|
Küresel ekonomik kriz, 2007'de faaliyet
dışı karlar sayesinde büyüyen Türkiye'nin ikinci 500 büyük sanayi
kuruluşunu, en büyük 500 firmadan daha çok vurdu.
2007'de büyük çoğunluğu kur farkına dayanan yüzde 61'lik rekor kar artışı yapan
ve karlılıkta ilk 500 firmayı yakalayan ikinci 500 firmanın dönem zararı 2008'de
yüzde 320 arttı. Firmaların sanal kârları krizle adeta uçtu gitti. İlk 500
listesindeki firmalar ile ikinci 500 listesindeki firmalar arasındaki satış
karlılığı farkı da yüzde 140'a yükseldi. 2007'de yüzde 30 düzeyinde olan bu
oran, küçüklerin krizden aldıkları ağır darbenin de bir göstergesi oldu.
İstanbul Sanayi Odası (İSO), geçen ay açıkladığı
"Türkiye'nen En Büyük 500 Sanayi Kuruluşu" raporunun ardından
"İkinci En Büyük 500 Firma" raporunu da dün açıkladı. Raporun
sonuçlarını değerlendiren İSO Başkanı Tanıl Küçük, ikinci 500
sonuçlarının, İlk 500'e oranla daha olumsuz bir tablo çizdiğine dikkat çekti.
2008'in üretimden satışlar, karlılık ve mali yapıda 2001'den sonraki en kötü yıl
olduğunu vurgulayan Küçük, 2009'un ilk yarısının ise son 10 yılın en olumsuz
dönemi olduğunu kaydetti.
Krizin üç ayı bile
yetti
İkinci 500 raporunun sonuçları ise tıpkı ilk 500 raporundaki gibi krizin
sadece ilk üç ayının bile Türk sanayisine vurduğu darbenin ne kadar şiddetli
olduğunu gösterdi. Ancak sonuçlar, ikinci 500 listesindeki firmaların krizden
ilk 500 listesindekilerden daha fazla etkilendiğini de ortaya koydu. 2007'de
sırtını yüzde 61 artış gösteren kambiyo karlarına dayayan ve bu sayede
karlılıkta neredeyse en büyük 500 firmayı yakalayan küçüklerin dönem zararı
2008'de yüzde 319,2 gibi rekor bir artış gösterdi. 2008'de ilk 500 listesindeki
firmalar ile ikinci 500 listesindeki firmalar arasındaki satış karlılığı farkı
da yüzde 140'a çıktı. Bu oran 2007'de sadece yüzde 30'du.
İkinci 500'ün 2007'de sabit fiyatlarla yüzde 7,6 oranında artan üretimden
satışlar, 2008'de yüzde 2,2 küçüldü. Satış hasılatı ise cari fiyatlarla 2007'de
yüzde 10,3 artmıştı ancak bu gösterge 2008'de yüzde 7,5 ile daha küçük düzeyde
artış gösterdi.
 2001'den sonra en kötü yıl
İkinci 500 büyük sanayi kuruluşunun Türkiye GSYİH'sı içindeki payı 2007'de
yüzde 0,8 iken, bu oran 2008 yılında küçük bir artışla yüzde 0,9'a yükseldi.
Böylelikle 2008'de bin büyük sanayi kuruluşunun yarattığı üretici fiyatlarıyla
brüt katma değerin Türkiye GSYİH'sı içindeki payı yüzde 9,3 oldu. Bu oran, 2007
yılında yüzde 10,1 ile karşılaştırıldığında bin büyük sanayi kuruluşunun ülke
ekonomisindeki ağırlığının 0,8 puan azaldığı dikkat çekti. 2007'de yüzde 4,9
oranında artış gösteren toplam borçlar ise 2008'de yüzde 14,3 oranında
arttı.
Raporun sonuçlarını değerlendiren İSO Başkanı Tanıl Küçük,
ikinci 500 sonuçlarının, İlk 500'e oranla daha olumsuz bir tablo çizdiğine
dikkat çekti. 2008'in üretimden satışlar, karlılık ve mali yapıda 2001'den
sonraki en kötü yıl olduğunu vurgulayan Küçük, 2009'un ilk yarısının ise son 10
yılın en olumsuz dönemi olduğunu kaydetti. 2009 yılının ikinci çeyreği ile
beraber ekonomide bazı olumlu işaretler alınmaya başlandığını ifade eden Küçük,
şunları söyledi: "2009 yılını da kayıp hanesine yazmamak için son zamanlarda
oluşan olumlu havayı destekleyecek tedbirler alınması gerekiyor. ÖTV ve KDV
indirimleri tüm sektörlere yayılmalı. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği'nin
(TOBB) ortaya koyduğu kampanya gibi, iç tüketimi artıracak adımlara destek
verilmeli."
Küçük'ün şirketi listeye girdi
İSO Başkanı Tanıl Küçük'ün sahip olduğu Elit Çikolata,
2008'de ilk kez listede yerini aldı. İkinci 500 listesine 388. sıradan giriş
yapan şirketin üretimden satışları 51.3 milyon TL olarak gerçekleşti. Geçen yıl
6.9 milyon dolarlık ihracat yapan şirketin aktif toplamı ise 40 milyon TL olarak
gerçekleşti. Şirketinin listeye girmesinin kendisi açısından onur verici
olduğunu dile getiren Küçük, "Gıda sektörü krizde şanslı bir sektör. Şeker ve
çikolata sektörü de nispeten gıda sektörü içinde şanslı bir alan"
dedi.
37 şirket birinci ligden düştü
İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu kapsamında 2007'de 495 olan özel kuruluş
sayısı 2008'de 496'ya çıktı. Buna karşılık kamu kuruluşların sayısı 5'ten 4'e
geriledi. 2007'de Birinci 500 kapsamında yer alan 37 kuruluş 2008'de ikinci 500
Kuruluş kapsamına gerilerken, 2007'de İkinci 500'de yer alan 365 kuruluş 2008'de
yine İkinci 500 kapsamında yer aldı. 98 kuruluş ise 2007'deki bin kuruluşun
dışından 2008'de sıralamaya girebilmeyi başardı.
İSO 500,
İSO'ya da kazandırdı
İSO tarafından her yıl açıklanan İlk 500 ve İkinci 500 araştırmalarının
kamuoyunda ilgiyle takip edildiğini ve firmalar için bir "övünç" kaynağı haline
geldiğini dile getiren Tanıl Küçük, 5 yıldan bu yana listeye giren firmalardan
"İSO 500" logosunu kullanmaları halinde para tahsil ettiklerini söyledi. Küçük,
İSO İlk 500 ya da İkinci 500 logosunu ürün ambalajlarında veya antetli
kağıtlarında kullanmak isteyen firmaların İlk 500 için bin TL, İkinci 500 için
500 TL ödeme yaptığını kaydetti.
İhracat odaklı büyüdü, 176
sıra atlayıp birinci oldu
İSO İkinci 500 listesinde 176 sıra birden atlayarak birinci sıraya yerleşen
Samsunlu Ulusoy Un'un Genel Müdürü Günhan
Ulusoy, "Başarı kolay olmuyor. Sektörde 20 yıldır faaliyet gösteren bir
firmayız. Prensibimiz kaliteli ve istikrarlı üretim. Bu prensipte çalıştık. Son
bir kaç yılda da ihracat odaklı satış ve üretime yöneldik. Bu sayede büymeyi
gerçekleştirdik" dedi. Uzakdoğu, Afrika ve Ortadoğu'da 26 ülkeye ihracat
yaptıklarını anlatan Ulusoy, 2007'ye göre geçen yıl üretimden satışlarda yüzde
55 ciro artışı sağladıklarını anlattı. 2008 yılında kriz nedeniyle son çeyrekte
üretimde kayıplar yaşadıklarına dikkat çeken Ulusoy, "Kriz olmasa İlk 500
listesine girebilirdik. 2009'ın ilk çeyreği de zorlu geçti ama şu anda geçen
yılın üstünde üretim yapıyoruz. 2009 sonu için de yüzde 30 üretim artış
öngörüyoruz. 2009 hedefimiz ise ilk 500'e girmek" diye konuştu.
Hedeflerindeki ciro artışını ihracat pazarlarından hedeflediklerini belirten
Ulusoy, "Krizden çıkış stratejisi için ihracata odaklandık. Geçen yıl toplam
ciromuz 170 milyon TL'ydi. Bu yıl ciroyu 200 milyon TL'nin üzerine taşımayı ve
üretimden satışımızı da 140 milyon TL'ye ulaştırmayı hedefliyoruz" dedi. Çorlu
ve Samsun'da üretim tesisleri olan Ulusoy'un ayrıca Trabzon ve Rize'de çay
şirketleri bulunuyor. Trabzonlu Otobüs firması Ulusoy ile karıştırıldıklarının,
ancak bir akrabalıkları olmadığının altını çizen Ulusoy, "Samsunluyuz ama aslen
Trabzon asıllı bir aileyiz. Diğer Ulusoylarla akrabalığımız yok. Karışmasını
engellemek için kendimize 'Samsunlu Ulusoylar' diyoruz" açıklamasında bulundu.
Büyükler / Küçükler
Birinci
500
* Üretimden satışlar 2007'de yüzde 4,5 artarken, 2008 yılında artış yüzde 6,3
olarak gerçekleşti
* 2007'de toplam satış hasılatı yüzde 3,7 artarken,
2008'de yüzde 6,1 artış sağlandı.
* Vergi öncesi dönem karı yüzde 22,7
oranında artarken, 2008'de yüzde 13,3 oranında küçüldü.
* Özel kuruluşlarda
2007 dönem zararı yüzde 450 küçülürken, 2008'de yüzde 339,6 düzeyinde arttı
*
Üretici fiyatlarıyla brüt katma değer 2007'de yüzde 7 artarken, 2008'de yüzde
2,6 düştü.
* Toplam borçların aktif içindeki payı 2007'de yüzde 47,9 iken,
2008'de yüzde 54,4 oldu.
İkinci 500
* Üretimden satışlar 2007'de sabit fiyatlarla yüzde 8,7 artarken, 2008'de
yüzde 2 küçüldü.
* Satış hasılatı 2007'de sabit fiyatlarla yüzde 6,1
artarken, 2008'de eksi yüzde 4,4'e geriledi.
* Vergi öncesi dönem karı
2007'de yüzde 36 artarken, 2008'de yüzde 16,5 azaldı.
* Özel kuruluşlarda
2007'de dönem zararı yüzde 47,1 küçülürken, 2008'de yüzde 319,2 arttı
*
Üretici fiyatlarıyla brüt katma değer 2007'de yüzde 11,1 artarken, 2008'de yüzde
6,2 azaldı.
* Toplam borçların aktif içindeki payı 2007'de yüzde 52,7 iken,
2008'de yüzde 55,8'e yükseldi.
Hızlı Balık Kipaş'ı katma
değerli mallar büyüttü
Referans Gazetesi'nin 2006'da tekstil ve konfeksiyon dalında Hızlı Balık
ödülünü alan Kipaş Denim, İSO İkinci 500 listesinde 150 sıra
birden atlayarak 6. sıraya yerleşti. Kipaş Denim Genel Müdürü Selahattin
Türkyılmaz, başarının katma değerli ürünler satmak ve ihracatla
geldiğini söyledi. Krizden etkilenmeden yollarına devam ettiklerini vurgulayan
Türkyılmaz, "Katma değerli mal satarak ciromuzu artırdı. Kipaş Denim 2009'un
başından bugüne kadar işsiz kalmadı. Hedefimiz kaliyeti bozmadan müşteriyi
tatmin etmek ve 103 milyon TL olan ciromuzu
artırmak."
Fuarlar 213 basamak birden
yükseltti
Seval Kablo, İSO İkinci 500 listesinde, 220'nci sıradan
7'nciliğe yükseldi. Şirketin ortaklarından Ersin Turgut, bu
başarının ardında üretim ve kapasite artırımının yanı sıra ihracatın ve
fuarların büyümede büyük etkisi olduğunu vurguladı. Turgut, "İhracata 2006'da
başladık ve geçen yıl fuarların dönüşünü aldık. Çok fazla fuara katıldık. Geçen
yıl ihracatta öne çıktığımız yıl oldu. İhracatımız 8 ülkeden 28 ülkeye çıktı. Bu
yıl 15 ülke daha ekledik. Bundan sonra hedefimiz orta gerilimli enerji
kablosunda üretim yeni bir üretim tesisi kurmak"
dedi.
Esnek üretim ve az bürokrasi başarı
getirdi
İSO İkinci 500 listesinde 86'ncılıktan 5'inciliğe yükselen Setaş
Kimya, kriz döneminde esnek üretim ve az bürokrasiyle başarılı oldu.
Setaş Kimya Genel Müdürü Dr. Mehmet Emre Şener, "Kaynakları ne
kadar akılcı, etkin, verimli kullanabileceğini analiz ederek, düşük maliyetle
üretim yapmaya çalıştık" dedi. Müşteri hizmetlerini ve laboratuvarları
geliştirdiklerini söyleyen Şener, "Müşteri istekleri bazında projeler
oluşturduk. Tekstil sektörünün gerilemesi ile tekstil yağları, tozboya ve
masterbatch alanlarında da çalışmaya başladık" diye konuştu.
|
