|
Muğla´nın ünlü Dalyan beldesindeki kanalın karşı
tarafında Köyceğiz ilçe sınırları içinde kalan tarihi
kaya mezarlarını iki büyük tehlike bekliyor. Dokuz Eylül Üniversitesi
(DEÜ) Güzel Sanatlar Fakültesi öğretim görevlisi Arkeolog Altan
Türe, hava şartlarının büyük oranda etkilediği ve her geçen gün
erimekte olan kaya mezarlarının bir başka korkulu rüyasının da çok yakından
geçen uçaklar ile helikopterler olduğunu açıkladı. Türe, Kültür ve Turizm Bakanı
Ertuğrul Günay´ın ´turistler daha iyi görsün´ diye yaptırmak istediği ahşap
seyir teraslarından da hemen vazgeçilmesi gerektiğini savundu.
Türkiye´nin en önemli kültür hazinelerinden biri olarak kabul edilen tarihi
Kaya Mezarları gerek hava şartları gerekse de uçak ve helikopterlen kaynaklanan
tehlikelere karşı direniyor.
1970-71 yılları arasında Kaunos harabelerinde görev yapan DEÜ Güzel Sanatlar
Fakültesi Öğretim Görevlisi Altan Türe, 2 bin 500 yıllık tarihe dayanan ve
turistlerin en büyük ilgi odaklarından birisi olan Dalyan Kaya Mezarları´nın her
geçen gün biraz daha yok olmasının en önemli nedenlerinden birisinin gürültü
kirliliği olduğunu söyledi. Mezarların oyulduğu kayanın kireçtaşından bir yüzeyi
bulunduğunu ve yer yer çatlaklar meydana geldiğini belirten Türe, koşulların
hızla değişmesi nedeniyle tehlikenin boyutlarının büyüdüğünü anlattı.
Türe, "Örneğin havadaki sülfür miktarının baca gazları nedeni ile artması,
belki Yatağan Termik Santrali´nden yapılan baca gazlarından gelen sülfür ile
teknelerin egzozlarından çıkan gazlarla kireç taşı üzerinde tahripler meydana
gelmeye başladı. Bu tahripler doğal çatlakların içerisine sızan asit biçimine
girdi. Havadaki nem ile birleşen sülfür, sülfürik asit oluşturur ve kireç
taşının can düşmanıdır. Bunun yanı sıra bir pilot dostumuz çok ilginç bir tez
getirdi ki çok mantıklı. Bu çevrede bazen çekimler için bazen de turist
gezdirmek için sık sık helikopterler geçiyor ve Kaya Mezarları´nın çok
yakınlarına sokuluyorlar. Bunların pervanelerinin yarattığı vibrasyon da bu
tahribatı hızlandıran nedenlerden biri'' dedi.
Hava sahasının kapatılması gibi bir durumun söz konusu olamayacağını, ancak
bir irtifa sınırı konulabileceğini kaydeden Türe, çizilen bu sınırın altına
inilmesinin yasaklanması gerektiğini söyledi. Türe, ``Ben de birkaç kez izledim.
Helikopter neredeyse kaya mezarının 100-150 metre yakınından geçiyor. Çok yazık.
Bu tarihi mirası korumak için her türlü önlemin alınması gerekiyor'' dedi.
"Seyir teraslarına hayır"
Türe, Kültür ve Turizm Bakanı Ertuğrul Günay´ın da
turistlerin Kaya Mezarları´nı çok daha iyi izleyebilmeleri için ahşap seyir
terasları yaptırmak istediğini ve buna da kesinlikle karşı olduğunu belirtti.
Türe, ``Benim her şeyden önce kavrayamadığım bir şey var. Sayın Bakanım
gerçekten eski eserlere ve arkeolojiye son derece meraklıdır ve büyük destek
sağlar. Sayın Günay buraya seyir platformu yapılmasından çok, Kaya Mezarları´nın
restorasyonunun yapılması için geldi ve söz verdi. Şimdi bu restorasyon
yapılmadan, mezarların yüzeyinde sağlamlaştırma gerçekleştirilmeden, ki bu çok
uzun bir çalışmadır, böyle bir teras yapılamaz'' dedi.
Dalyan´ı Dalyan yapan en önemli özelliğin doğal peyzajın çok iyi korunması
olduğunu ifade eden Türe, "Bu yapıyı bozmak bana katliam gibi geliyor. Maki ve
sazların içerisinden geniş bir ahşap platform yükselecek. Buradaki silueti
tamamen öldürecek ve Kaya Mezarları´nın görüntüsünü de bozacak. Bu konuda çok
endişeliyim. Bilimde bir kişinin görüşü esas değildir. Birçok uzman ile
derinlemesine tartışmak gerekir. Hangisinin doğru olduğunu araştırmak gerekir''
dedi.
Arkeolojide, ören yerleri için en büyük kaygının yapının içine insan girmesi
olduğunu da belirten Altan Türe, ``Turistin gereğinden fazla yaklaşması ve
sokulması biz arkeologları rahatsız eder. Zaten denge zor sağlanmış yapılardır.
Bence kanalın karşı tarafında belediyenin yapmış olduğu çok güzel bir park alanı
var. Oraya teleskoplar yerleştirilebilir ve insanların kaya mezarlarını detaylı
olarak incelemesi temin edilebilir. Kesinlikle burada bir platform yapılıp doğal
peyzajın bozulmasına karşıyım. Bu beni ürpertiyor'' diye
konuştu.
|
