İmar Planı Değişikliğinde 'Değer Artış Payı' Düzenlemesi

Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca imar planı değişikliklerinden kaynaklı değer artışının kamuya döndürülmesine yönelik usul ve esasların belirlendiği "İmar Planı Değişikliğine Dair Değer Artış Payı Hakkında Yönetmelik" Resmi Gazete'de yayımlandı.

Kurum ve kuruluşların, meslek odalarının ve üniversitelerin görüşleri alınarak hazırlanan yönetmelikle 20 Şubat 2020'de yürürlüğe giren, plan değişikliklerinden kaynaklı değer artışının kamuya kazandırılmasını sağlayan İmar Kanunu hükmü doğrultusundaki usul ve esaslar belirlendi.

Resmi Gazete'de yayımlanan yönetmelikle uygulama imar planı değişikliği sonucu taşınmazda meydana gelecek değer artışının değer artış payı olarak kamuya kazandırılmasında bu payın kapsamı, tespiti, kesinleşmesi, ödenmesi ve dağıtımına ilişkin iş ve işlemler ile diğer iş ve işlemler düzenlendi.

Bakanlıktan edinilen bilgiye göre, yapılan düzenlemelerle bundan sonra parsel bazında nüfusu, yapı yoğunluğunu ve kat adedini artıran plan değişiklikleri yapılamayacak. Parsel bazında yürürlükteki imar planının koşullarını değiştirmemek kaydıyla sadece fonksiyon değişikliği yapılabilecek ve bu değer artışına tabi olacak.

Böylelikle parsel bazındaki plan değişiklikleri sonucunda plan bütününden bağımsız, donatı alanları olmayan, şehir estetiğine uymayan, insan ölçeğini gözetmeyen mekan kalitesi düşük yapılaşmaların da önüne geçilmesi hedefleniyor.

1000 metrekareden küçük imar adalarında plan değişikliği yapılamayacak
Yönetmelik kapsamında 1000 metrekareden küçük imar adalarında plan değişikliği yapılamayacak.

Plan değişiklikleri plan bütünlüğünü bozmayacak, 1000 metrekare ve daha büyük imar adalarında, maliklerin tamamının talebi üzerine ada bazında nüfusu, yapı yoğunluğunu, kat adedini artıran, fonksiyon değişikliği getiren plan değişiklikleri ancak ihtiyaç duyulan donatı alanlarını 500 metrelik yarıçap içinde sağlaması halinde yapılabilecek. Bu, değer artışına tabi olacak.

Donatı alanlarını 500 metre yarıçap içerisinde karşılayamayan plan değişiklikleri ise yapılamayacak.

Bu şekilde ada bazında plan değişiklikleri ile silüet bozulmalarının önüne geçilecek, ihtiyaç duyulan sosyal ve kültürel donatı alanları eksiklikleri giderilecek.

Değer artışının tamamı kamuya döndürülecek
Yönetmelik kapsamında plan değişikliğinden kaynaklı değer artış payı fiyat takdir komisyonlarınca arsa değeri üzerinden hesaplanacak ve tamamı kamuya döndürülerek, kentsel dönüşüm ve altyapı harcamalarında kullanılacak.

Değer artış payınının dağılımı şu şekilde olacak:

"Büyükşehir belediyesinin olduğu illerde yüzde 25'i büyükşehir belediyesine, yüzde 25'i ilgili ilçe belediyesine, yüzde 25'i bakanlığın Dönüşüm Projeleri Özel Hesabına, yüzde 25'i Hazineye. Büyükşehir belediyesi olmayan illerde yüzde 40'ı imar planı değişikliğini onaylayan idareye, yüzde 30'u bakanlığın Dönüşüm Projeleri Özel Hesabına, yüzde 30'u Hazineye aktarılacak.

Bakanlıkça onaylanan imar planı değişikliğinden kaynaklanan değer artışının yüzde 75'i bakanlığın Dönüşüm Projeleri Özel Hesabına, büyükşehir belediyesinin olduğu illerde yüzde 15'i büyükşehir belediyesine, yüzde 10'u ilgili ilçe belediyesine, büyükşehir belediyesi olmayan yerlerde ise Bakanlık payının dışındaki kalan değer artış payının tamamı plan değişikliğinin yapıldığı yerdeki ilgili idareye, imar planı değişikliğinin diğer genel bütçeli yetkili idarelerce onaylanması durumunda ise değer artış payının tamamı Hazine hesabına aktarılacak."

Riskli alan ve rezerv yapı ilan edilen alanlarda değer artış payı alınmayacak
Kentsel dönüşümde parsel bazlı dönüşüm yerine, ada bazlı dönüşümü teşvik etmek amacıyla, riskli alan ve rezerv yapı ilan edilen alanlarda değer artış payı alınmayacak.

Riskli yapı taşınmazlarında ise yürürlükteki planında belirtilen emsale esas inşaat alanının 1,5 katına kadar olan plan değişikliklerinde değer artış payı uygulanmayacak.

Kamu yatırım ve kamu mülkiyetindeki alanlarda ve mazbut vakıf mülkiyetindeki alanlarda da değer artış payı alınmayacak.