‘Kamu Yararı’nın Altında Yıkım Var

12. Kalkınma Planı tüm itirazların ve endişelerin eşliğinde Meclis’te kabul edildi. Planın en önemli alt başlıklarından biri ise madencilik sektörü. Planlanan maden sektörüne ilişkin atılan adımlar ülke genelinde ekolojik yıkımı ve hak gaspını daha da artıracak. Ormanları, tarım ve sulak alanları kuşatan madencilik, plan dahilinde yeni hazırlanacak kanunla birlikte kamu yararına faaliyet olarak tanımlanacak. Ayrıca maden şirketlerinin yatırım güvencesi artırılacak ve yaşam savunucularının itiraz sürecini de kapsayan bürokrasi işlerinin azaltılacağı belirtildi.

BirGün'den Gökay Başcan'ın haberine göre; TEMA’nın hazırladığı raporlar birçok ilin neredeyse tamamına yakınının maden şirketlerine ruhsatlandırıldığını ortaya koyuyor. 24 ilde çalışma yapan TEMA, illerin ortalama ruhsatlılık oranını yüzde 63 olarak açıkladı. Bu ruhsatlandırılan alanların büyük çoğunluğu da orman, sulak alan ve tarım alanı sınırları içerisinde yer alıyor. Öte yandan Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü’nün (MAPEG) verilerine göre son 15 yılda (2008-2023) ruhsat sayısı 386 bine yükseldi.

Maden şirketlerinin doğa talanının önünde en büyük engel kabul edilen çevresel etki değerlendirme (ÇED) süreçleri de artık prosedüre dönüştü. Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’ndan ret kararı verilen proje neredeyse yok. Yürürlüğe girdiği günden bu yana 17 kez kısmi, 6 kez de tamamen değiştirilen yönetmelik son olarak geçen yıl değiştirildi. Böylece yaşam alanlarını koruyucu işlevini tamamen yitirdi.

Her kararında doğayı hedef alan iktidar maden şirketlerine bir kıyak daha geçti. Her yıl kâr oranları artıran şirketlerin yatırımları garantiye alınması için ilk adımlar attı. Yaşam alanlarını yok eden, yaşanan kazalar nedeniyle tüm canlı yaşamını tehdit eden madencilik sektörü artık kamu yararına faaliyet olarak adlandırılacak.

“Özelleştirme artık Anayasa çerçevesinde kamu yararı olarak değerlendirilmektedir” diyen ve acele kamulaştırma kavramına ilişkin konuşan Prof. Dr. Alp Yücel Kaya, “Her ne kadar bu süreç kamulaştırarak özelleştirme nitelendirmesini akla getirse de, burada söz konusu olan hâlihazırda zaten özel mülkiyet olan taşınmaz metaların başka bir özel mülkiyete tahsisidir. Zaten özel olan bir taşınmazın kurum veya yürütme organı tarafından talep eden şirkete ihalesiz tahsisi söz konusudur. Bu da taşınmazın özelleştirilmesinden ziyade zorla satışını sağlamaktadır. Belirli bir girişimciye ihalesiz tahsis söz konusu olduğu için, bu satışa aracılık özelleştirmeden ziyade tekelleştirmedir. Bu çerçevede kamu yararı için kamulaştırma, sermaye birikimi için tekelleştirme; ‘acele kamulaştırma’, ‘acele tekelleştirme’ anlamına gelmektedir” ifadelerini kullandı.

Haberin tamamına linkten ulaşılabilir.