|
üresel piyasalardaki olumsuz gelişmeler ve konut kredisi faizlerindeki artış emlak piyasalarında daralmaya yol açarken, fiyatları da aşağıya çekiyor.
İstanbul Emlak Komisyoncuları Odası Yönetim Kurulu Başkanı Sabri Ateş, Amerika'dan başlayan ve Avrupa ülkelerine de sirayet eden mortgage kredilerinin geri ödenmemesi nedeniyle süren sıkıntının Türkiye'ye de yansıdığını savundu. Bunun yanı sıra son günlerde yaşanan parti kapatma davasının da piyasada sıkışmaya neden olduğuna işaret eden Ateş, "Piyasa hiçbir hareket olmadığı için çok büyük daralma içinde. Sektör yüzde 50 daraldı" dedi.
'Kiracı bile bulunamıyor'
Ateş, şu anda inşaat firmalarının üretim yaptıklarını ancak konut satamadıklarını, kurumsallaşmış inşaat firmaları dışında birçok inşaat firmasının kepenk kapattığını, iflas durumunda olduğunu öne sürdü. Sabri Ateş, "Birçok inşaat firması şu anda çivi vuramıyor, inşaattan çekiç sesi gelmiyor. İki yıl sonra evi bitireceklerini taahhüt ettikleri halde kendilerinden daire ve işyeri alan müşterileri ile görüşerek bu sürenin altı-yedi yıla çıkarılması yönünde çalışıyor" dedi. Kiralık konutlarda da talep olmadığını ifade eden Ateş, kimsenin kolay kolay ev değiştirmediğini, gayrimenkul sektörünün tümden sıkıntıda olduğunu söyledi.
'2009 daha da karanlık'
Konut faizlerinin de yükseldiğine işaret eden Ateş, "Faizler şu anda çok yüksek ve yükselmeye devam edecek. 2008 bizim için çok iyi, 2009 daha da karanlık" dedi.
Sabri Ateş, geçmiş yıllarda yüzde 25-30 oranında olan banka kredisiyle konut alımının bugün yüzde 5'i geçmediğini ve bu oranın da düşeceğini kaydetti. Gayrimenkul fiyatlarında bölgelere göre yüzde 10 ile yüzde 30 arasında düşüşler olduğuna da işaret eden Ateş, bugün gayrimenkul alanların kazançlı çıkacağını belirtti.
Retürk Gayrimenkul Danışmanlık Genel Müdürü Murat Gener de piyasada şu anda kış aylarına oranla mevsimsel bir canlanma olduğunu, ancak piyasanın durgun olduğunu kaydetti. Emlak piyasasındaki durgunluğun satıcıların, mal sahiplerinin ellerindeki gayrimenkulleri nakte çevirmeleri aşamasında harekete neden olduğuna işaret eden Gener, bu dönemde ev satmak isteyenler fiyatları düşürdüğü için piyasada yine bir hareketlenme yaşandığını vurguladı.
Fiyatlar yüzde 20 düştü
Gener şunları söyledi: "Geçen yılın yaz aylarından itibaren emlak piyasasında bu satıcıların gayrimenkullerini nakte çevirmeleri anlamında bir daralma yaşanıyor. Bu daralma nedeniyle de satıcı taraf evlerini satmakta zorlanıyor ve bunun için de fiyatları aşağıya doğru çekiyor. Bu da şu an itibarıyla gayrimenkul piyasasında ciddi anlamda fiyatların ucuzladığı ve yatırım imkânlarının arttığı bir dönem olarak gözümüze çarpıyor. Buradaki arkadaşlarımızla bir araştırma yaptık, bu kış ile geçen kışı kıyasladığımızda gayrimenkul fiyatlarında yüzde 20'ye varan oranlarda aşağı doğru hareketi gördük. Özellikle Bağdat Caddesi, Etiler, Kadıköy, Beşiktaş gibi eski yerleşim yerlerinde fiyatların yüzde 20'ye varan oranlarda gerilediğini gördük. Ataşehir, Çekmeköy gibi yeni yerleşim bölgelerinde ise yüzde 5-10 arasında gerileme görüldü." Ellerinde nakit olanlar için şu anda ev almanın cazip olduğunu söyleyen Gener, "Ama elinizde nakit yoksa şu andaki faiz oranları elbette ki çok cazip değil. Zaten bankalar da bundan muzdarip" diye konuştu.
Krediyle ev alan azaldı
Faizlerin yükselmesinin bankaların konut kredilerini neredeyse durma noktasına getirdiğini ifade eden Gener, "40 küsur acentemiz var. Gayrimenkul danışmanlarımla sürekli konuşuyorum. 'İnsanlar nakti varsa geliyorlar yoksa kredi için bize başvuran insanların sayısı azaldı, neredeyse durdu' diyorlar. Çünkü faizler bundan bir yıl önce yüzde 1'lere düşmüşken şimdi yüzde 1.5'ler seviyesinde" dedi.
Gener, geçen yıl krediye uygun olan yerlerde satılan her 100 evden neredeyse yüzde 80'inde banka kredisi kullanılırken, bugün durgunluk nedeniyle satılan ev sayısının 80'e gerilediğini, bunun da yüzde 20'sinin krediyle alım yaptığını vurguladı.
Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB) Başkanı Erdal Eren de, dünyada yaşanan finansal krizin Türkiye'deki etkilerinin yavaş yavaş tecelli etmeye başladığını öne sürdü.
Eren şöyle devam etti: "Finansman krizi, bankaların daha az ve daha zor kredi vermesine neden oluyor. Böyle olunca da yatırımcı, vatandaş konut alımını durdurdu. Bu, konut sektöründe ciddi bir duraklamaya ve paniğe neden olacak. Konut sektöründe yapıp satan meslektaşlarımız, satma trendinin aynı hızla devam edeceğini düşündüğü için tam gaz konut üretti. Ama konut alımının durduğu görüldü. Ellerinde çok fazla konut stoku birikti. Arz talep dengesinde negatif bir görüntü var. Konut sektörü biraz yara alacak bu durumdan."
'TOKİ ivme yaratabilir'
Eren, TOKİ'nin 25 bin konut yapımı için ihale açtığının hatırlatılması üzerine, şunları söyledi: "TOKİ'nin bu ihaleleri sonuçta bir ivme yaratır. Ama sektörün canlanmasına yeter bir rakam değil. Bu ihalelerin hangi fiyatlarla, hangi şartlarda sonuçlanacağı, onu alan firmanın işi bitirip bitiremeyeceği soru işareti. Çoğu batma noktasında, bu konutlara kimler müracaat edecek şüpheliyim. İnşallah firmalar yarım bırakmak veya batmak tehlikesi yaşamaz."
Eren, yurtiçinde bu şartlar nedeniyle TMB üyesi büyük firmaların dışarıya daha agresif olarak yöneldiğini vurgularken, Başbakan ve bakanların ziyaretlerinde müteahhitlerin de yer aldığını hatırlattı.
'Faizler bankaların altında'
Müteahhitlerin, satış ilanlarında bankaların vermediği faizleri teklif ettiğine işaret eden Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB) Başkanı Erdal Eren, "Direnmeye çalışıyorlar. Bunların bir kısmı zora girecek. Zora girince de ya zarar ederek ya da fiyat kırarak ellerindeki konutları satmak zorunda kalacaklar. Bir kısmı da nakit akışındaki negatif etkiden batacak diye korkarım" dedi. Bu yıl, inşaat sektöründe geçen yılki büyümeyi beklemediklerini vurgulayan Erdal Eren, kamu sektöründe geçen yıla göre bir ödenek artışı olmadığını belirtirken, Ulaştırma Bakanlığı'nın bazı yap-işlet-devret projelerinin bu yıl gerçekleşmesi halinde sektöre bir hareket gelebileceğini kaydetti.
|
