Sinop Kalesi’nde Konut İşgali

Sinop'ta, Gaskalılar tarafından yapılan, Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) Dünya Mirası Geçici Listesi’nde yer alan 2 bin 500 yıllık Sinop Kalesi, yapı işgaline teslim oldu. Kale surlarını temel olarak kullananlar, 1982 yılında 12 metrelik kale koruma alanı içerisine ev ve binalar inşa etti. Surlarla iç içe, bitişik ya da hemen yanında bulunan toplam 16 evin tahliye edilip yıkılması için birçok çalışma yapıldı. Ancak, kamulaştırma maliyetlerinin çok yüksek olması nedeniyle bir aşama kaydedilemedi. Bu nedenle halk arasında ‘kale kondu’ olarak adlandırılan tarihi yapı işgalden bir türlü kurtulamadı. 1982 yılından önce yapılan ruhsatlı, tapulu ve bir kısmı ise kaçak olan evler, zaman içerisinde vatandaşlar tarafından yenilendi. Kale surlarıyla iç içe olan evlere bazı vatandaşlar PVC pencere, Fransız balkon yaptırıp, çanak anten yerleştirdi. 

‘Çok çirkin, çok yanlış’
DHA'da yer alan habere göre; Karadeniz Turizm İşletmeleri Derneği Başkanı Ali Yılmaz, kale içerisindeki yapıların çok çirkin olduğunu belirterek kalenin bu yapılardan arındırılması gerektiğini söyledi. Yılmaz, "Çok çirkin, çok yanlış. Tarihi eserin üstünde bu tür görüntüler olacak şey değil, kabul edilecek bir şey hiç değil. Sinop bir kale kentti. Biz turizmciler kalelerin etrafının tamamen açılmasını, Sinop’a hizmet etmesini isterken bu tür çirkin görüntüler kesinlikle kabul edilemez. Belki geçmişte kale koruma kanunu çıkmadan evvel yapılmış ama bunlar belediye için devlet için istimlak etmek, bunları açmak bir dert olmasa gerek. Eski cezaevi, Sinop’a gelen turistin en çok ziyaret ettiği yer. Ama gidin görün yıkılmak üzere yani, birkaç yıl daha bakılmazsa göçecek, yıkılacak" dedi.

‘Bu bir tarih cinayetidir’
Sinop Çevre Dostları Derneği Başkanı Hale Oğuz da kültür varlıklarının korunmasını istediklerini belirterek, "Sinop, 2500 yıllık tarihi bir kent. Kalesiyle bütünleşmiş bir kent, onun için mutlaka kalenin etrafının açılmış olması, koruma alanlarında hiçbir yapılaşma olmaması gerekir. Ancak kalenin ‘kale kondu’ denecek bir vaziyeti var. Yapılar kalenin koruma altına alınmasından önce yapılmış. Kale duvarları yıkılarak o binalar yapılıyor, yani tam bir tarih cinayeti, gerçekten korkunç. Onun için mağdur etmeden ya binanın rayiç bedeli çıkartılır parası ödenir, ya da kamuya ait bir arsa gösterilir. Bir şekilde vatandaş mağdur edilmeden buraların boşaltılması ve açılması, yıkılması lazım. Bunu bekliyoruz umutla" diye konuştu.

Sinop Kalesi
Sinop kentinin bulunduğu yarımada üzerinde kurulu Sinop Kalesi, MÖ 7. yüzyılda kenti korumak amacıyla kuruldu. Roma, Bizans ve Anadolu Selçukluları döneminde birkaç kez onarıldı. Günümüzde hâlâ özelliğini koruyan kalenin duvarları 2.050 metre uzunluğu, 25 metre yüksekliği, 3 metre genişliğindedir. İki ana giriş kapısı vardır. Kale duvarı şehri çevrelemektedir. Selçuklular limanı kontrol amacıyla kaleye bir iç kale eklemişler, burç ve kulelerle daha da güçlendirmişlerdir. Evliya Çelebi seyahatnamesinde kaleye giriş kapıları olarak Kumkapı, Tersanekapı, Yenicekapı, Tabakhane Kapısı, Lonca Kapısı ve Deniz Kapısı isimlerinden bahseder. Günümüzde bu kapılardan sadece Kumkapı ve Lonca Kapısı ayakta kalmıştır. Moloz taş, kesme taş ve tuğla taşlarla harç güçlendirilmiş ve sur duvarları ile iç kale yapılmıştır.