabilen özellikler arasında. Bu özelliklerden bazıları önkoşul olarak adlandırılmış yani diğerleri isteğe bağlı ölçü olabilirken, bu 7 özellik sertifika için zorunlu. Ve bunlar projenin temel sertifikaları almasına, altın ya da platinum kategorisine ulaşmasına da yardım edebiliyor.

Phipps Conservatory and Botanical Gardens’ın yeni yönetim binası bittikten sonra WELL sertifikasına talip oldu.

IWBI’ya göre, bugüne kadar 3 pilot proje onaylanmış ve projelerin toplamı 10 milyon square feet’ten daha fazla. Dünya genelinde ise birçok proje sertifika almak için sırada. Bununla birlikte bu alan, LEED binalarının sayısı tarafından gölgede bırakılır. (Sadece nisan ayında neredeyse 60 milyon square feet LEED tarafından sertifikalandı)
 
“Lüks değil, ulaşılabilir”
 
Sertifika sistemini inceleyen bazı profesyoneller, sağlık sınıfına atlayan bu yapının lüks olarak algılanmasından endişeli olsa da Scialla bunun apartmanlar için lüks olmadığını söylüyor. Bu sistemin kar amacı gütmeyen bir kuruluşla var olduğunu hatırlatan Scialla, ayrıca IWBI’nın karının yüzde 51’ini sağlık ve insancıl oluşumlar için araştırmalara ayıracağını da belirtiyor. O’na göre WELL sadece lüks ya da A sınıfı yapılar için değil, “WELL her proje türüne ya da her bütçeye uygun” diyor.
WELL’in bazı özelliklerinin ulaşılabilir teknolojinin ötesinde kaldığını söyleyen eleştirmenler de bulunuyor.

Tescil ücreti projeye göre değişiyor

Sertifika sürecinde suyu, havayı ve aydınlanma kalitesi, aynı zamanda LEED sertifikasından da sorumlu olan Green Building Certification Institute tarafından yerinde değerlendiriliyor. Tescil ücreti ise projenin büyüklüğüne ve tipine göre belirleniyor. Örneğin 50.000 square feet’ten küçük bir yer 8 bin 300 dolara ücretlendiriliyor. IWBI, denetim için ek ücret olarak 4 bin dolardan başlayan fiyatlarla ücretlendiriyor.