Hızlı Trenin Lokomotifleri Türkiye’de Üretilecek

b>Ankara-İstanbul arasını 3 saat 15 dakikaya düşürecek Hızlı Tren Projesi’nde kullanılacak lokomotifler, 2004 yılında Türkiye’de üretilmeye başlanacak.

Daha önce satın alınması öngörülen ‘65 adet dizel ana hat lokomotifi’, General Motors ile yapılan yeni anlaşma çerçevesinde, Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları’na (TCDD) bağlı Eskişehir’deki Türkiye Lokomotif ve Motor Sanayii AŞ’nin (TÜLOMSAŞ) tesislerinde üretilecek. Lokomotifler, 220 kilometre hız yapacak şekilde imal edilecek. Yapılan anlaşma neticesinde, lokomotiflerde kullanılacak yerli katkı payı da, yüzde 20’lerden yüzde 51 veya daha üzerine çıkartılacak. Lokomotif üretiminin başlaması için Hazine’den sorumlu Devlet Bakanı Ali Babacan’ın imzası bekleniyor.

Lokomotiflerin TÜLOMSAŞ tarafından üretilmesiyle birlikte, yaklaşık 120 milyon dolarlık kaynağın, bir bölümünün ülke içinde kalmasının yanı sıra lokomotif sektöründe Türkiye’nin Ortadoğu pazarına açılması da hedefleniyor. Ancak, 2001 yılında Hazine’nin çıkardığı, “uluslararası ihaleye çıkılmadan, dış kaynaklı krediyle üretim yapılamaz” tebliği TCDD’yi sıkıntıya soktu. Demiryolları, Hazine’nin bu tebliğine istisna bir madde koydurarak, problemi aşmayı başardı. Hazine’nin mevcut tebliğine göre, lisans anlaşması (Yurtdışından teknoloji getirmek için karşılıklı yapılan anlaşma) çerçevesinde, dış kaynaklı kredilerle Türkiye’de üretim yapılamıyor. Tebliğ, rekabet ortamını sağlamak adına, dış finasmanla alınacak herhangi bir mal için, uluslararası ihaleye çıkılmasını öngörüyor. Bu durumda dış kredi ile alınacak olan ‘65 adet dizel ana hat lokomotifini’nin uluslararası ihaleye çıkmadan Eskişehir’de üretilmesi de imkansız hale geliyordu. Ancak, TCDD ortadaki bu sorunu aşmak için öncelikle, 1984 yılında lisans anlaşması yaptığı General Motors ile masaya oturdu. General Motors’a, lokomotif üretimindeki yerli katkı payının yüzde 20’lerden yüzde 51 veya daha üzerine çıkarılması teklif edildi. ABD’li firma, yapılan bu teklifi kabul etti. Bunun üzerine Demiryolları yönetimi, Hazine Müsteşarlığı’na müracaat ederek, 2001 yılındaki tebliğe, “yerli katkı oranı yüzde 51 veya daha yüksek olan lisans anlaşması çerçevesindeki üretimler hariçtir” maddesini ekletti. Böylece dış kredili alımların, uluslararası ihaleye çıkılmadan üretiminin yapılmasının da önü açılmış oldu. TÜLOMSAŞ’ta üretimin başlaması için Ali Babacan’ın imzası bekleniyor.

Daha önce, General Motors ile yapılan lisans anlaşması çerçevesinde üretilecek lokomotiflerin yüzde 20’si Türkiye’de üretilebiliyordu. Amerika Birleşik Devletleri firması ile yapılan ek bir protokol sonucunda, yerli katkı payı yüzde 51 veya daha üzerine çıkarıldı. Bu durum aynı zamanda uluslararası ihaleye çıkma zorunluluğunu ortadan kaldırmış oldu.