ŞPO: Talan düzenini güçlendirerek sürdürmeyi hedefleyen Anayasa değişikliklerine 'hayır'

TMMOB Şehir Plancıları Odası Yönetim Kurulu'nun yaptığı açıklama şöyle:

Ülkenin bugün içinde bulunduğu karanlık tabloyu oluşturan olumsuzlukların önemli bir bölümünün sorumlusu 12 Eylül 1980 askeri darbesi ve darbe ortamında faşist müdahale ve zorlamalarla kabul ettirilen 1982 anayasasıdır. Geçen 30 yıl içinde, askeri darbenin olumsuz izleri silinememiş, darbe anayasasının antidemokratik yapısı değiştirilememiştir.

12 Eylül darbesinin otuzuncu yılında yapılacak "Referandum" ile, geçmiş yıllarda çok sayıda maddesinde değişiklik yapılarak varlığı korunmuş olan 1982 Anayasasının 26 maddesinde daha "amaca yönelik" değişiklik yapılarak darbe anayasasının varlığını sürdürmesi amaçlanmaktadır. Bugüne kadar Anayasada yapılan değişikliklerden hiçbiri 12 Eylül hukukunun yarattığı karanlığın ülkemiz üzerinden kalkmasına olanak sağlamadığı gibi, bugün toplumsal mutabakat aranmaksızın AKP iktidarı tarafından gündeme getirilen değişiklikler de 12 Eylül Anayasasının gerici, faşist, anti demokratik niteliklerini ortadan kaldıramayacaktır. 

Yapılmak istenen değişikliklere bakıldığında, iktidarın anayasal engeller nedeniyle henüz ele geçiremediği kurumları da ele geçirmeyi amaçladığı görülmektedir. İktidarın öngördüğü değişiklikler; halkın özlemlerine yanıt verecek, 12 Eylül dayatması antidemokratik yapının ortadan kaldırılmasını sağlayacak değişiklikler olmadığı gibi, 12 Eylül ile Türkiye‘ye yerleşen yeni liberal politikalar zemininde yürütülen, yargının mutlak şekilde iktidarın egemenliğine sokulmasını amaçlayan bir girişime karşılık gelmektedir.

Yapılmak istenen anayasa değişiklikleri ile AKP iktidarının sürdürdüğü "kamu varlıklarının ve ülke kaynaklarının özelleştirme adı altında pazarlanması", "doğal ve kültürel değerlerin ölçüsüzce talanı", "kentsel rantların yandaş kesimlere aktarılması" politikalarının önündeki yargı engelinin kaldırılması, "bağımsız yargı" yerine "yandaş yargı" oluşturulması amaçlanmakta, Anayasa Mahkemesi ile Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu‘nun yapısı değiştirilmektedir. Bu nedenledir ki Şehir Plancıları Odası Yönetim Kurulu üyeleri olarak bizler, bir yandan 12 Eylül Anayasasına HAYIR derken, diğer yandan "yandaş" ve "sadık" bir yargı yaratma arayışına karşılık gelen, iktidarın çıkar ve hedefleri doğrultusunda hazırlanan AKP Anayasasına da HAYIR diyoruz.

Bunun yanı sıra, ülkemizde yıllardır süren özelleştirme, talan ve yağmalara karşı duyarlı kesimlerin yürüttüğü mücadelede yargı kararlarına anayasal dayanak oluşturan 125‘inci maddede "kamu yararı ve yerindelik ilkesi"ne dayalı karar verme yetkisini ortadan kaldırmayı amaçlayan değişikliği; ülkemiz, doğal ve kültürel değerlerimiz, kamusal varlıklarımız, doğal kaynaklarımız, madenlerimiz ve kentsel rantın ağır baskısı altındaki kent yoksulları ve kentsel dönüşüm mağdurları açısından büyük bir tehdit olarak gördüğümüz için AKP Anayasasına HAYIR diyoruz.

Özellikle son yıllarda "darbe karşıtı söylem" ardına gizlenmiş biçimde yaygınlaşan, iletişim özgürlüğü, özel hayatın gizliliği ve adil yargılanma hakkı gibi en temel hakların sistematik biçimde ihlal edilmesine neden olan anlayışın, tek başına yapmak istediği Anayasa değişiklikleri kaygılarımızı daha da arttırmaktadır. Yargının yasama ve yürütme karşısında bağımsızlığını koruyamadığı bir ortamda, kişi hak ve özgürlüklerinin güvence altına alınması olanaklı olmadığından AKP Anayasasına HAYIR diyoruz.

Referandumda oylanacak değişiklikler, demokratikleşme, özgürlükler, örgütlenme ve sendikal hakların önündeki engelleri, antidemokratik seçim barajını ve dokunulmazlıkları kaldırmadığı; kamu çalışanlarına "sözde toplu sözleşme" hakkı verirken bu hakkı işlevsel kılan grev hakkını tanımadığı ve "grevli toplu sözleşmeli sendika hakkını" öngörmediği için AKP Anayasasına HAYIR diyoruz.

Emekçilere saldırının kurumsal aracına dönüşen ‘Ekonomik Sosyal Konsey‘i anayasal bir kurum haline getiren değişiklik örneğinde olduğu gibi, 12 Eylül kurumlarının ortadan kaldırılması bir yana, bu kurumların yeni sömürü düzenini güçlendirmek için kullanılmasını amaçladığından AKP Anayasasına HAYIR diyoruz.

Referandumda oylanacak değişikliklerle 12 Eylül ürünü YÖK ve benzeri kurumsal yapılanmalar koruma altında tutulduğu, üniversitelerimizi ve eğitim sistemimizi yozlaştıran çürümüş kurumsal yapılar ortadan kaldırılmadığı, üniversiteler özgür, bilimsel ve demokratik bir yapıya kavuşturulmadığı için AKP Anayasasına HAYIR diyoruz.

Yapılmak istenen değişiklikler, başta eğitim ve sağlık hizmetleri olmak üzere, sosyal devletin gereği olan kamusal hizmetleri paralı olmaktan çıkarmadığı, ulaşım, enerji, su, barınma vb. toplumsal hizmetleri de "insan hakkı" olarak görerek, bu hizmetlerin toplumun tüm kesimlerine eşit ve ucuz sunulmasını güvence altına almadığı için AKP Anayasasına HAYIR diyoruz.

Toplu halde halkın onayına sunulan Anayasa değişiklikleri içinde yer alan Geçici 15. maddenin kaldırılmasına ilişkin düzenleme, zaman aşımı nedeniyle işletilemeyecek "sahte" ve "sözde" hesaplaşma anlamı taşıdığından ve "12 Eylül Düzeni" ile gerçekten hesaplaşmayan hiçbir Anayasa değişikliği ile uzlaşmayacağımız için AKP Anayasasına HAYIR diyoruz.

Diğer yandan bizler; "12 Eylül düzeniyle gerçekten hesaplaşan", "gerçek anlamıyla özgürlükçü ve eşitlikçi", "insanca yaşama hakkını", "her türlü kültür ve kimliğin özgürce ifade edilmesini", "bir arada barış içinde yaşamayı güvence altına alan" yeni bir Anayasaya gereksinim olduğunun da bilincindeyiz. Böylesi bir Anayasanın da ancak demokratik katılımın bütün kanalları açılarak yapılabileceğinin bilinciyle, Anayasa değişikliklerine HAYIR derken, ülkemizin "demokratik, özgürlükçü ve  eşitlikçi" yeni bir Anayasaya kavuşması için mesleki ve toplumsal sorumluluklarımız kapsamında, bugüne kadar olduğu gibi bundan sonra da duyarlı toplum kesimleriyle birlikte örgütlü mücadele içinde yer alacağımızın bilinmesini istiyoruz.

Bu nedenledir ki, başta üyelerimiz olmak üzere, toplumun tüm kesimlerini ülkemizde 12 Eylül‘den bugüne süregelen talan düzenini güçlendirerek sürdürmeyi hedefleyen Anayasa değişikliklerine HAYIR demeye çağırıyoruz.