Okul Bahçesine Bile "Asbest" Döşemişler!

Çanakkale İl Sağlık Müdürlüğü tarafından 2011 yılında Duman köyünde 4 adet mesothelioma (asbest kaynaklı akciğer zarı kanseri) tespit edilmesi üzerine aralarında Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) Jeoloji Mühendisliği Bölümünden yerbilimcilerin, ÇOMÜ Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları ve Halk Sağlığı Ana Bilim Dalından uzmanların ve Çanakkale İl Sağlık Müdürlüğünün ilgili uzmanlarının bulunduğu bir çalışma grubu kurularak araştırma yapıldı. Yer bilimleri ve sağlık bilimlerinin eş zamanlı sürdürdüğü çalışmalarda yörede asbest yataklarının bulunduğu belirlendi.

Sağlık Bakanlığı'na sunuldu

Evrensel'den Özer Akdemir'in haberine göre, çalışmaya katılan bilim insanlarından ÇOMÜ Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Öğretim Üyesi Prof. Dr. Arzu Mirici, köyde yaptıkları araştırmaları anlattı. Mirici, köy ve civarındaki toprak analizlerinden sonra tüm köy halkının akciğer filmlerinin çekildiğini ve solunum testleri yapıldığını belirtti. Ayrıca köylülerin asbestli toprak kullanma alışkanlıklarının da öğrenildiğini ifade eden Mirici, “Bu elde edilen sonuçlar Sağlık Bakanlığına bir rapor olarak sunuldu. Araştırmanın amacının kanser ile asbestli toprak ilişkisi tespit etmekten öte, yeni ve henüz tespit edilmemiş hastaları bulmak ve gerekli koruma önlemlerini halka anlatarak uygulanmasını sağlamak” dedi.

Asbest yatakları denetimsiz

Çalışma, Aralık 2013’de Antalya’da gerçekleştirilen Tıbbi Jeoloji Sempozyumu Bildiriler Kitabında “Biga Yarımadasının Medikal Jeoloji Sorunlarına Genel Bir Bakış ve Bölgede Asbest Maruziyeti Sorunu” başlığı ile yer aldı. Makalede 9 uzman kişinin imzası yer aldı. Araştırmanın sonuçları tıp ve yer bilimleri uzmanları tarafından değerlendirildi. Çalışmada, asbest yataklarının denetimsiz olarak, yaygın biçimde kullanıldığı ortaya konuldu.

9 ölümden 5'i kanser

Araştırmada yer bilimleri çalışmalarına paralel olarak köyde son beş yılda gerçekleşen ölüm nedenlerinin saptanması amacıyla sözel otopsi çalışması yapıldı. Bu çalışmanın yapıldığı tarihte 216 nüfusa (116 erkek, 100 kadın) sahip olan köyde, son 5 yıl içerisinde 9 ölüm olgusuna rastlandı. Ölümlerin ikisi akciğer kanseri, biri larinks (gırtlak) kanseri, biri mide kanseri ve birinin ise mesothelioma’ya bağlı olduğu ortaya kondu. Diğer 4 ölümün ise başka hastalıklardan meydana geldiği belirlendi.

‘Kanserle asbest arasında bağ var’

Araştırmada halihazırda köyde yaşayanlardan 139 kişinin solunum fonksiyon testleri ve radyolojik tetkikleri de yapılarak değerlendirildi. Buna göre; yaşayan 139 kişiden 34’ünde çeşitli akciğer rahatsızlıkları tespit edilirken, “Radyolojik patoloji ile asbest maruziyeti arasında anlamlı korelasyon saptanmış, bu olgularda maruziyet süresinin 23-80 yıl arasında değiştiği anlaşılmıştır” denildi.

Başka alanlarda da olabilir

Ayrıca, yapılan çalışmaya göre, asbestin oluşum mekanizması incelendiğinde Biga Yarımadası’nda başka alanlarda da asbest maruziyeti sorunuyla karşılaşılmasının kuvvetli bir olasılık olduğunun altı çizildi.

Daha önce fark edilmedi

Bu verilere karşın Prof. Dr. Arzu Mirici, bu çalışmaya bakarak belirgin bir kanser artışından söz etmenin doğru olmayacağı görüşünde. Mirici, ilginç olanın asbest sorununun bilinmesine rağmen Dumanlı ve çevresindeki asbest maruziyetinin daha önce fark edilmemiş olduğunu dile getirdi.

Okulda bile kullanılmış

Rapora göre, köyde asbest maruziyeti halen devam ediyor. Köy yolunda ve okul bahçesinde bile asbest içeren bu malzemeler kullanılmış. Araştırma bölgenin jeolojik yapısı dikkate alındığında Biga yarımadasında asbest dışında eriyonit maruziyeti konusunda da benzer bir araştırmanın yapılması gerektiği dile getirildi.

Asbest nedir?

Ülkemizde, Aktoprak, göktoprak, çelpek toprak, geren toprağı, kaya yünü adlarıyla bilinen asbest, dam yapımında, sıva ve badanada, duvarlarda, çanak-çömlek yapımı, çocuk pudrası, pekmez toprağı, yollara zemin malzemesi gibi birçok alanda kullanılıyor. Basınca, ısıya, asitlere dayanımı nedeniyle endüstride çok tekstil, filtreler, gemi, uçak, otomobil yapımı, fren balataları, izolasyon, su boruları, buzdolabı gibi yerlerde kullanılıyor. Türkiye’de asbeste bağlı kanser vakası (Malign Mesothelioma: MM) ortalama 500 dolayında olduğu belirtilirken sağlık kurumlarında yeterli ve güvenli kayıt tutulmadığı dile getiriliyor. Kansere neden olan asbest, Türkiye’de üretim, kullanım, piyasa arzı ile asbest içeren eşyaların piyasaya arzı 31 Aralık 2010 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yasaklandı.