Hasankeyf Kurtuluyor mu?

Dünyanın en çok tartışılan baraj projelerinden birinin de, 6 bin yıllık bir tarihi mirasa sahip olan ve en fazla 80 yıllık bir elektrik üretimine kurban edilmeye aday Hasankeyf'teki Ilısu Barajı olduğunu biliyor musunuz? Avusturya'dan sonra en son Almanya da Ilısu Barajı'na kredi vermekten vazgeçtiğini açıkladı. Buna rağmen, 18 Aralık'ta alelacele 'kamulaştırma' kararı alınarak Resmi Gazete'de yayımlandı. 400 kilometrelik Dicle nehir yatağını ve Dicle'ye akan yan kolları etkileyecek olan Ilısu Barajı ihalesinin sahibi Devlet Su İşleri. 312 kilometre karelik baraj alanının 2 milyar avroya mal olması bekleniyor.

Konsorsiyum dayanmıyor

Sekiz yıl sürmesi planlanan baraj inşaatı, Avusturya-Almanya-İsviçre-Türkiye ortak konsorsiyumu tarafından yapılacaktı. Ancak bu konsorsiyum da diğerleri gibi dağıldı. Peki bir türlü gündemimizden düşmeyen Ilısu-Hasankeyf tartışmasının geçmişi ne? 1950'li yıllarda ilk kez tartışılmaya başlanan projenin gerçekleşip gerçekleşmeyeceğine dair ilk araştırmalar 1971'de yapıldı ve 1982'de proje planı kabul edildi. 1997-2000 arasında İsviçreli şirket Sulzer Hydro öncülüğünde İsviçre, Avusturya, İngiltere, İtalya ve İsveç firmalarından oluşan bir konsorsiyum hazırlık çalışmalarına başladı. 2000'de İsveç Skanska firması projeden çekildi. 2001'de İngiliz Balfour Beatty ile İtalyan Impregilo da, ilgili kredi kuruluşlarının teminatı üstlenmeyeceğini açıkladığı için çekildiklerini açıkladı. 2002'de projeye kredi veren İsviçre bankası UBS de desteğini çekti. Gerekçe çok açıktı: Projenin doğuracağı sosyal ve ekolojik sonuçlara ilişkin süren belirsiz durum. 2005 sonbaharında Türkiye, yeni bir ortaklık oluşturmak üzere yeni girişimlerde bulunmaya başladı. Avusturyalı VA Tech Hydro, Alman Züblin, İsviçreli Alstom, Stucky, Maggia, Colenco ve Türkiye'den Nurol, Cengiz, Çelikler, Temelsu firmalarından oluşan yeni bir konsorsiyum oluşturuldu. Bu konsorsiyum; Almanya, Avusturya ve İsviçre'den kredi kuruluşlarına projenin yapım garantisi için başvurdu. 2007'nin mart ayında Almanya, Avusturya ve İsviçre hükümetleri projeye hazine garantisi teminatı verdiler ve talep edilen krediyi vereceklerini açıkladılar. Ancak verilecek olan kredi garantisi, yerine getirilmesi gereken 153 şarta bağlandı. Bu 153 şartı da uluslararası bir bilirkişi heyeti izleyecek ve raporlayacaktı.