|
Rusya'nın saygın ekonomi gazetelerinden Kommersant'ta
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın dün
Moskova'daki temaslarıyla ilgili yayımlanan haberde, Kremlin'de
dün Erdoğan ve Medvedev arasındaki görüşmenin
gündem maddelerinden birinin Güney Akım'ın kaderinin tayiniyle
ilgili olduğu belirtilerek, Moskova'nın Güney Akım'ın maliyetini düşürecek ve
aralarında sıvılaştırılmış gaz da (LNG) dahil alternatif projeler üzerinde
çalışmaya başladığı kaydedildi.
Kremlin'de dün yapılan heyetlerarası görüşmelere katılan Rusya Başbakan
yardımcısı İgor Seçin, Kommersant'a yaptığı açıklamada,
Rusya'nın Güney Akım Doğalgaz Boru Hattı'nı Karadeniz'in altından geçirme
fikrinden vazgeçebileceğini belirterek, ''Hükümet şu anda Güney Akım'ın
maliyetini en minimuma indirmek için değişik projeler üzerinde çalışmakta.
Karadeniz'de LNG tesislerinin kurulması buna (Güney Akım'a) ilave bir yöntem
veya alternatif bir yol olabilir'' dedi. Seçin, Türk tarafının geçen yıl kasım
ayında göndereceğini söylediği inşaat iznini hala göndermediğini ve bunun yerine
Gazprom'a sismik ve jeolojik araştırma izni gönderdiğini ifade ederek, ''Biz bu
ertelemenin nedenlerini anlayamıyoruz. Türk partnerlerimiz Gazprom'un bu proje
için istediği bir dizi belgeyi henüz temin etmediğini söylüyorlar. Ama Gazprom
bunları veremez çünkü söz konusu boru hattının geçeceği yerlerde Gazprom'un
araştırma yapabilmesi için izinler daha yeni verildi'' diye konuştu.
Haberde, Erdoğan ve Medvedev'in dün 2 saat
olarak öngörülen görüşmelerinin yaklaşık 5 saat sürdüğünü ve görüşmenin sonunda
sadece toplumsal forum oluşturulması ve iki ülke devlet televizyonları arasında
işbirliğini öngören anlaşmaların imzalandığına işaret edilerek, Medvedev'in
Seçin'e Ankara ile bu konudaki görüşmeleri devam ettirmesi talimatı verdiği
kaydedildi.
Rusya Başbakanı Vladimir
Putin'in Sözcüsü Dimitriy Peskov da yaptığı
açıklamada, Karadeniz'de LNG tesislerinin kurulması fikrinin Güney Akım
projesine uygun bir öneri olduğunu ancak Güney Akım'ın hayata geçirilmesi
konusunda aşılamayacak engellerle karşılaşmaları halinde sıvılaştırılmış gazın
boru hattının alternatifi haline gelebileceğini söyledi.
RusEnergy şirketi ortaklarından Mihail Krutihin de
Kommersant'a yaptığı değerlendirmede, Türkiye'nin Güney Akım'ın kara suları
içinden geçecek bölümünün inşaatı için hala izin vermemesinin Rusya'yı
alternatif yollar aramaya zorladığını belirterek, Ankara'nın daha önce bu
konudaki izni en kısa sürede çıkaracağı söz verdiğini ve bunun karşılığında da
Rusya'nın Samsun-Ceyhan petrol boru hattının inşasını kabul ettiğini ifade etti.
Krutihin, Moskova'nın Güney Akım'dan çekilme tehdidinin Türk tarafına baskıda
bulunma amacı taşıdığına inandığını belirterek, ''LNG tesisleri inşaatıyla
ilgili tüm blöfler Türklere yönelik. Daha önce havuçla teşvik etmeye çalışırken
şimdi sopayı gösteriyorlar. Ankara'nın Moskova'nın bu manevrasının son derece
farkında. Rusya ne olursa olsun Güney Akım'dan vazgeçemez çünkü bu Avrupa
ülkeleriyle boru hattının inşaatı için bir çok anlaşma yapan Putin için çok
ciddi bir imaj kaybı olur. Türkler Moskova'yı daha fazla taviz vermeye
zorlayacaklar. Mesela gaz fiyatının ve 'al ya da öde' şartının seviyesinin
düşürülmesi gibi. Her halükarda bu konudaki müzakereleri son derece uzun
sürecek'' ifadelerinu kullandı.
Rusya
gaz fiyatında ve 'al ya da öde' formülünde
ısrarlı
Başbakan Erdoğan ve Medvedev'in
başkanlığında dün yapılan Üst Düzey İstişare Konseyi (ÜDİK) toplantısında
doğalgaz fiyatının indirimi ve ''al ya da öde'' formülünün esnetilmesi konuları
geniş yer tutarken, Rus tarafı sözleşmenin mevcut hükümlerinin uygulanması
konusunda ısrar etti. Botaş ve Gazprom yetkililerinin de Moskova'ya yaptığı uzun
ve zorlu görüşmelerde Rus tarafı gaz fiyatının indiriminin ve ''al ya da öde''
şartının esnetilmesinin ancak karşılığında başka bir taviz alınmasıyla mümkün
olabileceği mesajını verdi. Medvedev de Erdoğan ile birlikte görüşmelerden sonra
düzenlediği ortak basın toplantısında, sözleşmenin mevcut hükümlerinin
uygulanmasında ısrarcı olduklarını, bu konudaki farklı yaklaşımların ise ancak
karşılıklı olabileceğini vurguladı.
AA
muhabirinin edindiği bilgiye göre, Rus tarafı Güney Akım'ın Türkiye tarafından
geçen bölümüne izin verilmesi şartını koştu. Ancak, Avrupa'nın gaz kaynaklarını
çeşitlendirme projesinin en büyük kozu olduğuna inandığı Nabucco'nun üyesi olan
Türkiye'nin Güney Akım'a izin vermesi son derece güç görünüyor. Gazprom
yetkilileri, AB adayı ve Nabucco üyesi Türkiye'nin bu konudaki pozisyonunu
anladıklarını ancak Nabucco'nun Güney Akım'ın rakibi olmadığı, çünkü Nabucco
konusunda henüz kaynak sağlama konusunda somut bir yapının ortaya çıkmadığına
dikkati çekiyor. Uzmanlar, henüz proje aşamasından öteye geçemeyen Nabucco'nun
Türkiye'nin Güney Akım inşaatına izin vermesi halinde tamamen ortadan
kalkacağını belirterek, Türkiye'nin hem Rusya ile pazarlık payını yükseltmek hem
de zaten hayata geçeceğine inanılmayan projenin ortadan kalkmasına vesile olan
ülke pozisyonuna düşmek istemediğini kaydediyor. Erdoğan ve Medvedev, Moskova'da
anlaşmazlıkla sonuçlanan gaz konusundaki görüşmelerin devam ettirilmesi için
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız ve Rusya Başbakan Yardımcısı
Seçin'e talimat verdi.
Samsun-Ceyhan
petrol boru hattı
Türkiye ve Rusya'nın
dünkü görüşmelerde üzerinde uzlaşamadığı bir diğer konuyu da Samsun-Ceyhan
petrol boru hattı oluşturdu. Boğazların yükünü hafifletmek isteyen Türkiye
Samsun-Ceyhan petrol boru hattını hayata geçirmek isterken, Rusya, geçiş
ücretlerinin pahalı olduğunu belirterek projeye soğuk yaklaşıyor. Uzmanlar, iki
ülke arasında bu konudaki en büyük sıkıntıyı petrol boru hattının sahipliği
konusundaki görüş ayrılığının oluşturduğunu vurgulayarak, Rusya'nın boru
hattının sahiplik hissesinin çoğunluğunu istediğini ancak Türkiye'nin de
topraklarından geçecek boru hattının kontrolünü bir başka ülkeye bırakmak
istememesi nedeniyle bu isteğe kesinlikle karşı çıktığına dikkati çekiyor.
Rus yetkililer, dün bu konuda Rus basınına
yaptıkları açıklamada, Montrö anlaşmasına göre boğazlardan tanker gönderme
haklarının bulunduğunu ve bu haklarını kullanacaklarını söyleyerek,
''Burgaz-Dedeağaç'ın askıya kaldırılmasıyla tek alternatifimiz Samsun-Ceyhan
petrol boru hattı değil. Başka alternatiflerimiz de var. Nitekim Montrö'ye göre
boğazlardan gönderebileceğimiz gemi miktarı da son derece net" ifadesini
kullandı. Türk diplomatik kaynakları da Samsun-Ceyhan ve doğalgaz konusundaki
anlaşmazlıkların devam ettiğini doğrulayarak, bu konudaki görüşmelerin
bitmediğini ve iki ülke yetkililerinin görüşmeleri sürdüreceğini kaydetti.
Kaynaklar, ''Eskiden olsa bu tip sorunlar iki ülke basınında kriz şeklinde
verilirdi. Ancak iki ülke ilişkileri, öyle bir boyuta geldi ki aramızda
çözülemeyecek hiç bir sorun yok. Rusya-Türkiye ilişkileri her türlü sorunu
çözebilecek bir seviyede'' değerlendirmesine yer verdi.
Medvedev'den Türk müteahhitlere
övgü
Medvedev'in dün başbakan Erdoğan
onuruna verdiği çalışma yemeğine TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, Ankara
Sanayi Odası (ASO) Başkanı Nurittin Özdebir, Yenigün İnşaat'ın Murahhas Üyesi
Edip Edip Yenigün ve Renaissance İnşaat Grubu Başkanı Erman Ilıcak da katıldı.
Dimitriy Medvedev, Türk iş adamlarının Rusya'daki özelleştirme ihalelerine daha
aktif şekilde katılmasını isteyerek, özellikle Türk inşaat şirketlerinin imza
attığı başarılı projeleri övdü. Medvedev, Türk firmalarının 2014 Kış Olimpiyat
Oyunları'nın yapılacağı Soçi'deki inşaat ihalelerine daha aktif katılmasını
istedi.
Görüşmeler sonunda Geri Kabul Anlaşması ve iki ülke vatandaşlarının
karşılıklı olarak vizesiz seyahatini öngören notaların teatisinin yapılmasıyla
iki ülke vatandaşları 17 Nisan'dan itibaren vizesiz döneme başlayacak.
|
