|
2008 yılında Türkiye'nin ihracat şampiyonu olan Tüpraş, 2009 yılında değer
olarak ihracatındaki yüzde 60 yaklaşan düşüş nedeniyle 5'inci sıraya gerilerken,
2008'de üçüncü sırada bulunan Oyak Renault 2009'un ihracat lideri oldu. Oyak
Renault genel ihracat sıralamasında 3 milyar 12 milyon dolar ihracat ile birinci
olurken, Vestel Dış Ticaret 2 milyar 84 milyon dolarla ikinci, 2008 yılının
ikincisi olan Ford Otomotiv ise 2 milyar 81 milyon dolarla bu kez üçüncü sırada
yer aldı. 2009 ihracatında ilk on içinde Tofaş dördüncü, Tüpraş beşinci, Arçelik
altıncı, Toyota yedinci, Habaş sekizinci, İçdaş dokuzuncu ve GSD Dış Ticaret de
onuncu sırada bulunuyor. İlk 10 üretici ihracat sıralamasında ise yine Oyak
Renault birinci sırada bulunurken, bu kez Ford Otomotiv ikinci, Tofaş üçüncü,
Tüpraş da dördüncü sırada yer aldı. 2008'de beşinci olan Toyota ise 2009'da
yedinci sıraya indi.
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) tarafından açıklanan verilere göre
Türkiye'nin en büyük ihracatçıları sıralamasında kriz nedeniyle önemli
değişiklikler meydana geldi. Şirketlerin ihracat miktarlarında önemli bir
değişim gözlenmemekle beraber, ilk 10'da yer alan ihracatçı kuruluşların
gerçekleştirdikleri ihracatlar değerlerinde önemli oranda gerileme gözlendi.
"TEMMUZ İLE BİRLİKTE İHRACATTA SIKINTI YAŞANABİLİR"
TİM Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Büyükekşi, düzenlediği basın toplantısında
2009'un sıralamasını değerlendirirken, listedeki yer değişikliklerinde ve
ihracatın parasal değerlerindeki azalışta, geçen yıl küresel kriz nedeniyle
petrol, demir çelik başta olmak üzere emtia fiyatlarında yaşanan düşüşlerin
önemli bir rolü olduğuna dikkat çekti. Büyükekşi, daha önceki yıllarda listede
isminin yayınlanmasını istemeyen ihracatçı sayısının 20-30 şirket ile sınırlı
olduğuna, ancak 2009 listesinde bu sayının 100'e kadar ulaştığına işaret
etti.
Mehmet Büyükekşi 2009'daki krize ve ekonomistlerin ihracatın 80-90 milyar
dolarlı rakamlara düşeceği yönündeki tahminlerine karşın, toplam ihracatın 102.1
milyar dolar olarak gerçekleştiğini söyledi. Büyükekşi, 2007 yılında 44 bin 700
firmanın doğrudan ihracat yaptığını,2008 yılında doğrudan ihracat gerçekleştiren
firma sayısının 46 bine, 2009 yılında da 48 bin 500 firmaya ulaştığını kaydetti.
TİM Başkanı, döviz kurlarında son dönemde yaşanan hareketliliğin ve
Euro-Dolar paritesindeki düşüşün Mayıs-Haziran ihracatında da olumsuz bir
etkisinin gözlenmeyeceğini belirterek, "Ancak Temmuz'la birlikte parite
sorunları ve Euro'daki düşüş ihracatımız üzerinde sıkıntılara yol açabilir"
uyarısında bulundu.
İLK 500 İHRACATIN YÜZDE 53.4' ÜNÜ GERÇEKLEŞTİRDİ
Yıllar itibariyle İlk 1000 firmanın toplam ihracat içindeki payına
bakıldığında istikrarlı bir dağılım olduğunun görüldüğünü belirten Büyükekşi bu
konuda şu değerlendirmeyi yaptı". 2006 yılında da yüzde 70,6 olan ilk 1000'ün
ihracat içindeki payı 2007 yılında yüzde 68,3, 2008 yılında yüzde 70,8 olurken,
2009 yılında bu oran yüzde 62,2 olarak gerçekleşti. İlk 1000 ihracatçı firmanın
ağırlığı ihracat miktarı ve ihracatçı firma sayısı artsa bile aynı kalıyor, ama
2009'da bir miktar düşüş var. İlk 1000 İhracatçıyı da kendi içinde
incelediğimizde, İlk 500 ile İkinci 500 arasında ciddi bir fark olduğunu
görmekteyiz. İlk 500 İhracatçı firma, İlk 1000 Firmanın yaptığı ihracatın yüzde
85,4'ünü gerçekleştirirken, İkinci 500 firma geri kalan yüzde 14,6'sını
yapmaktadır. Diğer taraftan İlk 500 Firma, tüm ihracatın yüzde 53,4'ünü
gerçekleştiriyor".
11 FİRMA KAYBEDEN İSTANBUL YİNE İLK SIRADA
Mehmet Büyükekşi, iller bazında ihracat dağılımı ele alırken, İlk 1000'deki
firma dağılımı içinde göze çarpan en önemli noktanın, İstanbul'un ihracat
içerisindeki ağırlığı olduğunu vurgulayarak, "1000 içerisinde 492 firmamız
İstanbul'dan ihracat yapıyor. Bunu, 67 firma ile İzmir, 52'şer firma ile Bursa
ve Ankara, 49 firma ile Gaziantep, 41 firma ile Kocaeli ve 23firma ile Hatay
takip etmektedir. Geçen sene önemli bir değişiklik oldu. İstanbul ilk 1000'den
11 firma kaybetti. Bunların yerine Anadolu'dan yeni firmalar listeye girdi.
Bizim Türkiye İhracatçılar Meclisi olarak bir misyonumuz da ihracatın ülke
geneline yayılmasıdır.
İhracat içinde farklı illerin ağırlığının artması Türkiye ihracatı ve
ekonomisi adına sağlıklı bir gelişmedir. İhracatın bölgesel ve sektörel düzeyde
farklılaşması ve yaygınlaşması arzuladığımız ve görmek istediğimiz bir sonuçtur"
dedi.
BÖLGESEL DAĞILIMDA MARMARA'NIN AĞIRLIĞI
TİM Başkanı Büyükekşi, bölgesel dağılıma ilişkin olarak şu değerlendirmeyi
yaptı:
"İlk 1000 İhracatçı Firma'nın bölgesel dağılımına baktığımızda, Marmara
Bölgesi'nin büyük bir ağırlığı olduğunu görüyoruz. Marmara'dan 610 firma İlk
1000 İhracatçı Firma arasında yer aldı. Bunu 129 firma ile Ege Bölgesi, 83 firma
ile İç Anadolu, 72 firma ile Akdeniz ve yine 72 firma ile Güneydoğu Anadolu
bölgeleri takip ediyor. Marmara Bölgesi'nin Türkiye ekonomisinde büyük bir
ağırlığı var. Bu ağırlığı İlk 1000 Firma içinde de görmek mümkün. Göze çarpan
bir başka gelişme de bölgesel pazarlardaki gelişmelere bağlı olarak
Güneydoğu'daki ihracatçı firma sayısında görülen artıştır. Bir önceki yıla göre
bu sayı 62'den 72'ye çıktı."
ÜRETİCİ İHRACATÇILAR AĞIRLIKTA
2009 yılında ihracat gerçekleştiren firmaların yüzde 75,7'sinin üretici
ihracatçılardan oluştuğuna dikkat çeken TİM Başkanı, "Üreticilerin ağırlıkta
olması ihracatın sürdürebilirliği açısından çok önemli. İlk 1000 İhracatçı
firmanın yapısı nasıl diye baktığımızda, yüzde 75,7'sinin üretici ihracatçı
olduğunu görüyoruz. Yüzde 17,7'si grup dış ticaret şirketi, yüzde 6,5'inin de
dış ticaret şirketi şeklinde bir dağılım söz konusu. Üretici ihracatçı firma
sayısının bu düzeyde yüksek olmasının sağlıklı bir durum olduğunu düşünüyoruz"
diye konuştu.
KURLAR SAYESİNDE İHRACATÇININ KARLILIĞI ARTTI
TİM Başkanı Büyükekşi, küresel krizin ihracat üzerinde yarattığı olumsuz
etkiye rağmen, 2009 yılında ihracatta karlılığın artışı gösterdiğine dikkat
çekerek şu yorumda bulundu:
"Kurların neden önemli olduğunu kriz yılında daha iyi gördük. Döviz kuru
karlılığı birebir olumlu veya olumsuz etkiliyor. 2008 yılı ortalama dolar kuru
1,29 iken 2009 yılında 1,54 oldu. Aynı şekilde Euro kuru 2008'de 1,89 iken 2009
yılında 2,15 oldu. Bu iyileşme sayesinde 2008 ile karşılaştırıldığında ilk
500'ün kârlılığı yüzde 5,35'ten yüzde 8,08'e, İkinci 500'ün karlılığı ise yüzde
4,9'dan yüzde 6,3'e yükseldi. Bu iyi bir gelişme. Üstelik yerli şirketlerin
karlılığı yabancı şirketlerin karlılığından daha yüksek. Bu durum yabancı
şirketlerin karlarını yurtdışında tutmayı tercih ettiklerini gösteriyor."
1 MİLYAR DOLARI GEÇEN İL SAYISI ÖNEMLİ BİR GÖSTERGE
İhracatın geliştirilmesi hedeflerinde 1 milyar doları aşan il sayısını
arttırmanın önemli bir eşik oluşturduğunu söyleyen Büyükekşi sözlerini şöyle
sürdürdü:
"İhracatçı firmalarımızın ihracat hacmi de önemli bir gösterge. Sektörel ve
bölgesel düzeyde 1 milyar dolar eşiğini önemsiyoruz. İllerimizin de 12 tanesi 1
milyar dolar eşiğini geçmiş durumda. Firma düzeyinde baktığımızda ise 8
şirketimizin 1 milyar dolar ve üzerinde ihracat yaptığını görüyoruz. Bu rakamı
önemsiyoruz. Okyanusta seyredecek büyük gemilerimizin olması gibi sevindirici
bir durum bu."
Büyükekşi'nin verdiği bilgiye göre 500 milyon ile 1 milyar arası ihracat
yapan 9 firma, 100 milyon dolar ile 500 milyon dolar arası 81, 50 milyon ile 100
milyon dolar arasında 137, 25 milyon ile 50 milyon arasında 274 firma var. 14
milyon ile 25 milyon arasında 491 ihracatçı firma bulunuyor.
Büyükekşi, İlk 1000 ihracatçı firmanın gerçekleştirdiği ihracatın yüzde
64,1'lik bölümünü sanayi mamulleri oluştururken, işlenmiş petrol ürünlerinin
oranı 8,7 olduğunu kaydederek,
İhracat içinde yüzde 8,3'ün bitkisel ürünler, yüzde 6,9'un tarıma dayalı
işlenmiş ürünler ve yüzde 2,3 oranında madencilik ürünleri olduğunu söyledi.
ÇALIŞAN SAYISI İLK 500'TE AZALDI, İKİNCİ 500'DE ARTTI
İlk 1000 İhracatçı Firmanın, İlk 500'ü ile İkinci 500'ü arasında ihracat
miktarı bakımından ciddi bir fark olduğunu hatırlatan Büyükekşi, ortalama
çalışan sayısı olarak da aynı durumun geçerli olduğunu belirterek şu
değerlendirmeyi yaptı:
"İlk 500 İhracatçı Firmanın ortalama çalışan sayısı 645 iken, İkinci 500
İhracatçı Firma'nın ortalama çalışan sayısı 272'ye geriliyor. 2008 yılı ile
karşılaştırıldığında ilk 500 ihracatçının ortalama çalışan sayılarında azalma
olduğunu görüyoruz. Buna karşın ikinci 500 ihracatçının çalışan sayısındaki
artış göze çarpıyor."
2008 yılında İlk 500 İhracatçı Firmanın çalışan sayısının ortalama 702,
İkinci 500'ün ise 257 olarak gerçekleştiğini belirten Büyükekşi, "İlk 1000
İhracatçı Firmanın 2009 yılındaki toplam çalışan sayısı ise 458 bin 500'dür.
Yaptığımız eğilim anketinde de krizle ilgili gelişmeleri sorduğumuzda firmaların
yüzde 35,5'i eleman çıkardıklarını ifade etmişlerdi. Bu araştırma da aynı şeyi
gösteriyor. İhracat arttıkça da aynı firmalar tekrar eleman almaya başladılar ve
ihracat arttıkça da yeni istihdam sağlayacak" diye konuştu. Büyükekşi, istihdam
yapısını değerlendirirken de 1-99 arasında işçi çalıştıran firmalarda ortalama
16 beyaz yakalı bulunurken, çalışan sayısı 1000 ve üzeri olan firmalarda bu
rakamın 704'e çıktığını söyledi.
"TİM BAŞKANLIĞINA YENİDEN ADAYIM"
Basın toplantısının sonunda yaptığı açıklamada Büyükekşi, TİM içinde seçim
süreçlerinin Nisan ve Mayıs ayında tamamlandığını belirterek, sektörel
başkanların ve delegelerin isteğini dikkate alarak yeni dönemde de TİM
Başkanlığına aday olacağını ve seçimlere tek aday olarak katılacağını açıkladı.
Büyükekşi, "3 Haziran tarihinde Sayın. Başbakanımızın katılımı ile Ankara'da
seçimli genel kurulumuzu yapacağız. Tüm ihracatçı birlik başkanlarımızdan gelen
talep ile yeni dönemde yeniden başkanlığa adayım. Birlik başkanlarımız hem bana
hem de basın açıklamaları ile kamuoyuna bu konudaki görüşlerini bildirdiler.
Teveccühlerine teşekkür ediyorum" dedi.
|
