Su Yönetimi Can Kurtarıyor, Cari Açığı Kapatıyor

Su yönetimi evlerden havalimanlarına kadar her türlü yapı için büyük önem taşıyor. Bina dışındaki çalışmalar sel ve yağmur sularına kalkan olurken, bina içi çalışmalar sudaki petrol ve gıdayı ayrıştırıp doğaya kazandırıyor. Binaların ömrünü uzatan, olası sel baskınlarında can kayıplarının önüne geçen su yönetimi ekonomiye de ciddi kazanım vaat ediyor.  Gerek gayrimenkul sektörü gerekse yerel yönetimlerin yeterli bilinç düzeyinde olmadığı bu sektörün önündeki en büyük engel mevzuat eksiklikleri. Su yönetimi ile ilgili tüm detayları ACO Genel Müdürü Ender Özatay ile konuştuk.

Su yönetimi nedir, nasıl yapılır?

Su yönetimi için bina olması gerek. Yani yapının olduğu her yerde su yönetimi söz konusudur. Bu işlem 2 alanda olur;  bina içi ve bina dışında. Bina dışında çevresel etkiler nedeni ile su binaya ulaşabilir. Mesela sel olabilir. Bu suların belli kanallarla toplanıp doğaya kazandırılması gerekir. Bunun en önemli örneği havalimanları. Çünkü pistte su olursa uçak kalkamaz. Bina içinde ise mutfak, lavabo gibi su olan yerlerde bu suyu çeşitli ürünlerle toplayıp içindeki yağ petrol ev gıda atıklarından arındırıp doğaya kazandırıyoruz. Özetle işin özünde suyu toplama ayrıştırma ve doğaya kazandırma var.

“Denetleme mekanizması çalışmıyor”

Su yönetimi Türkiye’de ne durumda?

Dünya inşaat pazarının binde ikisi su yönetimi. Yani bina yatırımının yüzde 2’sin harcayarak su yönetimi yapıyorsunuz. Türkiye’de 120 milyar TL’lik inşaat pazarı var. Su yönetimine karşı bilinçli bir kesim var. Ancak bilinçli olmayanlar denetleme mekanizması yeterli olmadığı için kullanmıyor ve şehrin kanalizasyon şebekesine zarar veriyorlar. Asıl problem denetleme mekanizmasının çalışmıyor olması. Mesela yurtdışından bir örnek vereyim. Almanya’da yaşanan bir felaket sonrası kamu binalarındaki süzgeçlerde yangın stoperi zorunlu hale geldi. Biz de bunu ürettik. Çalıştığımız kamu binaları ve alışveriş merkezi projelerinde müttehitlere bunun bilgisini veriyoruz. Ancak pahalı, zaten şartnamede de yok denilip tercih edilmiyor. Ne yazık ki bizim bunu öğrenmemiz için üzücü bir olay yaşamamız gerek.

Sizin pazardaki yeriniz nedir?

Dünya pazarımız 10 milyar dolar. ACO dünya cirosu 900 milyon dolar. Pazarın yüzde 10’una sahibiz. Su yönetiminde referans haline geldik. Rakiplerimizde tüm ürünleri kapsayan bir sistem yok. Türkiye’de de ACO Pazar lideri konumunda. Rakibimiz yerinde dökme çözümler ve merdiven altı çözümler. Pazarın şuan sadece yüzde 10’u endüstrileşmiş durumda. Bu rakam zaman içinde yükselecek.

“3. Havalimanı’nın su yönetimini yapmak istiyoruz”

Türkiye’de hangi projelere imza attınız? Hangi projelerde yer almayı planlıyorsunuz?

Geçen yıl 235 projede yer aldık. Atatürk Havalimanı, Sabiha Gökçen Havalimanı, Ankara Havalimanı, Dalaman Havalimanı, Antalya Havalimanı, İzmir Havalimanı, Konya Havalimanı gibi projelerin su yönetimini biz yaptık. Havalimanlarında su yönetimi çok önemli. Çünkü en çok su tüketilen alanlardan biri havalimanları ve suyun oradan en az zararla çekilmesi gerek. Pistlerden uzaklaşmayan sular uçakların gecikmeli kalkmalarına neden oluyor. Uçaklarda gecikme bedeli1 dakika için 42 Euro. ABD’de uçakların gecikmesinden kaynaklanan yıllık bedel 33 milyar dolar. Bunun dışında Tüm Forum Alışveriş Merkezleri, Metrocity, Kanyon, Sapphire, Zorlu Center, Yapı Kredi Plaza da bizim çalıştığımız projelerden bazıları. Şimdilerde 3. Havalimanı ihalesini bekliyoruz. İhaleyi alan şirketle çalışmayı umuyoruz.

"Milyonlar çöpe gidiyor”

Ülkemizde hangi yatırımlar su yönetimi nedeni ile başarısız oldu?

Yakın zamanda Diyarbakır Devlet Hastanesi açıldı. Ne var ki 100 milyon TL yatırım çöpe gitti. O yapı şuan kullanılamıyor. Binada 2. kat bodruma kadar su çıkıyor. Dışarıdan gelen su içeri giriyor ve içerideki de dışarı çıkamıyor. Biz 1 ay önce orayı gönüllü olarak ziyarete gittik ve bir rapor hazırladık. Bir de Galatasaray Stadı Türk Telekom Arena’yı hatırlayalım. Bu alan yapıldığında etkinlik alanı gibi olacak denilmişti. Ama orda da doğru iş yapılmadı. Yağmurla gelen su sahadan uzaklaştırılamadı ve spor faaliyetlerini de etkiledi. Bunun üzerine bazı çalışmalar yapıldı ama artık konser gibi etkinlikler olmayacak. Hatay Havalimanı’nda da benzeri bir durum söz konusu. Burada da su yönetimi projelendirilmesi hatalı olduğu için yüksek yağmur alınca havalimanı kapanıyor.

“Doğru adımlarla 500 milyon dolar kazabiliriz”

Su yönetiminin yatırımcıya dönüş süresi nedir?

Su yönetimi Türkiye’de yatırımcıya 2,7 yılda bu yatırım döner. Unutmamak gerek ki siz su yönetimi yapınca alt yapıyı da koruyorsunuz. Kanalizasyon ve borudan akan yağ ve gıda alt yapı sorunlarına neden oluyor ve binaların ömrünü kısaltıyor. Su yönetimi yapmadığımız her alanda çevreye de kendimize de zarar veriyoruz. Yurtdışında çıktı biyodizel olarak ya da kozmetik de ham madde olarak kullanılıyor. Bu çıktının maliyeti kilogram başına 2 dolar. Türkiye’de yılda 350 bin ton atık toplanabiliyor. Bunun 250 bin ton biyodizele çevirirsek cari açığa 500 milyon dolar katkı sağlarız.

“Yeşil bina yapmak kolay değil”

Gayrimenkul sektörünün su yönetimi bilinci ne düzeyde?

Yeşil bina yapıyorum diyorlar ama o kadar kolay değil. Türkiye’de leed sertifikası olan 16-17 proje var. Ürünü getirdiğiniz ülkenin inşaat alanına uzaklığı dahi bir kriter bunun için. Su yönetimi de bunun parçası. 1 litre atık 1 milyon metreküp suyu kullanılamaz hale getiriyor. Hükümetin bu konuda destek veriyor. Nedeni cari açığı desteklemek. Çünkü enerjiyi ne kadar dışarıdan az alırsak o kadar iyi. Bugün yeşil bina olan yapıyı satışa sunarsanız fiyat yüzde 10 artıyor. Ama enerji gideri 8.6 düşüyor. Türkiye’nin enerji giderini 8.6 azalırsa bunun çok önemli getirileri olur.

“Yerel yönetimler bilinçli değil”

 Yerel Yönetimler neler yapıyor?

Yerel yönetimler bilinçli değil. Bunun yanında küçük örnekler var. Mesela İzmit Belediyesi yağ ayırma cihazı olmayan binaya ruhsat vermiyor. Eskişehir’de de bunun üzerinde çalışıyor. Bu bilinç yaygınlaşır ama bunu tek başımıza yapamayız. Sivil Toplum Kuruluşları ve basın desteği önemli. Mesela mantolamayı bilmiyorduk ama öğrendik ve zorunlu hale geldi. Su yönetimi de bu duruma gelecek.  Yurtdışında sektör endüstrileşmiş durumda. Şartnameler sıkı ve ağır ceza var. Almanya’da su yönetimi uygun olmayan restoran yok. Atıklar düzenli toplanıyor ve biyodizele çevriliyor.

“Yerli üretime başlayacağız”

Şirket hedefleriniz nedir?

Dünyada ACO bu yıl yüzde 8 büyüme hedefliyor. Türkiye’de yüzde 30 büyüme öngörüyorum. Bu yılın ilk 6 ayı için işimiz var. Yılsonuna kadar yerli üretime başlayacağız. Yerli girdi ile üretip çevre ülkelere ihraç edeceğiz. Yani Türk ekonomisi için katma değer oluşturacağız.  Üretimlerimizde yüzde 82 yerli ham madde ile kullanacağız.

“Su baskınlarını önlemek kolay”

Son tüketici için neler yapıyorsunuz?

Tek ve iki katlı yapıda su baskını olur. Şehrin alt yapısında su yükselince sel ya da yağmurla tuvalet ve süzgeçte su fışkırır. Bina girişine geri tepme önleyici takılarak bu önlenebilir. Biz tüm yeni projelerde bunu öneriyoruz. Bir de binalarda koku probleminin nedeni süzgeçlerdir. Bu koku banyo ve mutfaktan gelir. Süzgeçlere koku tutucu koyuyoruz. Oldukça basit ve kesin çözüm. Ama yapı tamamlanınca çözme şansımız yok. Bunun yanında son tüketiciye hitap eden duş kanalları da üretiyoruz.

Yeni yapıların yanında mevcut yapılar için neler yapıyorsunuz?

Samsun'da sel oldu ve bodrumda yaşayan vatandaşlar öldü. Sel suyu camları kırdı, içeri girdi. Bayındırlık Bakanlığı buradan ders çıkardı. Artık yapının etrafında dere varsa dere kotunun 1,5 metre altında kalan yerlerde bodruma izin vermeyeceğim dedi. Biz kırılmaz cam ürünümüzle bu tür felaketlerde olası kayıpların önüne geçiyoruz.