İnşaatlardaki Yüksek Tehdit

Hürriyet'ten Sedat Cenikli'nin haberine göre, Ankara’nın dört bir yanında, peş peşe yükselen yüksek katlı binalar, inşaatta alt sektörlerin de büyümesini tetikliyor. Özellikle kule vince olan talebin ve kent genelindeki kule vinç sayısının her geçen gün artması, ‘denetim’ konusunu da beraberinde getiriyor. Makina Mühendisleri Odası Başkanı Ali Ekber Çakar, kule vinçlerin kurulum yeriyle ilgili bir ruhsat alınmadığını iddia ederek, “Kule vinçleri saymak mümkün değil. Kurulumlarında izin olmadığı için kayıt altında da değiller” dedi. Kule vinçlerin kurulum ve denetiminde eksiklikler olduğuna dikkat çeken Çakar, şunları söyledi:

Forkliftle aynı kategoride

“Kule vinçlerle ilgili devletin çıkarmış olduğu bir takım mevzuatlar var ve bunların kurulumu, imalatı, bakımları belirlenen standartlar dahilinde yapılması gerekiyor ama böyle olmuyor. Periyodik kontrolleri İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’na göre hazırlanmış ‘İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği’ne göre yapılıyor. Ama bu yönetmeliğe göre kule vinçler, istif makinaları ve forkliftler gibi ‘kaldırma-iletme makinaları’ arasında sayılıyor. Risk de burada ortaya çıkıyor. Bir forkliftin periyodik denetimi yılda bir yapılabilir ama sürekli çalışan bir iş makinası olan kule vinçleri bu aralıkta denetlemek isterseniz, can ve mal güvenliği açısından büyük riskler ortaya çıkar. Yani basit kaldırma-iletme makinaları ile aynı kategoriye koymamak lazım.

Ruhsatlandırma söz konusu değil

Kule vinçlerin kurulması için, belediyelerden mutlaka ön izin alınması lazım. Çünkü kurulduğu yer çok önemli ama şu an böyle bir şey söz konusu değil. Örneğin, vinçlere benzerliği olan lunapark aletleri kurulurken bile yerel yönetimler ruhsat veriyor. Kule vinçler için ruhsatlandırma söz konusu değil. Böyle olunca zeminin ne kadar sağlıklı oluğu tespit edilemiyor. ‘Ben buraya vinci kurayım ve inşaata devam edeyim’ dediğiniz takdirde kule vinç kurabiliyorsunuz. Hastane, okul ya da araç ve insan yoğunluğunun fazla olduğu yerlere mesafesine bakılmadığı için bir sürü riski bünyesinde barındırıyor. Yaşanan kazalarda da bu yüzden can ve mal kaybı sayısı çok oluyor.

Kurulumunu operatör yapıyor

Kule vinçlerin kurulumunu da oradaki operatörler yapıyor. Operatör ne kadar donanımlı olsa da üretici firma tarafından yetkilendirilmiş ve belgelendirilmiş bir montaj firması olması lazım. Bu basit bir makina değil. Denetçi kuruluşlar olması ve sık periyotlarla kontrollerinin yapılması gerek ama maalesef kontrol mekanizması yok. İşçi sağlığı ve iş güvenliği açısından belli riskler taşıdığını bildiğimiz kule vinçlere göre mevzuatın değiştirilmesi gerektiğini düşünüyoruz. Sayısal bir veri yok. Sadece Ankara değil Türkiye’nin tüm şehirlerinde aynı sıkıntı var ve kule vinçleri saymak mümkün değil. Kurulumlarında izin olmadığı için kayıt altında da değiller.”

Operatörlük eğitimini sürücü kursları veriyor

Kule vinç operatörlüğü eğitiminin, sürücü kurslarında verilmesini de eleştiren Çakar, şöyle devam etti:

“Operatörlere verilen eğitim çok önemli. Ama bu eğitim sürücü kurslarında veriliyor. Örneğin motorlu bir araç var ve siz bunun eğitimini veren bir kurssunuz. Aynı zamanda kule vinç operatörü de yetiştiriyorsunuz. teknik özellikleri çok farklı olan ve uzmanlık gerektiren kule vinçleri kullanacak operatörlere, işin uzmanı makina mühendisleri tarafından verilebilir. Bunun Odamız eğitim versin diye değil sadece mevzuattaki boşluğu anlatmak için söylüyorum. Sadece bir belge sahip olmak gibi bir düşünceyle bakılmamalı operatörlük eğitimine.”

Kaza riskine karşı öneriler

Öte yandan Çakar, kule vinç kazalarının önüne geçmek için şu önerilerde bulundu:

* Kurulumu yapan ‘montaj firması’ elemanlarının deneyimli olması.

* Kule vinçlere özel mevzuat hazırlanmalı.

* Denetim sağlanarak, periyodik bakım süresi kısaltılmalı.

* Operatör ehli ve deneyimli olmalı. Eğitimler sürücü kurslarından alınmalı.

* Kurulum yapılan zemin uygun olmalı.

* Yeriyle ilgili belediyelerden ön izin alınmalı.