Her Müteahhide Not Verilecek Başarısız Olan İş Yapamayacak

br />
100 bin dolarlık denetimi 3 bin dolara yapanlar var

Nazmi Durbakayım (Teknik Yapı Yönetim Kurulu Başkanı, İnşaatçılar Derneği Başkanı): İnşaatı sadece rant olarak gören bir zihniyet gelip geçicidir. Maalesef rant olarak gören birçok inşaatçılar ve müteahhitler türedi. Binaları yapanlar ve oturanlar bilinçlendirilmeli. Bir araç aldığımızda türüne göre ehliyetiniz olması gerekiyor. Bugün müteahhidim diyen kişi istediği yapıyı yapıyor. Özellikle İstanbul'da Boğaz manzarası olan bölgelerde kaçak olarak birçok yapı inşa edildi. Bu şekilde yapıların sayısı artınca karşımıza imar afları çıkıyor.

Bugün bir binayı yıkıp yapmak, güçlendirmekten daha kolay ve ucuz. 1999 depremi yaşandıktan sonra 16-20 katlı bir bina için 70-100 bin dolar bir maliyetle yapı raporunu çıkarıyorduk. Daha sonraları bu rakam inanılmaz bir düşüş gösterdi. Şu anda bu raporu artık 3 bin dolarlara çıkarıyorlar. Tabii sağlıklı bir rapor olmuyor bu. İnsanlara bu şekilde raporlar verildi. Bir insan check-up yaptırırken bunun ücreti 100 lira iken 3 liraya yaptırması gibi bir şey.
 
Çözüm önerilerimiz şudur: Problemli yapılaşmanın önüne geçilmeli. 1 metrekare dahi olsa problem olacak yapıya imar izni verilmemeli. TOKİ'nin gösterdiği yoldan özel sektör devam etmeli. Kentsel dönüşümde özel sektör etkili olmalıdır. Özel sektörün durumu kanunlarla desteklenmeli.

Her yıl problemli binaların yüzde 5'i düzenlense idi 10 yılda bu problemin önemli bir kısmını çözmüş olacaktık. İnsanlar artık binalarının sağlam olduğuna inanmak zorunda kaldılar; çünkü çaresizler. Zira depremin ilk anında herkes çözüm için çalışıyordu, daha sonra bu olgu durdu. Kentsel dönüşümde ya imar artışı olmalı veya vatandaştan ekstra bir para alınmalı. Ya da dairelerin metrekaresi küçültülmeli.

Yapı stokunun kırılgan olmasının sebebi, 14 kez çıkarılan imar affı

Tayfun Kahraman (TMMOB Şehir Plancıları Odası İstanbul Şube Başkanı): İstanbul, planlı bir kent değil. Yüzde 70'inin kaçak olduğu bir kentin planlı olduğundan söz edemezsiniz. İstanbul, 14 tane imar affı yaşadı. Ve bunun ardından ıslah imar planları ile yapılaşmış bir kent var. Deprem karşısında İstanbul'un yapı stokunun kırılgan olmasının ana sebepleri bunlardır. Geri kalan yani ruhsatlı olduğunu söylediğimiz yüzde 30 oranındaki yapılaşma da çok sağlıklı mühendislik işlemlerinden geçmemiştir. Çünkü 1999 Marmara depremine kadar geçerli olan yapı mevzuatı eksik bir mevzuattır. Biz hata yapmadık. Hata, 14 imar affı çıkaran siyasilere çıkıyor. Kentsel dönüşüm, korkutucu bir kavram haline geldi. Vatandaşa kentsel dönüşüm dediğinizde arkasına bakmadan kaçar oldu bugünlerde. Çünkü kimse bugüne kadar hakça barınma hakkını koruyan ve insanları yerlerinden etmeyen bir kentsel dönüşüm örneği veremedi. Biz kentsel dönüşüm kavramını deprem karşısında bu kadar kırılgan bir kent olan İstanbul için bir ilaç olarak görüyoruz. Fakat vatandaşı bu konuda ikna etmemiz çok zor. İstanbullu, kentsel dönüşümü kesinlikle yaşamak zorundadır. Bunu kabul etmeyen, teknik uzman mesleğini bıraksın. Kimse bu vebalin altında kalamaz. Yapı stokunun revize edilmesi gerekiyor. 11 yılda İstanbul'da çok şeyler olurdu. Yapı envanteri çıkartırken zaman ve maddi kayıplarımız oluyor.