"Plânlama Yapılmadan İnşa Edilen HES’ler Sorun Yaratıyor"

TMMOB Elektrik Mükendisleri Odası Ankara şubesinin Sivas'ta patlayan HES'e dair yaptığı basın açklaması şu şekilde;

"Sivas'ın Koyulhisar ile Suşehri ilçeleri arasındaki D-100 karayolu yakınından geçen Kelkit Çayı üzerindeki Hidro Elektrik Santralı'na (HES) su aktarılan kanalının 29 Ağustos 2019 Çarşamba gecesi saat: 00:30 civarında patlaması sonucu D-100 karayolundan geçen iki araç suya kapıldı. Kurtarılan 6 kişi hastaneye kaldırıldı. 

HES kanalındaki borularda sızıntı olduğuyla ilgili 10 yıl önce şikayette bulunulduğu, ancak dönemin Cumhuriyet Savcılığı tarafından kamu adına soruşturma yapılmaya gerek duyulmadığı ortaya çıktı.

Olay tarihinden 10 yıl önce yöre halkının Kaymakamlığa ve Cumhuriyet Başsavcılığı’na verdikleri dilekçede sorunlara dikkat çekilerek, “Bölge heyelana açık bir bölge olduğundan sızıntının toprak kaymalarına neden olma ihtimali yüksektir. Bu denli tehlike arz etmesi nedeniyle uzun süre evlerimize giremedik ve mağdur olduk. Suyun basıncı ve yüksek miktarda olduğu dikkate alındığında sızıntının kanalda patlaklara yol açabilme ihtimali dikkate alınmalı, su baskınları ve heyelanların meydana geleceği endişesi içindeyiz” denilmesine karşın Cumhuriyet Savcılığı bu uyarıyı dikkate almamıştır. Savcılık takipsizlik kararı vermek yerine yöre halkının şikayetine kulak vererek, önce bilirkişi atayıp bilirkişinin vereceği raporu dikkate alsaydı 10 yıl sonra böyle bir tehlike söz konusu olmayabilirdi. Su kanalında gerçekleşen patlama sonucu yaralanan tüm yurttaşlarımıza acil şifalar diliyoruz. 

EPDK'nın projeksiyonlarına göre mevcut yatırımlar 2030 yılına kadar tüm ihtiyacı karşılayabilecek düzeyde. Buna rağmen çok sayıda HES yatırım aşamasında görünüyor. Planlamadan yoksun enerji yönetimi yüzünden, kontrolsüz ve denetlenmeyen HES’ler yurttaşlarımızın can ve mal güvenliğini tehlikeye atıyor. 

Türkiye HES çöplüğüne dönüşmesin!
HES’lerin planlama ve projelendirme aşamalarında birçok yanlışlık yaşanmaktadır. Üretim tesisleri için hazırlanan fizibilite raporlarının yöre koşulları yeterince incelenmeden  hazırlanması (Üretim santralinin yeri, kurulu gücüne göre üretilen elektriğin o bölgede tüketilip tüketilmediği; tüketilemediği durumda fazla enerjinin sisteme aktarılması için mevcut dağıtım hatlarının teknik ve ekonomik yeterliliği, karakteristiği; dağıtım hatlarının yeterli  olmaması halinde, en yakın trafo merkezine (TM) yapılacak olan enerji nakil hattının (ENH) karakteristiği, maliyeti ve işletme şartları vb.) sonucu ülkemiz ihtiyaç duyulmayan HES çöplüğüne dönüşmektedir. Uygulama aşamasında ise ürün tercihlerinde kalite ve verimlilik  dikkate alınmadığından, zaten verimsiz olan bir sürü HES projesi verimsizleşmekte, üretim kayıpları ve işletme kayıpları artmakta ve kaynak israfına yol açılmaktadır. Öte yandan, bu kalitesiz ürünlerin kullanılması ve/veya düzenli bakımların yapılmaması sonucunda Sivas Koyulhisar’dakine benzer kazalar yaşanabilmektedir.

Çözüm yenilenebilir enerji üretiminde
Sivas rüzgâr enerjisi ve güneş enerjisi yatırımları için çok ciddi bir potansiyele sahip bir ilimizdir. Sivas’ın ortalama güneşlenme süresi günlük toplam 7,3 saat, ışınım şiddeti ise günlük toplam 4,2 kWh/m² ile Türkiye ortalaması civarındadır.

Yenilenebilir enerji kaynakları bakımından zengin bir yer olan Sivas’ta gerek güneş enerjisi gerekse rüzgâr enerjisi yatırımları artırılmalı, doğaya, insana saygılı enerji üretimi sağlanmalıdır."