Mimarların Telif Hakkı Davasında Emsal Karar

Mimarlar Odası Ankara Şubesi, mimarların telif haklarını korumak için mücadeleyi sürdürüyor. Mimarlar Odası Ankara Şubesi, ihale süreçlerinde mimarın telif hakkının devredilmesine ilişkin açtığı davada bir emsal karar daha kazandı.

Ankara 9. İdare Mahkemesi Mimarlar Odası Ankara Şubesi’nin açtığı dava sonucunda, Emniyet Genel Müdürlüğünce 19.10.2022 tarihinde açık ihale usulüyle gerçekleştirilen 2022/1000508 ihale kayıt numaralı "Çankaya İlçe Emniyet Müdürlüğü Ek Hizmet Binası Tam Takım Uygulama Projeleri ve İhale Evraklarının Hazırlanması Hizmet Alım İşi" ihalesinin teknik şartnamede yer alan "Kontrol teşkilatı taşınmaz yerini tüm safhalarda değiştirebilir" hükmü ile "Taşınmazın üzerinde yıkılması planlanan yapı olması durumunda mevcut yapının yıkım maliyetinin ihale yaklaşık maliyetine eklenmesi için gerekli olan bilgi ve projeler Yüklenici tarafından hazırlanacaktır" hükmüne ilişkin kısımları, ihale eki Sözleşme Tasarısı 32. maddesinde düzenlenen "5846 sayılı Fikir ve sanat Eserleri Kanunun ilgili maddelerince tanımlanan müelliflik ve sahiplik haklarının T.C. İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından kullanılmasına muvafakat vermiş olup, proje uygulamasından dolayı telif hakkı talebinde bulunamaz. Yaptırılan ihale proje yaptırılması ve her türlü hakkın satın alınmasıdır. Bu nedenle idare dilediği sayıda, şekilde, yerde ve zamanda gerektiği proje bütünlüğü dâhil dilediği değişiklikleri yapmak suretiyle bu projeleri uygulama ve uygulatma hakkına sahiptir." hükmüne ilişkin kısmı iptal etti.

Eser sahibine aittir, telif hakkını mimarların elinden alamazsınız
Kararı değerlendiren Mimarlar Odası Ankara Şube Başkanı Tezcan Karakuş Candan, “Mimar, ‘Teknik şartnamede müelliflik ve sahiplik haklarının İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından kullanılmasına muvafakat vermiş olduğu proje uygulamasından dolayı telif hakkı talebinde bulunamaz’ deniliyor. Eser sahibine aittir kamu ihale şartnamesiyle bunu mimarların elinden alamazsınız. Bu emsal kararla İhaleye katılan mimarların her türlü fikri hakkını elinden alan düzenlemeler iptal edildi. Hem kamuda hem özel sektördeki ihalelerde, telif haklarının ortadan kaldırılmaya çalışıldığı bir dönemden geçiyoruz. Mimarlar Odası Ankara Şubesi olarak, mimarların telif hakkını korumak için mücadeleye devam ediyoruz. Fikir ve Sanat Eserleri Kanununa aykırı şekilde uygulanan örnek olaylarla ilgili emsal oluşturacak davalar açıyoruz. Yargı da haklılığımızı verdiği kararlarla ortaya koyuyor, bu kararla yargı haklılığımızı bir kez daha tescil etmiştir. Mimarlar Odası Ankara Şubesi olarak meslektaşlarımızın telif haklarını korumaya devam edeceğiz.”

Candan, mahkeme karar gerekçesinde yer alan şu ifadelere de dikkat çekti:

“Olayda, eserin umuma arzedilmesi, sahibinin şeref ve itibarını zedeleyecek mahiyette ise eser sahibi, başkasına yazılı izin vermiş olsa bile eserin gerek aslının gerek işlenmiş şeklinin umuma tanıtılmasını veya yayımlanmasını men edebileceği gibi men etme yetkisinden sözleşme ile vazgeçmesinin de hükümsüz olduğu, yine eser sahibinin adı veya müstear adı ile yahut adsız olarak, umuma arzetme veya yayımlama hususunda karar vermek yetkisinin de münhasıran eser sahibine ait olduğu, eser sahibinin izni olmadıkça eserde veyahut eser sahibinin adında kısaltmalar, ekleme ve başka değiştirmeler yapılamayacağı, eser sahibi kayıtsız ve şartsız olarak yazılı izin vermiş olsa bile şeref ve itibarını zedeleyen veya eserin mahiyet ve hususiyetlerini bozan her türlü değiştirilmeleri men edebileceği, men etme yetkisinden bu hususta sözleşme yapılmış olsa bile vazgeçmenin hükümsüz olduğu, dava konusu işlemin ihale eki Sözleşme Tasarısı 32. maddesinde yer alan müelliflik ve sahiplik haklarının davalı idareler tarafından kullanılmasına muvafakat verilmesi ve proje uygulamasından dolayı telif hakkı talebinde bulunamayacağına, idarenin dilediği sayıda, şekilde, yerde ve zamanda gerektiği proje bütünlüğü dâhil dilediği değişiklikleri yapmak suretiyle bu projeleri uygulama ve uygulatma hakkına sahip olduğu yönündeki düzenlemelerin 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu kapsamında eser sahibinin manevi haklarının devredilmesinin yasak olması nedeniyle müellifin telif haklarına zarar verdiği ve Kanuna aykırı olduğu sonucuna varılarak dava konusu işlemin bu kısmının iptali gerekmektedir.”