Kara Bulutun Altında Bir Kent Var

Sibirya soğuklarının etkili olduğu ve ısının sıfırın altında 32 dereceye kadar düştüğü Erzurum’da, parasız dağıtılan 25 bin ton kömürün yakılmasının da etkisiyle hava kirliliği yüzünden kentin üzerindeki ‘kara bulut’ bir türlü dağılmıyor. Gün içinde yapılan anlık ölçümlerde hava kirliliğinde birinci uyarı kademesi geçildi. 13 Ocak günü saat 21.00’de kükürtdioksit (SO2) oranı 310 mikrogram/metreküp, partikül madde (PM) ise 924 mikrogram/metreküp olarak belirlendi. Hava Kalitesinin Korunması Yönetmeliğine göre kısa ve uzun vadeli sınır değeri SO2’de 150-400 mikrogram/metreküp, PM’de de 150-300 mikrogram/metreküp olması gerekiyor.

Türkiye’de hava kirliliğinin yoğun olduğu kentlerin başında gelen Erzurum’a 4 yıldır doğalgaz verilmesine rağmen abone sayısı 47 bin 350’de kaldı. Doğalgaz dağıtımı yapan Palen firması yetkilileri, halkın yüzde 55’inin doğalgaz kullandığını belirtirken, bu yıl özellikle doğalgaza yapılan aşırı zamlar nedeniyle Erzurumluluların yaklaşık üçte ikisi soba ve kaloriferlerini kömürle yaktı. Ayrıca Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı’nın (SYDV) 12 bin 500 aileye ikişer ton olarak toplam 25 bin ton kömür dağıtmasıyla birlikte Erzurum’un üstüne siyah bir bulut çöktü.

Palandöken Dağı’ndan ilk bakışta rahatlıkla görülen hava kirliliğinin SYDV’nin dağıttığı kömürlerden kaynaklandığını öne süren Atatürk Üniversitesi Çevre Sorunları Araştırma Merkezi eski Müdürü Yrd.Doç.Dr. Nuhi Demircioğlu kirliliğe karşı önlem alınmasını istemişti. Kentte ısınmadan kaynaklı hava kirliliği olduğunu belirten Yrd.Doç.Dr. Demircioğlu, “Kirlilikte meteorolojik nedenler de etkili ancak vatandaşların yaktığı kömürlerin kalitesi daha önemli. Kömürdeki kükürtdioksit oranı binde 5 olmalıdır. Parasız olarak dağıtılan kömürde yaptığımız araştırmalara göre kükürtdioksit oranı yüzde 1.5 ile 2.5 arasında değişiyor” demişti.

Sınır değerler geçildi

Kirlilik tartışmaları devam ederken, hava sıcaklığının sıfırın altında 32 dereceye kadar düştüğü Erzurum’da birinci uyarı kademesi sınırları geçildi. Çevre ve Orman İl Müdürlüğü’nün yaptığı ölçümlerde 13 Ocak günü saat 21.00’de kükürtdioksit (SO2) oranı 310 mikrogram/metreküp, partikül madde (PM) ise 924 mikrogram/metreküp olarak belirlendi. Kentte özellikle gece saatlerinde PM oranları adeta tavan yaptı. PM oranı 10 Ocak saat 00.00’da 702 mikrogram/metreküp, 11 Ocak saat 23.00’te 669 mikrogram/metreküp, 12 Ocak saat 20.00’de 852 mikrogram/metreküp, 14 Ocak saat 12.00’de 562 mikrogram/metreküp, saat 19.00’da 795 mikrogram/metreküp olarak ölçüldü.

Günlük ortalamalar ise: 10 Ocak’ta SO2 58 mikrogram/metreküp- PM 185 mikrogram/metreküp; 11 Ocak’ta SO2 139 mikrogram/metreküp- PM 359 mikrogram/metreküp; 12 Ocak’ta SO2 165 mikrogram/metreküp- PM 439 mikrogram/metreküp; 13 Ocak’ta SO2 180 mikrogram/metreküp- PM 461 mikrogram/metreküp; 14 Ocak’ta 7 saat ölçüm eksiğiyle SO2 154 mikrogram/metreküp- PM 330 mikrogram/metreküp olarak hesaplandı.
Hava Kalitesinin Korunması Yönetmeliğine göre kısa ve uzun vadeli sınır değerlerinin SO2’de 150-400 mikrogram/metreküp, PM’de de 150-300 mikrogram/metreküp olması gerekiyor. Kentteki hava kirliliği ile ilgili Çevre ve Orman İl Müdürlüğü yetkilileri açıklama yapmadı.

Vali Bulut, Cumhurbaşkanı'ndan doğalgaz indirimi istedi

Öte yandan Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün geçtiğimiz salı günü Sağlık Bakanı Recep Akdağ başkanlığındaki Erzurum heyetini Çankaya Köşkü’nde kabul etmesi sırasında Vali Sami Bulut, doğalgazdan alınan yüzde 18’lik KDV’nin hava sıcaklığının sıfırın altında 32 dereceye kadar düştüğü Erzurum’dan alınmaması istedi. Vali Bulut bu konuda hazırladığı raporu Cumhurbaşkanı Gül’e sunarken, “Yüzde 18’lik KDV’nin alınmaması halinde Erzurum halkı çok ciddi şekilde rahatlayacaktır. Umarım bu konuda bir çalışma sağlanır” dedi.

Önlem alınsın

Partikül maddede sınır değerlerin aşılmasına rağmen Valiliğin birinci uyarı kademesine göre tedbir almamasına tepki gösteren vatandaşlar, “Sabahları ve geceleri soba ile kaloriferler yakıldığı zaman göz gözü görmüyor. Özellikle çocuklar, yaşlılar ve hastalar risk altında. Erzurum’da sokağa çıkan herkes zehir soluyor. Ama, hiç kimsenin umurunda değil. Bir an önce kirlilik konusunda önlem alınmalı, gerekirse alarm verilmeli” diye konuştular.

Uyarı kademelerinde neler yapılmalı?

Öte yandan hava kalitesi korunması yönetmeliğine göre birinci kademe uyarı durumunda Mahalli Çevre Kurulunun toplanarak, kömür kullanan kalorifer ve sobaların yakış saatlerini belirlemesi gerektiği belirtildi. Kurulun ayrıca Bakanlığa bilgi vererek, tatil günlerinde tüm kamu bina ve tesisleri ile özel iş hanlarında kömür kullanan kalorifer ve sobaların yakılmasını engellemesi, egzoz emisyon pulu olmayan ve egzozundan siyah duman çıkaran araçların da trafikten men edilmesi alınacak tedbirler arasında gösterildi.