Şeker Pancarı Üretimi Nereden Nereye

14 şeker fabrikasının satılması süreci devam ederken, Ziraat Mühendisleri Odası’nın (ZMO) hazırladığı deklarasyon AKP döneminde şeker pancarı üretiminin nereden nereye geldiğini net olarak ortaya koydu. Cumhuriyet'te yer alan habere göre; pancar eken çifçi sayısı 460 binden 105 bine düştü. Nişasta bazlı şeker (NBŞ) kotası artırıldı, fabrikalar zarar etmeye başladı. Fabrikalarda çalışan memur ve işçi sayısı 19 binden 8 bine indi. 4 şeker fabrikası çalıştırılmıyor. Türkiye Şeker Fabrikaları AŞ (Türkşeker) 58.6 milyon lira kâr ediyor. TMMOB ZMO 46. Dönem Olağan Genel Kurulu’nda oybirliğiyle şeker fabrikalarının özelleştirilmesine karşı deklarasyon yayınladı. Deklarasyonda yer alan değerlendirmeler şöyle:

-2003’te pancar eken çiftçi sayısı 460 bin iken 2016 yılında 105 bine geriledi.

-33 fabrikadan devlete ait 25 fabrikaya tahsis edilen şeker üretim kotası 1.3 milyon ton, 8 özel fabrikaya tahsis edilen kota 1 milyon ton. Türkşeker’in fabrikaları tam kapasite çalıştırılmıyor.

Kotayı hep artırdı
Şeker Yasası ile yurtiçi pancar şekeri üretiminin yüzde 10’u kadar mısırdan elde edilen NBŞ kotası belirlendi. Bu kota 28 üye devlete sahip AB’de yüzde 5 ile sınırlandırıldı. Şeker Yasası çerçevesinde NBŞ üretiminde Bakanlar Kurulu’na kotayı yüzde 50 artırma ve eksiltme yetkisi verildi. Bakanlar Kurulu bu yetkisini hemen her yıl yüzde 35 civarında NBŞ kotasını arttırma yönünde kullandı.

-Türkşeker 2005’e kadar üretimini kârlı bir şekilde sürdürürken 2006’da zarar etti. 2009’dan itibaren ise sürekli zarar eden bir kurum haline geldi.

-AB içinde 14 ülke hiç, bir kısmı ise sadece gıda dışı sektörlere yönelik NBŞ üretiyor.

-2001-2002 döneminde fabrikalarda istihdam edilen memur ve işçi sayısı yaklaşık 19 bin kişi iken 2016- 2017’de 8 bin kişiye geriledi.

-Türkşeker’in 2016 faaliyet raporunda, 25 şeker fabrikasının 28.2 milyon TL, şeker enstitüsünün de 2.7 milyon TL olmak üzere toplamda 31.9 milyon TL zarar ettiği belirtiliyor.

-Çalıştırılmayan 4 fabrika hesabın dışında tutulduğunda şeker enstitüsü dahil 21 fabrikanın kârı 103.3 milyon TL, zararı ise 44.7 milyon TL.

-Şeker pancarı hâlâ havza bazlı destekleme modelinde desteklenecek ürünler içerisinde yer almıyor.

'Bakanlık fabrikalara talip olamaz'
Başbakan Binali Yıldırım, özelleştirilecek şeker fabrikalarına Tarım Bakanlığı’nın talip olmasının söz konusu olmadığını söyledi. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Ahmet Eşref Fakıbaba, şeker fabrikalarının özelleştirilmesiyle daha fazla küspe üretileceğine, üretimin artacağına ve fiyatların düşeceğine inandığını belirterek “Bakanlık olarak biz de talipli olacağız” demişti. Başbakan ise “Pancar ekici kooperatifleri bu fabrikaları almak için teklif verebilir... kast edilen budur” dedi.