|
Küresel ekonomik kriz, 2007'de faaliyet
dışı karlar sayesinde büyüyen Türkiye'nin ikinci 500 büyük sanayi
kuruluşunu, en büyük 500 firmadan daha çok vurdu.
2007'de büyük çoğunluğu kur farkına dayanan yüzde 61'lik rekor kar artışı yapan
ve karlılıkta ilk 500 firmayı yakalayan ikinci 500 firmanın dönem zararı 2008'de
yüzde 320 arttı. Firmaların sanal kârları krizle adeta uçtu gitti. İlk 500
listesindeki firmalar ile ikinci 500 listesindeki firmalar arasındaki satış
karlılığı farkı da yüzde 140'a yükseldi. 2007'de yüzde 30 düzeyinde olan bu
oran, küçüklerin krizden aldıkları ağır darbenin de bir göstergesi oldu.
İstanbul Sanayi Odası (İSO), geçen ay açıkladığı
"Türkiye'nen En Büyük 500 Sanayi Kuruluşu" raporunun ardından
"İkinci En Büyük 500 Firma" raporunu da dün açıkladı. Raporun
sonuçlarını değerlendiren İSO Başkanı Tanıl Küçük, ikinci 500
sonuçlarının, İlk 500'e oranla daha olumsuz bir tablo çizdiğine dikkat çekti.
2008'in üretimden satışlar, karlılık ve mali yapıda 2001'den sonraki en kötü yıl
olduğunu vurgulayan Küçük, 2009'un ilk yarısının ise son 10 yılın en olumsuz
dönemi olduğunu kaydetti.
Krizin üç ayı bile
yetti
İkinci 500 raporunun sonuçları ise tıpkı ilk 500 raporundaki gibi krizin
sadece ilk üç ayının bile Türk sanayisine vurduğu darbenin ne kadar şiddetli
olduğunu gösterdi. Ancak sonuçlar, ikinci 500 listesindeki firmaların krizden
ilk 500 listesindekilerden daha fazla etkilendiğini de ortaya koydu. 2007'de
sırtını yüzde 61 artış gösteren kambiyo karlarına dayayan ve bu sayede
karlılıkta neredeyse en büyük 500 firmayı yakalayan küçüklerin dönem zararı
2008'de yüzde 319,2 gibi rekor bir artış gösterdi. 2008'de ilk 500 listesindeki
firmalar ile ikinci 500 listesindeki firmalar arasındaki satış karlılığı farkı
da yüzde 140'a çıktı. Bu oran 2007'de sadece yüzde 30'du.
İkinci 500'ün 2007'de sabit fiyatlarla yüzde 7,6 oranında artan üretimden
satışlar, 2008'de yüzde 2,2 küçüldü. Satış hasılatı ise cari fiyatlarla 2007'de
yüzde 10,3 artmıştı ancak bu gösterge 2008'de yüzde 7,5 ile daha küçük düzeyde
artış gösterdi.
 2001'den sonra en kötü yıl
İkinci 500 büyük sanayi kuruluşunun Türkiye GSYİH'sı içindeki payı 2007'de
yüzde 0,8 iken, bu oran 2008 yılında küçük bir artışla yüzde 0,9'a yükseldi.
Böylelikle 2008'de bin büyük sanayi kuruluşunun yarattığı üretici fiyatlarıyla
brüt katma değerin Türkiye GSYİH'sı içindeki payı yüzde 9,3 oldu. Bu oran, 2007
yılında yüzde 10,1 ile karşılaştırıldığında bin büyük sanayi kuruluşunun ülke
ekonomisindeki ağırlığının 0,8 puan azaldığı dikkat çekti. 2007'de yüzde 4,9
oranında artış gösteren toplam borçlar ise 2008'de yüzde 14,3 oranında
arttı.
Raporun sonuçlarını değerlendiren İSO Başkanı Tanıl Küçük,
ikinci 500 sonuçlarının, İlk 500'e oranla daha olumsuz bir tablo çizdiğine
dikkat çekti. 2008'in üretimden satışlar, karlılık ve mali yapıda 2001'den
sonraki en kötü yıl olduğunu vurgulayan Küçük, 2009'un ilk yarısının ise son 10
yılın en olumsuz dönemi olduğunu kaydetti. 2009 yılının ikinci çeyreği ile
beraber ekonomide bazı olumlu işaretler alınmaya başlandığını ifade eden Küçük,
şunları söyledi: "2009 yılını da kayıp hanesine yazmamak için son zamanlarda
oluşan olumlu havayı destekleyecek tedbirler alınması gerekiyor. ÖTV ve KDV
indirimleri tüm sektörlere yayılmalı. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği'nin
(TOBB) ortaya koyduğu kampanya gibi, iç tüketimi artıracak adımlara destek
verilmeli."
|
