Kentsel Dönüşümde Yeniden Kazanmamız Gerekenler

Winsa ve Kalekim sponsorluğunda, Türkiye Müteahhitler Birliği, Urban Land Institute (ULI) Türkiye ve Yapı-Endüstri Merkezi (YEM) işbirliğiyle düzenlenen "Kentsel Dönüşümün Bilinmeyenleri" konferansının 9 Kasım 2016 Çarşamba günü Ankara, Türkiye Müteahhitler Birliği binasında gerçekleşen ikinci buluşmasında, Türkiye ve yurtdışından uzman konuşmacılar, konuyu bu kez kendi perspektiflerinden ele aldılar.

"Kentleri kaybediyoruz çünkü ne kazandığımızı bilmiyoruz"

YEM Etkinlikler Yöneticisi Zeynep Gülşen, ULI Türkiye Başkanı Ayşe Hasol Erktin ve Türkiye Müteahhitler Birliği Genel Sekreteri Haluk Büyükbaş'ın açılış konuşmalarının ardından, Kentsel Strateji Kurucusu Ali Faruk Göksu'nun "Sosyal Etki" adlı sunumuna geçildi. Mekanların yaşam ve insan üzerindeki etkisine odaklanan Göksu, apartman tipolojisinin değişmesi, sokak yaşamının kaybolması ve site yaşamına geçişin toplumda yarattığı izlere dikkat çekerek, mahalle kimliğini kaybetmiş olmamızın sorgulanması gereken önemli bir konu olduğunu belirtti.

Kentsel dönüşüm kaynaklı sosyal etkilerin azaltılması gerektiğinden bahseden Göksu, kendi çalışmalarından örnekler sunarak, bunun nasıl yapılabileceğiyle ilgili yöntemler aktardı. "Kentleri kaybediyoruz, çünkü ne kazandığımızı bilmiyoruz, kentsel dönüşümde kentleri kaybetmememiz lazım diyen Ali Faruk Göksu, "İyi örneklere bakmalı, bunu iyi tahlil etmeli, halka ne istediğiyle ilgili sorular sormalı ve tasarım aşamasında etkili olmalarını sağlamalıyız lazım" şeklinde konuştu. Sosyal etkiye duyarlı proje geliştirmenin önemini vurgulayan Göksu, "uzlaşma için halka doğru bilgilendirme yapalım." dedi.

"Güçlü ve sağlıklı şehirler için mahalleleri yeniden kazanmalıyız"

 ULI Direktörlerinden Sara Hammerschmidt, "Sürdürülebilir ve Sağlıklı Kentler" başlıklı konuşmasında, kentlerde vaktimizin %90'ını ev ve kapalı alanlarda geçirdiğimizi, bu yaşam tarzının ise kanser, astım, diyabet gibi birçok hastalığa gebe olduğunu belirterek, bu sorunları azaltmada ve sağlık masraflarını kısmada uzun vadeli projelerin önemine dikkat çekti.

"Önümüzü görmemiz için sağlıklı şehirler, sağlıklı çevreler üretmemiz gerek. Böylece kentin değeri artar ve hepimiz kazanmış oluruz" diyen Hammerschmidt, yapılması gerekenlere ilişkin ise şunları söyledi: "İnsanların ihtiyaçlarına önem vermeliyiz. Sağlıklı bir toplum için daha fazla hareket etmemiz lazım. Fiziksel aktivite, hareket, spor, sağlıklı içecek/yiyecek, yerel üretim önemli. Sağlıklı sosyal çevreler yaratmalıyız. Güçlü ve sağlıklı şehirler için kaybettiğimiz mahalleleri yeniden kazanmamız gerekiyor."

"Paris tesadüfen Paris olmadı"

Yale Üniversitesi Öğretim Üyesi ve AGA Public Realm Strategies Inc. Kurucusu Alexander D. Garwin ise "Yoğunluk Planlama"ya ilişkin gerçekleştirdiği sunumunda, kentsel dönüşümün sürdürülebilir olması gerektiğinin altını çizerek, "Kenti geliştirirken kamusal alanların değerini bilelim, bunları yıkmayalım. Muhteşem şehirler, muhteşem kamusal alanlar (caddeler, meydanlar, parklar) sayesinde varolur." dedi.  Bundan 150 yıl önce Paris'te 18 yıl süren bir planlama çalışması yapıldığını, dolayısıyla Paris'in tesadüfen Paris olmadığına söyleyen Garwin, yaşanabilir bir çevre yaratmanın yolunun bu yöntemden geçtiğini belirtti.

Konferansın son bölümünde, EVA Gayrimenkul Değerleme Danışmanlık Genel Müdürü Cansel Turgut Yazıcı'nın moderatörlüğünde gerçekleşen "Kentsel Dönüşümde Ne Konuşulmadı?" başlıklı panele; Yenimahalle Belediye Başkanı Fethi Yaşar, YDA İnşaat Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Cüneyt Aslan ve Ünal Akpınar İnşaat Yönetim Kurulu Üyesi Birol Akpınar konuşmacı olarak katıldılar. Cansel Turgut Yazıcı'nın konferansa ilişkin yaptığı genel değerlendirmenin ardından konuşmacılar, moderatörün soruları doğrultusunda, kentsel dönüşüm uygulamalarındaki deneyimlerini ve çözüm önerilerini paylaştılar.

 "Yeni bir Kentsel Dönüşüm Yasası çıkarılmalı"

Bugüne dek hayata geçirdikleri kentsel dönüşüm projelerinde yaşadıkları deneyimi aktaran Yenimahalle Belediye Başkanı Fethi Yaşar, "Yıpranmış, yaşanamaz, depreme dayanıksız alanlarda kentsel dönüşümün yapılması gerektiği konusunda birleşmeliyiz" derken, en büyük sıkıntının yasalardan doğan boşluk olduğuna dikkat çekti. Bürokrasinin azaltılarak, sürecin tek elden yürütülmesinin önemine değinen belediye başkanı, "Sorumluluklar daha net tanımlanmalı" dedi.

Mehmet Akif bölgesinde yaptıkları dönüşüm çalışması sonrasında buranın Ankara'nın en çok göç alan semti haline geldiğini belirten Fethi Yaşar, "Kentsel dönüşüm vatandaşın komşuluk ilişkilerini, sosyal yaşamını iyileştirmeli. Yeni yapılaşmalarda tüm ihtiyaçlar düşünülerek projeye katılmalı. Köylerden başlayarak barınma sorununu çözecek, ekonomiye katkıda bulunacak bir dönüşüme ihtiyaç var" şeklinde konuştu. Müteahhitlik mesleğinin bir standardı olması gerektiğinin de altını çizen Yaşar, "Yeni bir Kentsel Dönüşüm Yasası çıkarılmalı" dedi.

"Sorumlusu ve yasası belli olan bir sisteme dönmek zorundayız"

İstanbul Zeytinburnu'nda KİPTAŞ, Ankara'da Yenimahalle Belediyesi ile birlikte büyük ölçekli kentsel dönüşüm projeleri gerçekleştirdiklerini söyleyen YDA İnşaat Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Cüneyt Aslan, "Devletin öncülüğü olmadan hiçbir şekilde bir kentsel dönüşüm projesini tamamlamanızın imkanı yok" dedi.

Bu süreçte en büyük sorunun tapu devri olduğunu dile getiren Cüneyt Aslan, bu konuda devletin hakem/düzenleyici rolüyle devreye girmesi gerektiğini belirtti. "Doğru yöntem, devletin sistemin içinde olması, yoksa süreç işlemiyor" diyen Aslan, "Sorumlusu ve yasası belli olan bir sisteme dönmek zorundayız." şeklinde konuştu.

"Yetki yerel yönetime bırakılmalı"

Ünal Akpınar İnşaat Yönetim Kurulu Üyesi Birol Akpınar ise, Kentsel Dönüşüm Yasası'nın Avrupa'daki uygulamalara bakılarak revize edilmesi gerektiğini ifade etti ve "Yetki yerel yönetime bırakılmalı" dedi. Yüklenicinin uzlaşma sürecine dahil edilmesinin süreci uzattığına dikkat çeken Akpınar, şu önerilerde bulundu:

"Yerel yönetim kaynağı hükümetten almalı ve halkla uzlaşıp projeyi yükleniciye devretmeli. Bölge insanıyla uzlaşarak bir ihtiyaç programı hazırlanmalı. Bu süreçte öncelikli alanlar belirlenebilir. Ama bu kimseyi zorlamadan yapılmalı. Vatandaş kentsel dönüşümü bir rant olarak gördükçe bunun sonu yok. Oysa bu kamu yararına yapılan bir şey. O nedenle yerel yönetimin imarını kendi içinde belirlemesi gerek."