|
Avrupa Birliği-Türkiye ilişkilerinde tarama sürecinin 17 Ekim 2005'de eğitim ve bilim alanında başlamasıyla, ERASMUS PROGRAMI, sadece eğitim politikaları açısından değil, uzun vadeli ülke politikaları açısından değerlendirilmelidir. İTÜ Mimarlık Bölümü'nde, Türkiye'de Eramus ile en yoğun öğrenci değişim hareketinin gerçekleşmesi bu bağlamda ele alınmalıdır... Yazımızda, 2003 yılından beri İTÜ Mimarlık Bölümü'nde uyguladığımız Erasmus programını, AB ile bütünleşme süreci kapsamında değerlendiriyoruz...
Erasmus programı nedir?
Avrupa Birliği'nin (AB) eğitim alanındaki etkinlik programı SOCRATES, eğitimdeki Avrupa boyutunu güçlendirmeyi ve eğitime ulusötesi boyutta ulaşımı kolaylaştırmayı hedefler. Socrates programının yüksek eğitimdeki etkinliği olan ERASMUS ise, yüksek eğitimdeki kaliteyi yükseltmeyi ve Avrupa boyutunu güçlendirmeyi amaçlar.
Rönesans'la birlikte ortaya çıkan hümanizm akımının öncülerinden biri olan Erasmus, Avrupa'nın ortak sanat ve bilim çatısı altında birleşmesine yaptığı katkılardan dolayı ve çağının eğitim felsefesine olan etkisiyle programa uygun bir isim olarak düşünülmüştür. Günümüzde Erasmus programı, üniversitelerarası işbirliğini cesaretlendirir, öğrencilerin ve eğitimcilerin Avrupa'da karşılıklı değişimini sağlayarak programa katılan ülkelerdeki çalışmaların ve alınan derecelerin akademik olarak tanınmasını ve Avrupa'daki eğitim ve programlardaki şeffaflığın gelişmesine katkıda bulunur. Erasmus programı, hem tüm yükseköğretim kurumlarına ve disiplinlerine, hem de lisans ve lisansüstü eğitime açıktır.
Türkiye'deki yüksek öğretim kurumları AB üniversiteleriyle Erasmus Programı kapsamında öğrenci ve öğretim üyesi değişim programına dahil olmuştur. Türkiye'nin AB ile bütünleşmesinin en önemli araçlarından olan Eğitim ve Gençlik Programları, Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) bünyesinde kurulan Ulusal Ajans (06.08.2003'te, 25191 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 4968 No'lu kanun) tarafından yürütülür. Ulusal Ajans, AB'ye katılan ülkelerin Eğitim ve Gençlik Programları'ndan yararlanması çerçevesinde, ilgili taraflar arasındaki işbirliğine yönelik koordinasyonu sağlar.
Erasmus programıyla öğrenciler bir akademik yıl içinde, bir veya iki dönem için Avrupa'daki başka bir yükseköğretim kurumunda öğrenci olabilir. Benzeri şekilde, öğretim elemanları da Avrupa üniversitelerinde bir haftayla altı ay aralığında ders verebilirler. AB, programdan yararlanan öğretim elemanları ve öğrencilere karşılıksız hibe vererek değişime mali destek sağlar. Erasmus programı, öğrenci, üniversiteler ve AB-Türkiye bütünleşme süreci açısından üç başlık altında ele alınabilir. Öğrenci açısından düşünüldüğünde, Erasmus programı, öğrencinin gelecekte ortaklaşa işbirliği yapacağı, bilgi ve kültür alışverişinde bulunacağı, sosyal ve mesleki alanlarda kendine yatırım yapma olanaklarını yakalayabileceği ortamın oluşmasına yardımcı olacaktır. Bu süreçte, öğrencilerimiz Avrupa'nın pek çok kentinde seküler yaşam biçimleri, eğitim ve kültür seviyeleri, dışa dönüklükleriyle Türkiye'nin tanıtım elçiliği görevini üstlenmekteler.
Üniversite açısından bakıldığında, Avrupa üniversitelerinin Bologna süreci (European Higher Education Area) kapsamında yeniden yapılanma çalışmaları içinde -diğer bir deyişle Anglosaksonlaşma- sürecinde olduklarını görmekteyiz. İstanbul Teknik Üniversitesi'nde (İTÜ) gerçekleşen akreditasyon çalışmaları sonucunda geliştirilen eğitim yapısı, Avrupa Üniversiteleri'ndeki kurumsal değişime de uyum sağlayabilmektedir. Bu çerçevede, AB tarafından deneysel bir süreç olarak nitelendirilen dönemde, eğitimde ortak paydalar oluşturulması açısından, Erasmus programı kritik rol oynar. Bu program, AB üniversitelerinin Bologna sürecindeki yeniden yapılanmaları kapsamındaki gelişmelerin yakından izlemesinde ve parçası olmasında etkendir.
Geleceğin yöneticilerinin/halklarının tanışması ve kaynaşması çerçevesinde Erasmus, AB ülkeleriyle Türkiye arasındaki eğitsel ve kültürel bir köprü oluşturulması yönünde önemli bir işlev üstlenir. Tarama sürecinde, AB'deki popülist politikacıların ve sokaktaki adamın, Türkiye'nin tam üyeliğine olumsuz yaklaştığını görüyoruz. Yakın dönemde ülkemizde yapılan kamuoyu araştırmaları da, halkımızın Batı'ya ve AB'ye olumsuz baktığını göstermekte... İşte tam da bu bağlamda Erasmus, genç nüfusların birbirini tanıması, önyargılarının silinmesine yardımcı olabilecek politik ve kültürel platformdur. Özellikle tam üyeliğimizin onaylanmasıyla ilgili olası halk referandumları düşünüldüğünde, Erasmus, ülkemiz için nesnel ve olumlu bakış açısı oluşturma potansiyeline sahiptir.
 | İTÜ'de yıllara göre Erasmus programıyla giden
öğrenciler Ulusal Ajans ve İTÜ Avrupa Birliği Merkezi'nce
aktarılan kriterler doğrultusunda seçilmektedirler. |
İTÜ'de Erasmus
Yukarıda sıralanan etkenlerin ışığında, İTÜ, Erasmus konusundaki çalışmalarını geliştirmiş ve geçtiğimiz sene 235 öğrencinin değişimiyle Türkiye şampiyonluğunu yakalamıştır (Radikal, Mayıs 2005). İTÜ'nün Türkiye'deki son iki yıldaki Erasmus şampiyonluğu, Mimarlık Bölümünün dışa dönüklüğü, Avrupa'nın seçkin eğitim kurumlarıyla yaptığı ikili anlaşmaların yapılmasını sağlayan ve mümkün olduğunca çok öğrencinin bu kurumlara gönderilmesini savunan eğitim politikası sayesinde gerçekleşmiştir. 2003 yılından beri sürdürülen uygulamada, öğrencilerin gittikleri AB ülkelerindeki eğitim ortamına kolayca uyum sağladıklarını, başarılı olduklarını, diğer öğrencilerle çok iyi kaynaştıklarını ve değişim programı sonucu mutlu döndüklerini gözlemekteyiz.
Erasmus programı, 2003-2004 akademik yılında pilot proje olarak uygulandığı dönemde, İTÜ bu değişimi yapan 15 üniversiteden biri oldu. Pilot projenin başarılı bulunmasının ardından, İTÜ genelinde ve bölümümüzde, giden öğrenci kontenjanlarını karşılıklı anlaşmalarla artırma yoluna gidildi (Tablo 1). Ayrıca, 2005-2006 akademik yılında, AB üniversitelerinden 18 öğrenci bölümümüzde eğitimlerine devam ettiler. İTÜ'de eğitimin yüzde 30'u İngilizce olması, yabancı öğrencilerin ders seçimleri açısından herhangi bir problem yaşanmamasını sağlamaktadır. Sosyal ve kültürel açıdan bakıldığında da, Türk öğrencilerle kaynaştıklarını ve değişim programından olumlu izlenimlerle ayrıldıklarını görüyoruz. Gelen öğrenciler arasında, Avrupa'da yaşayan Türk kökenli öğrencilerin oranı dikkat çekicidir.
İTÜ ve Mimarlık Bölümü'nün vizyon, misyon ve eğitim yapısına uygun olan Avrupa üniversiteleriyle ikili anlaşmalar (bilateral agreement) imzalanması üzerinde önemle duruyoruz. Her sene, öğrencilerimizden gelen geri beslemeler ve incelemelere bağlı olarak, mevcut anlaşmaları tekrar değerlendiriyoruz. Yeni anlaşmalar için, öğretim üyelerinin yönlendirdiği ve/veya öğrencilerin gitmeyi talep ettikleri kurumlarla ilişki kuruyoruz. Bu süreçler sonunda, İTÜ Mimarlık Bölümü'nün, Erasmus programı kapsamında, 30 saygın üniversiteyle anlaşması vardır. Hedefimiz giden öğrencimizin yaklaşık üçte biri oranında olan gelen öğrenci sayısının artırılmasıdır.
DPT'nin yönlendirdiği 2006-2009 dönemi Stratejik Planlama Çalışmaları kapsamında 'eğitim ve araştırma' başlıkları altında yer alan amaç ve hedeflere, İTÜ Mimarlık Bölümü'nde uluslararası etkinliklerin ve Erasmus programının devamı ve geliştirilmesi eklenmiştir. Bu kapsamda, eğitimde ortak paydalar oluşturulması açısından, öğretim üyesi değişimine yönelik çalışmalar stratejik hedefler içinde yer almaktadır. Halen, çeşitli kurumlarla yapılan anlaşmalar kapsamında öğretim üyeleri ve araştırma görevlileri değişim programlarından yararlanmaktadırlar. Hedef, Eramus programından yararlanan öğretim elemanı sayısını yükselterek uluslararası projelerde işbirliğini geliştirmektir.
Bu gelişme, kurumsal işbirliğine ivme kazandırmanın yanı sıra, AB-Türkiye tarama ve müzakereler sürecinde de olumlu rol oynayacaktır.
Özetle, Erasmus programları, uzun vadede sürdürülecek olan tarama ve müzakere sürecinde kilit bir konuma sahiptir. Sona erme tarihi 15 yılla ifade edilen AB ile müzakere sürecinde, Erasmus programını, sadece bir eğitim programı değil, Avrupa halklarına yönelik kritik bir kültürel-politik platform olarak değerlendirilmesi gerektiğinin üzerinde önemle duruyoruz. 2003'ten beri tanık olduğumuz başarılı süreç bunu örneklemektedir.
İpek Akpınar / Aslıhan Tavil: İTÜ Mimarlık Fakültesi öğretim üyeleri, Mimarlık bölümü Erasmus koordinatörleri
|
