GYODER'in Kriz Yorumu: Üretmeden Tüketme Hastalığı

GYODER Yönetim Kurulu Başkanı Bekir Cumurcu, bütün dünyayı sarsan krizin sebepleri kakkında artık yorum yapmak istemediklerini; ama bunun çok temelde bir insan hastalığı olan 'üretmeden tüketme' alışkanlığının sonucu olduğunu söyledi. Bekir Cumurcu, küresel ekonomik krizin dünya ile birlikte Türkiye'yi de değiştirdiğine dikkat çekerek, "Sadece seyirci olmamalı, önlem almalıyız" dedi ve sektörün desteklenmesini istedi.

GYODER Yönetim Kurulu Üyeleri M. Emre Çamlıbel, Işık Gökkaya ve Turgay Tanes ile Four Seasons Bosphorus'da düzenlenen basın toplantısına katılan Bekir Cumurcu, kriz karşısında alınması gereken önlemler ve sektörün beklentileri hakkında hazırladıkları raporu kamuoyuna açıkladı.

Rasyonalizasyon beklentisi

Küresel gayrimenkul piyasaları ile ilgili beklentilerin gayrimenkul projelerinde, yatırımlarında ve talebinde yavaşlama, finansmanda daralma, fiyatlarda, değerlerde ve getirilerde gerileme yönünde olduğunu söyleyen Bekir Cumurcu, bu daralmadan Türkiye'nin de etkileneceğini belirtti. Cumurcu, sektördeki beklentileri 2002 - 2007 arasındaki yıllık ortalama yüzde 7'lik büyüme hızının şekillendirdiğini anımsatarak, yeni dönemde yaşanacak yavaşlamanın gayrimenkul sektörüne de yansıyacağını, bu çerçevede gayrimenkul yatırımlarının getirilerinin de söz konusu dönemin altında oluşacağını ifade etti. "Özellikle işaret ettiğimiz şirketler yok, ama böyle ortamlarda bir rasyonalizasyon olacaktır" diye devam eden Cumurcu, bazı şirketlerin taleplerini yerine getiremeyebileceğini ve küçülmeye gidebileceğini, sektörde henüz yerleşmemiş bir kültür olmakla birlikte satın almaların olabileceğini, hatta bazı projelerin de el değiştirebileceğini sözlerine ekledi.

Dengeler yeniden şekillenecek

Finansman olanaklarının hem talep hem de arz yönünde sınırlanacağına, arz bakımından farklı yurt içi projeler ile seçici finansman olanaklarının öne çıkacağına işaret eden Cumurcu, sektördeki yavaşlamanın ise segmentler bazında farklılık göstereceğini dile getirdi. Cumurcu, konut sektörü ve AVM'ler için daha keskin, ofis, lojistik alanlar ve oteller için ise daha sınırlı bir yavaşlama beklediklerini; üst gelir grubuna hitab eden projelerde ise daralmanın daha az etkili olacağını söyledi. Rekabette marka, ürün ve güvenirliğin daha belirleyici olacağını vurgulayan Cumurcu, "Oluşan yeni koşullar çerçevesinde fiyatlarda yeni dengeler oluşacak" dedi.

Seyirci kalma, önlem al

Sektörün, başta inşaat ve turizm olmak üzere 250'den fazla alt sektör ile GSMH'ye katkıda ilk sıralarda yer aldığını ve sektörün istihdam kapasitesine her zamankinden çok ihtiyaç olduğunun altını çizen Cumurcu, Türkiye ekonomisinin krizi en az hasarla aşabilmesi için sektörün desteklenmesinin şart olduğunu ifade etti. Alınacak önlemlerin iç ve dış arz ile talebi birlikte gözetmesinin gerekliliği üzerinde duran Cumurcu, ulusal konut politikaları belirleyen, denetleyen, fonlayan kurumların da oluşturulması gerektiğini söyledi.

GYODER'in talep yönünde alınmasını istediği önlemler

* Yüzde 1 ile başlayan kademeli KDV uygulamasına geçilmeli,
* Konut kredisi faizlerinin gelir vergisi matrahından düşülmesine imkan verilmeli,
* Dar gelirlilerin konut kredisi faizlerine subvansiyon uygulanmalı,
* Toplam yüzde 3'lük tapu harcı makul bir seviyeye çekilmeli,
* Alım satım sözleşmelerinde damga vergisi uygulaması kaldırılmalı,
* Yatırım açısından caydırıcı yasal düzenlemelerden kaçınılmalı,
* Yabancı yatırımcıların mülk edinmesi ile ilgili düzenlemelerdeki karmaşa çözülmeli.

Arz açısından alınması istenen önlemler

* Teşvikli arsa üretimi ile arsa maliyetleri düşürülmeli, maliyetlerdeki KDV unsuru kaldırılmalı,
* İmar ve ruhsat bürokrasisi rehabilite edilmeli,
* Uzun vadeli yabancı sermaye Türkiye'ye çekilmeli,
* Vergi, resim ve harçlardaki haksız rekabet kaldırılmalı,
* Kredilendirilmiş projelerin riskine karşı önlem alınmalı,
* Kurumların alternatif finansman yollarını kullanmalarının önündeki engeller kaldırılmalı,
* Kalifiye eleman yetiştirilmesi üzerinde önemle durulmalı,
* Yabancı yatırımcıların ve yabancı sermayeli şirketlerin hareket alanlarını daraltan düzenlemeler ortadan kaldırılmalı.

GYODER, sektörden ne bekliyor

* Yeni dönem tüm oyuncular tarafından iyi çalışılmalı, doğru algılanmalı, uygun stratejiler oluşturulmalı,
* Fiyatı piyasaların belirlediği ve önümüzdeki dönemin satıcı piyasası olmayacağı kabul edilmeli,
* Projelerin fizibiletisinde arz, talep, finansman, maliyet, getiri ve diğer koşullardaki değişimler göz önünde bulundurulmalı ve gerçekçi olunmalı,
* Tasarım, teknoloji ve insan kaynağına yatırıma devam edilmeli, bu yatırımların Türkiye'nin temel dinamiklerine yatırım olduğu unutulmamalı.