|
rtadoğu Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Öğretim Üyesi Doç.
Dr. Neriman Şahin Güçhan, UNESCO tarafından
'Dünya Kültür Mirası' listesine alınan Nemrut
Dağı'nda bulunan tanrı heykellerinin, testlerin başarıyla
sonuçlanmasının ardından sonbahardan itibaren yağmur, kar ve nemden nano
teknolojisi ile üretilen kılıflarla korunacağını söyledi.
Kommagene Krallığı'na ait devasa kral ve tanrı
heykellerinin bulunduğu, dünyanın 8. harikası olarak kabul edilen Adıyaman'ın
Kahta İlçesi'nde bulunan 2 bin 206 metre yükseklikteki güneşin doğuşunun en
güzel seyredildiği yer olan Nemrut Dağı, her yıl binlerce yerli ve yabancı
turist tarafından ziyaret ediliyor. Ancak, özellikle Atatürk Barajı'nın
yapımıyla bölgede değişen iklim şartları, heykellerin üzerinde çatlaklar
oluşmasına neden oldu.
 Bunun üzerine
2007 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı ile
ODTÜ arasında, 'Kommagene-Nemrut Koruma ve Geliştirme
Programı' anlaşması imzalandı. Programın başkanlık görevini yürüten
ODTÜ Mimarlık Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Neriman Şahin
Güçhan, heykellerdeki tahribatı en aza indirmek için heykeller üzerinde
bakterili koruma çalışması yürüttüklerini, çalışmada su geçirmeyen ama buharla
ısı sağlayan nano teknoloji özel kumaşlarla deneme yaptıklarını
söyledi.
 Nano
teknolojisiyle üretilen kumaşların verimliliği konusunda kış döneminde,
laboratuarda ve Nemrut Dağı'ndaki bazı taşlarda denemeler yaptıklarını
vurgulayan Doç. Dr. Neriman Şahin Güçhan, "Net sonuçları Nisan ayı içerisinde
almış olacağız ama şu ana kadar edindiğimiz bilgiler uygulamanın verimli
olduğunu gösteriyor. İklim şartları nedeniyle üzerlerinde çatlaklar oluşan
heykellerin korunması için titiz bir çalışma yürütüyoruz. Bakterimi korumada
aldığımız sonuçların ardından kış mevsiminde heykellerin nano teknolojisi ile
üretilen kumaşlar ile korunması için yaptığımız çalışmalardan olumlu sonuçlar
aldık" dedi.
Güçhan, "Kış mevsiminde, laboratuarda denediğimiz özel kumaş
kılıflarını, dağdaki bazı taşlarda da uyguladık. Geçtiğimiz eylül ayında dağdaki
örnek taşlara sardığımız nano teknoloji kılıfların sonuçlarını yerinde gördükten
sonra, su geçirmeyen ama su buharını geçiren ısı sağlayan bu kumaşlarla
heykelleri giydirebilirsek heykelleri kış koşullarında ıslanma, donma ve buna
bağlı çatlamalardan dolayı zarar görmesini engelleyeceğiz. Bu sağlandığında
Nemrut için çok önemli bir eylem olacak. Eğer bunu başarabilirsek en azından
dağdaki kral ve tanrı heykelleri ile önemli taşlara bu özel kumaşlardan
giydirdiğimizde, kışın olabilecek olumsuzluklardan kurtarmış olacağız" diye
konuştu.
 Heykeller
geleceğe nano koruma ile taşınacak
Daha önce bakterili uygulama
tekniği ile korunan ancak nano kılıflar ile iklim şartlarından oluşabilecek
zararlarının önlenmesiyle Nemrut Dağı'ndaki devasa heykellerin geleceğe sağlıklı
şekilde taşınabileceğini vurgulayan Neriman Şahin Güçhan, "Nemrut Dağı'ndaki
heykellerde iki uygulama yaptık. Öncelikle, bakterili koruma heykeller üzerinde
uygulandı. Hem laboratuarda hem de dağdaki uygulamalarda başarılı sonuçlar
aldık. Bu yıl dağda denediğimiz nano teknoloji kumaşların sonuçlarını da
alacağız ve bu iki uygulama Nemrut Dağının gelecekte daha iyi şartlarda
korunabilmesi için çok büyük önem taşıyacak" dedi.
Doç. Dr. Güçhan, "Bu
uygulamalar birbirlerine alternatif değil. Biri olursa, diğeri olmaz gibi
algılanmamalı. Çünkü her iki alternatifi birlikte uygulayacağız. Ekibimiz ve
bilimsel danışma kurulumuz tüm sonuçları aldıktan sonra hayata geçirilecek olan
uygulamaya karar verecek. Uygulamanın taşların dolayısıyla da heykellerin
korunmasına ciddi katkı sağlayacağını düşünüyorum. 2010 yılında bir bütün
deneylerimizi tamamlamayı düşünüyoruz. Umuyorum ki bundan sonraki uygulamalarda;
nano teknoloji ile üretilmiş kumaşlardan hazırlanacak kılıflar bakteri üremesini
engelleyeceğiz" diye konuştu.
 Çevre
düzenlemesine 10 milyon TL harcanacak
Doç. Dr. Güçhan, 2010 yılı
içerisinde AB fonları ile Kültür ve Turizm Bakanlığı'ndan sağlanacak olan
kaynaklar ile Nemrut Dağı'nın çevre düzenlemesi ve hizmet evi yapımına 10 milyon
lira harcanacağını da kaydetti. Özellikle Nemrut Dağı'na gelen yaşlı ve engelli
ziyaretçilerin dağa tırmanışta sorun yaşamaması için bir proje yaptıklarını da
anlatan Güçhan, "Özel olarak tasarlanmış bir uzay kapsülü ile ziyaretçi
girişinden, doğu terasına giden yol üzerine iki ray sistemi döşenecek ve bu
kapsül rayların üzerine yerleştirilecek. Nemrut dağında böylesine teknolojik bir
sistemin doğal yapıya da uyum sağlamasını istiyoruz. Bu nedenle döşenen rayların
arasındaki boşlukta bu uzay kapsülünü zirveye katırlar çekecek. Böylece uzay
kapsülünün tarihi yapı içersinde daha iyi görünmesini sağlayacağız. Buna paralel
olarak, koruma açısından devam ettirdiğimiz restorasyon projesi tamamlanacak"
dedi.
Güçhan ayrıca, "Çevre düzenlemesiyle birlikte hizmet evleri de
yapacağız. Hem Adıyaman hem de Malatya tarafında yapılacak iki hizmet evinde;
ziyaretçilere hem daha sağlıklı sunum sağlanacak, hem de bölge güvenlik
kameraları ile izlenebilecek. Çevre düzenlemesi, Malatya ve Adıyaman tarafına
yapılacak hizmet evi ve diğer çalışmalar ile 10 milyon lira civarında bir para
harcanacak. Bu parayı Kültür ve Turizm Bakanlığı ile AB fonlarından karşılamayı
düşünüyoruz. Bu çok ciddi bir rakam; ama hem Adıyaman, hem de Türkiye'de turizm
anlamında çok önemli bir projenin hayat geçirilip, Nemrut Dağının gelecek
nesillere daha iyi şekilde taşınmasının sağlanması anlamına geliyor" diye
konuştu.
|
