|
onutta yüksek faiz, mortgage sistemini cazip olmaktan çıkardı. Ziraat Bankası Genel Müdürü Can Akın Çağlar, faizlerin önce yüzde 1'in altına inmesi gerektiğini belirterek 'Motgage şimdi çıkarsa ölü doğar' diyor.
İpotekli konut kredisi olarak bilinen ve orta gelir grubundaki çalışanlara taksitle ev alma imkanı sunan mortgage'ın akıbeti tartışılıyor. Konut kredisi faizlerinin aylıkta yüzde 1,85-2'lere fırladığı bir ortamda mortgage uygulanmasının tüketici için büyük riskler doğurabileceği belirtiliyor. Başbakan Yardımcısı Abdüllatif Şener'in, "En geç ekim sonunda çıkacak." dediği tasarı, hâlâ Meclis'te gündeme alınmayı bekliyor. İnşaat şirketleri de durgunluğun aşılması için tasarının bir an önce yasalaşmasını istiyor. Ancak 21 milyar YTL'yi aşan konut kredilerinde yüzde 12'lik paya sahip olan Ziraat Bankası Genel Müdürü Can Akın Çağlar farklı bir çıkış yaptı. Modelin alt gelir gruplarına hitap edeceğini belirten Çağlar, "Faizler şu anda yüksek. Şimdi çıkarsa ölü doğar, onun için çıkmasın." dedi. Çağlar'a göre faizlerin yüzde 1'in altına inmesini beklemekten başka çare yok. Çağlar'a tepki gösteren Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Derneği Başkanı Haluk Sur ise mortgage ile uluslararası fonların Türkiye'ye akacağını, böylece faizlerin gerileyeceğini savundu. ABD ve Avrupa'da 30 yıla kadar vadeli, kira öder gibi taksitlerle ev alınabiliyor. Sistemde aylık faizlerin yüzde 1 hatta yüzde 0,5'in altında olması gerekiyor.
Ziraat Bankası Genel Müdürü Çağlar, mevcut faiz ve vade oranlarında orta direk insanının sistemden yararlanmasının kolay olmayacağını söyledi. Vatandaşın maaşının yüzde 30'unu taksit olarak ayırması gerektiğini dile getiren Çağlar, bunun için de faizin yüzde 1'in altına inmesi gerektiğini söyledi. Üst gelir grubunun ipotekli konut finansmanına ihtiyacı olmadığını ifade eden Çağlar, bu kişilerin gerektiği zaman 3-4 yıl içerisinde borçlarını rahatlıkla ödeyebileceğini vurguladı. Merkez Bankası'nın gecelik faizleri düşürmemesi halinde sürecin uzayacağını dile getiren Çağlar gibi düşünen inşaatçılar da var. Yılmazlar İnşaat'ın sahibi Ahmet Yılmaz, enflasyon ve faiz artışlarının istikrarlı olduğu ülkelerde uygulanabilen mortgage'ın faiz artışının Türkiye gibi kontrol altına alınmadığı ülkelerde uygulanamayacağını savundu. Vatandaşların altyapısı hazır olmayan bir beklenti içerisine sokulduğunu öne süren Yılmaz'a göre bu durum konut fiyatlarını vatandaşın alamayacağı fiyat seviyelerine çıkardı. Yüzde 20'nin üzerinde bir faiz uygulanan ortamda mortgage devreye giremez, hiçbir yabancı firma yüzde 22-23 faiz olan bir ülkede yüzde 1'le kredi vermez. Sistemin uygulandığı ülkelerde faizlerin yüzde 10'un altında olduğunu bildiren Rönesans İnşaat'ın patronu Erman Ilıcak, bu oranın üzerindeki faizlerin vade uzadıkça konut fiyatlarını yukarı çekeceğini dolayısıyla vatandaşın üzerinde faiz baskısı oluşturacağını kaydetti. Ilıcak ayrıca mevcut ortamda sistem devreye girerse geçmişte ortaya çıkan dövizzedelere 'mortgage zede'lerin eklenmesine yol açacağı uyarısında bulundu.
Tasarıyı hazırlayan SPK Başkanı Cansızlar başta olmak üzere inşaat sektörünün geneli ise sistemin bir an önce devreye girmesini istiyor. Yerli yatırımcıların yanı sıra önde gelen yabancı yatırımcıların da mortgage'ı beklediğini söyleyen Cansızlar, hükümetin vakit geçirmeden sistemi devreye sokması gerektiğini düşünüyor. Cansızlar'a göre, model uygulamaya başlandığında önemli değişiklikler olacak; kayıt dışı azalacak, kira fiyatları düşecek, inşaat sektörü yeniden canlanacak, milli gelir artacak, daha uzun ve ucuza borçlanma gerçekleştirilebilecek.
'Yabancı fonlar faizleri düşürür'
Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Derneği Başkanı Haluk Sur ise tasarının, aylık faiz oranlarının yüzde 3'lere yakın olduğu dönemlerde hazırlanmaya başladığını hatırlattı. Mortgage'nın bugün için değil geleceğe yatırım için çıkarılması gerektiğine vurgu yapan Sur'a göre sistem devreye girerse kapıda bekleyen uluslararası dev fonlar Türkiye'ye girecek ve faizlerin düşmesini tetikleyecek. Mevcut ortamda sistemin uygulanabilir olacağını düşünen MÜSİAD İnşaat Sektör Kurulu Başkanı İbrahim Güder de "Faiz oranları şu aşamada yüksek; fakat ekonomi durağan hale geldi, faizler aşağı inebilir." tespitini yaptı. Yabancı yatırımcıların sisteme girmesiyle faizlerin aşağı yönlü seyir izleyeceğini belirten Güder, "İnşaatta 4 bin kalem mal var. Mortgage çıktığında sektör canlanacak. Firmaların kapasitesi artaracak; bu istihdam ve piyasada canlılık demektir." diye konuştu. Vakit geçirmeden yasanın çıkmasını isteyen Kuzu Grup Yönetim Kurulu Başkanı Gökçen Kuzu da faizlerin inmesiyle piyasanın canlanacağını düşünüyor.
Öte yandan Ziraat Bankası Genel Müdürü Can Akın Çağlar konutta orta ve üst gelir seviyesinde talebin doyuma ulaştığını belirtti. "Konut üreticileri TOKİ benzeri alt gelir grubuna konut üretirlerse konut talebi canlanabilir." diyen Çağlar'a göre, 80 ile 100 bin yeni lira arası konut üretilip uygun finansman sağlanırsa çok büyük talep olur. Konut kredilerinden yüzde 12 pay alan Ziraat'in üst yöneticisi, faiz oranlarının önemine de şu verilerle dikkat çekti: "Bir dönem haftada 100 milyon Yeni Türk Lirası'na ulaşan konut kredileri önce 2 milyon yeni liraya kadar düştü. Şu anda ise 10-15 milyon YTL'ye çıktı." Bu arada Çağlar, GAP bölgesindeki çiftçilere, Doğrudan Gelir Desteği rehni ile, yıllık yüzde 7 faizli, sulama kredisi kullandırılmasına yönelik kararname hazırlandığını açıkladı. 5 yıl vadeli kredilerde her yıl yatacak gelir desteği kadar taksit alınması öngörülüyor. Faizin bugünkü durumda yüzde 7 olması öngörülen kredide, dekar başına damlama sulamada 350 dolar, yağmurlama sulamada ise 160 dolar kredi verilmesi planlanıyor. Toplam 300 milyon Yeni Türk Lirası olması öngörülen kredinin yüzde 75'inin Ziraat Bankası tarafından, geriye kalan bölümünün ise çiftçi tarafından karşılanması öngörülüyor. Projenin ekonomiye yıllık 1 milyar dolarlık katkı yapm
İpotekli konut kredisi olarak bilinen ve orta gelir grubundaki çalışanlara taksitle ev alma imkanı sunan mortgage'ın akıbeti tartışılıyor. Konut kredisi faizlerinin aylıkta yüzde 1,85-2'lere fırladığı bir ortamda mortgage uygulanmasının tüketici için büyük riskler doğurabileceği belirtiliyor. Başbakan Yardımcısı Abdüllatif Şener'in, "En geç ekim sonunda çıkacak." dediği tasarı, hâlâ Meclis'te gündeme alınmayı bekliyor. İnşaat şirketleri de durgunluğun aşılması için tasarının bir an önce yasalaşmasını istiyor. Ancak 21 milyar YTL'yi aşan konut kredilerinde yüzde 12'lik paya sahip olan Ziraat Bankası Genel Müdürü Can Akın Çağlar farklı bir çıkış yaptı. Modelin alt gelir gruplarına hitap edeceğini belirten Çağlar, "Faizler şu anda yüksek. Şimdi çıkarsa ölü doğar, onun için çıkmasın." dedi. Çağlar'a göre faizlerin yüzde 1'in altına inmesini beklemekten başka çare yok. Çağlar'a tepki gösteren Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Derneği Başkanı Haluk Sur ise mortgage ile uluslararası fonların Türkiye'ye akacağını, böylece faizlerin gerileyeceğini savundu. ABD ve Avrupa'da 30 yıla kadar vadeli, kira öder gibi taksitlerle ev alınabiliyor. Sistemde aylık faizlerin yüzde 1 hatta yüzde 0,5'in altında olması gerekiyor. Devamı sayfa 11'deası beklenirken, yaklaşık 16 bin çiftçinin kullanabileceği planlanıyor.
Ercan Baysal - İsa Sezen
|
