Rize'de 'HES' İsyanı

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın memleketi Rize Güneysu'da "Yol Yapıyoruz" diyerek başlatılan Gürgen Deresi üzerine 'özel izinle' HES inşaatı yapılıyor. İçme sularının bile HES'e gideceğini belirten Gürgen köyü sakinleri "deremizi kurutacaklar" diye isyan etti.

Cumhuriyet’te yer alan habere göre; konuyla ilgili bir açıklama yapan Handüzü Yaylası Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Derneği Başkanı Ceyhun Kalender, Alicik HES Çed Raporunun iptali için Rize İdare Mahkemesinde açılan davada mahkeme bilirkişi incelemesi yapılması yönünde karar vermişti. Ancak Covid-19 salgını ve adli tatil sebebiyle bilirkişi incelemesi yaklaşık 5 ay süreyle ertelendi. Ama bu süreçte şirkete hiçbir yaptırım uygulanmadı ve çalışmalarına devam etti." dedi.

“Askoriz deresini oluşturan Güneysu ve Salarha dereleri ve kollarını oluşturan akarsular, doğduğu noktadan itibaren HES borularına ve tünellerine konularak, adete hiç nefes almadan denize ulaştırılıyor” diyen Kalender, sözlerine şöyle devam etti:

"Sadece ana vadi üzerindeki dere değil, küçük yan kollar dahi tünellere konularak diğer derelere aktarılıyor, bu şekilde bu vadiler boyunca bütün akarsular  HES'lerin kullanımına sunulmuş oluyor. İşte bu şekilde bu vadilerde 11 tane HES yapıldı. Bir çoğu faaliyette, bir kısmı inşaat halinde, bir kısmı da proje aşamasında. Handüzü Yaylası'ndan Karadeniz'e kadar suya hiç nefes aldırmayanlar, bu vadilerdeki milyonlarca bitki ve hayvana da nefes aldırmadıklarını bilmiyorlar mı? Bütün bu vadilerde bitki, hayvan ve insanların yasam alanları yok ediliyor. Arılar, toz ve gürültüden artık eskisi gibi bal vermiyor. Değirmenlerin, balık çiftliklerinin suyu yok. İnsanların yüzecek, serinleyecek bir dereleri kalmadı. Kırmızı pullu alabalıklar için yaşayacak bir liman yok. Köyler sel ve heyelana karşı çok riskli duruma geldi. Sürekli gürültü ve tozdan insanların psikolojisi bozuldu."

Temiz içme suyunun sınırlı olduğu halde 49 yıllığına HES'lerin emrine verildiğini söyleyen Kalender, "Yaşanabilecek bir kuraklık ve susuzluk durumunda, bu sular artık şirketlerin özel malı olduğu için hiçbir şekilde insanların faydasına sunulamayacak." diye konuştu.

“İçme suyunu HES projeleri yutuyor”
Davanın avukatlarından Remzi Kazmaz, Güneysu köyünde Alicik 1 ve Alicik 2 HES projeleri için bilirkişi keşfindeki izlenimlerini şöyle aktardı: “Bu vadide tam 11 tane HES projesi var Handüzü Yaylasından suyu borulara alan HES'ler, dereye nefes dahi aldırmadan birinin bıraktığı suyu diğer HES'e alarak Karadeniz'e kadar suyu borularda taşıdığı için Güneysu Taşlıdere vadisi ile Salarha vadisindeki derelerin suyu direkt denize boşalıyor.Yani vadide hiçbir hesaplama yapılmadan Bütüncül havza planlaması yapılmadan Hes'lerin tüm derelerin suyunu borularla taşıması çok ciddi bir tehlike. Rize'nin içme suyunu bu HES projeleri yutuyor.”

Projeyi gerçekleştirenlere seslenen Kazmaz, "Derhal bu yanlışınızdan dönün. Çok ciddi bir hata yapıyorsunuz. Derelerin suyu Rize'de ve o bölgelerde yaşayanlar için kullanılmalı. Hayvanlar bitkiler ürünler meyveler ve çayımız su olmadan yaşayamaz. Bu derelerin suyu bu kadar HES'i çalıştıramaz." diyerek isyan etti.