|
Türkiye’de artık pek çok süpermarket poşetinde gördüğümüz
“biyo-bozunur”, “doğada çözünür” poşetler, gerçekten doğa dostu mu?
Buğday Derneği, son zamanlarda Türkiye’deki marketlerde
yaygın olarak kullanılmaya başlanan “biyo-bozunur, doğada %100 çözünür”
naylon torbaların gerçekten doğa dostu olup olmadıkları konusunda
Plastics Europe temsilcisi Michael Poulsen ve
İTÜ Çevre Mühendisliği öğretim görevlisi Doç.Dr. Osman Arıkan
ile görüştü.
Çoğunluğu petrol türevi olan polietilenden üretilen naylon torbalar, doğada
100-10.000 yılda çözünebildiğinden ve üretiminden atığa kadar tüm yaşam döngüsü
boyunca çevreye zarar verdiğinden, dünyada pek çok ülke naylon torba kullanımını
azaltmak amaçlı uygulamalar yapıyor. Türkiye’deki pek çok market de, müşteri
memnuniyetini sağlamak üzere biyo-bozunur naylon torba bulundurmaya başladı.
Ancak Buğday Derneği’nin uzmanlarla yaptığı görüşmeler, bu torbaların ancak
belli koşullarda çözündüğünü, Türkiye’de yaygınlıkla görülen depolama
sistemlerinde çözünmeyeceklerini veya bu çözünmenin çok uzun zaman alacağını
ortaya koydu.
Buğday Derneği, Brüksel’de katıldığı Greenweek konferansında
stand açan Plastics Europe (Avrupa Birliği Plastik Üreticileri
Birliği) ile biyo-bozunur torbaların gerçekten doğa dostu olup
olmadıkları konusunu görüştü. Derneğin Tüketici İlişkileri ve Çevre Direktörü
Michael Poulsen’in bu konudaki görüşü şöyle: “Naylon torbaların
üzerine ‘biyobozunur ya da doğada çözünür gibi ifadelerin konması kafa
karışıklığı yaratıyor. Bu naylon poşetlerin çoğu, ancak çok özel koşullar
altında çözünebiliyor ki, bu koşullar dünyada sayılı çöp toplama ünitesinde
mevcut.” Bay Poulsen, bu tip bilgilendirmelerin bazen yarardan çok zarar
getirdiğini de söyledi: “Süpermarket müşterileri ‘nasılsa doğa dostu’ diyerek bu
naylon torbaları bol keseden kullanmaya devam ediyorlar. Doğa dostu gibi görünen
bu çözüm aslında doğaya daha fazla zarar veriyor”.
İTÜ Çevre Mühendisliği Bölümü’nden Doç.Dr. Osman Arıkan ise,
konuyla ilgili şu bilgiyi verdi: “İngilizcedeki “biodegradable plastics” terimi
türkçede “biyobozunur plastikler” olarak ifade edilir ve biyolojik olarak
(mikroorganizmalar vasıtasıyla) parçalanabilir plastikler için kullanılır.
Bununla birlikte gerek ülkemizde, gerekse dünyada hangi tür plastiklerin
‘biyobozunur plastik’ olarak değerlendirileceğine dair tartışmalar yaşanıyor.
Bunun nedeni ‘biyobozunur plastikler’ için birden fazla standart test metodunun
olması.
Burada testler arasındaki en büyük fark, testin gerçekleştirildiği sıcaklık,
pH gibi koşullar. Bununla birlikte testlerin bir kısmı yanıltıcı; örneğin
kompost edilebilir plastikler için test sıcaklığı 55 oC’dir. Ancak bu testi
geçen plastikler kompostlaştırma işlemine tabi tutulmuyorsa, yani doğadaki
sıcaklıklara (maksimum 20-30 oC), maruz kalıyorsa bu plastiklerin
parçalanması testte belirlenen süreden çok daha uzun zaman alacaktır.”
Buğday Derneği, doğada çözünen naylon torbalar bulunduran marketlere
aşağıdaki mektubu gönderiyor:
Sayın Yetkili,
Mağazanızda/marketinizde
müşterilerinize sunduğunuz “biyo-bozunur/ doğada çözünür” naylon poşetler
kişilerde “çevre dostu” algısı yaratmasına rağmen, yapılan araştırmalar bu
söylemi desteklemiyor. Doğa dostu tek çözüm olan bez çanta kullanımının
yaygınlaşabilmesi için, sizlerden alışverişe bez çantayla gelen müşterilerinizi
ödüllendirmenizi, naylon torbaları ücretli hale getirmenizi ve konuyla ilgili
bize geri dönüşünüzü
rica ediyoruz.
Saygılarımızla,
Buğday Ekolojik Yaşamı Destekleme
Derneği
|
