Enerjinin Kalbi Türkiye’de Atacak

Özel sektöre de pay verilecek. Nasdaq’ın da stratejik ortak olarak yer alması beklenen borsa ile Türkiye, bölge ülkelerin enerji ticaret merkezi haline gelebilir.

Hürriyet'in haberine göre, eylül ayına kadar kurulması gereken “Enerji Borsası”nın ana taslağı belli oldu. Taslağa göre, enerji borsasının ortakları yüzde 30 ile Türkiye Elektrik İletim AŞ, yüzde 30 ile Borsa İstanbul, yüzde 30 pay ile de özel sektör olacak. Kalan yüzde 10’luk pay ise ileride Nasdaq ya da başka bir stratejik ortağa devredilmek üzere Borsa İstanbul’a verilecek. TEİAŞ’in yüzde 30’luk hissesinin yarısı, BOTAŞ’ın ayrışmasının ardından kurulacak gaz işletim şirketine devredilecek. Böylece borsada hem elektrik, hem doğalgaz piyasaları yer alacak.

5 katı işlem hacmi

Enerji Ticareti Derneği (ETD) Başkan Yardımcısı Mustafa Karahan, enerji borsası ve ileride ona bağlı yeni ürünler ile bölgenin tüm elektrik ve gazının Türkiye’de alınıp satılabileceğini söylerken, “Türkiye’de kurulacak enerji borsasının, Nasdaq’a benzer bir altyapı ile, komşu ülkelerin elektrik alıp satabileceği bölgesel bir borsa olma şansı var. Ülkeler kendi borsasını kurmak yerine, daha büyük bir borsa olan ‘Türkiye Enerji Borsası’na ortak olmayı tercih edecektir. Güneydoğu Avrupa, Avrasya ve Ortadoğu’nun bir kısmı bu piyasada işlem yapabilir” dedi. Deloitte Danışmanlık’tan Alper Günaydın ise geçtiğimiz yıl Piyasa Mali Uzlaştırma Merkezi’nde (PMUM) 7.2 milyar liralık işlem gerçekleştiğini belirterek, “Bu hacim, çevre ülkelerle 4-5 katına çıkabilir” diye konuştu.

ETD Başkan Yardımcısı Karahan, şöyle devam etti: “Bugün Irak elektrik ithal eden bir ülke. Ancak yarın orada üretim artacak, Irak o kadar gazdan elde ettiği elektriğin bir kısmını dışarıya satacak. Bunu Türkiye’deki borsada satabilir. Veya Gürcistan... Gürcistan’ın tüketimi düşük ancak ciddi bir üretici haline geliyor. Gürcistan’daki yatırımcı da elektriği Türkiye’de satabilecek. Orta Avrupa’da çalışan bir model. Türkiye bölge ülkeler için pazara dönüşebilir.”

Nasdaq ortak olabilir

EPİAŞ’ı, bugün elektrik ticaretinin gerçekleştiği PMUM’dan ayıracak başlıca farklardan biri de özel sektör ve Borsa İstanbul’un ortaklığı olacak. EPİAŞ’ın özel sektöre açılmasıyla, elektrik ve doğalgaz ticareti yapan 100’ün üzerinde şirketin ortaklık için sıraya girdiği belirtiliyor. Deloitte’dan Alper Günaydın, “Nasdaq BİST ile bir sözleşme imzaladı ve enerji borsasına ilişkin de belli öncelikleri olabileceği ifade ediliyor. Alman enerji borsasının da girişimleri var” dedi.

Fiyat artışının önüne geçer

Eenerji borsasının elektrik ve doğalgazda nihai tüketiciyi nasıl etkileyeceğini sorduğumuzda Alper Günaydın, şu yanıtı verdi: “Türkiye’de talep hızla yükselmeye devam ediyor. Buna bağlı arzın da artması lazım. Güvenilir fiyat oluşacağı için uluslararası ve yerli yatırımın artması, bunun da fiyatları düşürmesi ya da yükselmesinin önüne geçmesini bekliyoruz.”

Kimse fiyatı öngöremiyor

ETD Başkan Yardımcısı Mustafa Karahan, EPİAŞ’ın sermayesinin 40 milyon lira olacağını, özel sektörün de 120 ila 250 bin lira arasında bir bedelle ortak olabileceğini kaydederek, “Mevcut durumda yatırımcı, elektrik fiyatı için doğru tahmin yapamıyor. Çünkü şeffaflık yok. Enerji borsasında da KAP gibi bir mekanizma ile şeffaflık sağlanacak. Fiyatlar daha güvenilir olacak” dedi.

Uzun vadeli fiyat endeksi

EPDK Başkanı Hasan Köktaş, “Elektrik dağıtımının tamamı özelleştirildi. Üretimde süreç devam ediyor. Artık bu piyasada çok sayıda özel sektör oyuncusu var. Bu oyuncuların bir borsa etrafında yeni finansal, mali araçları kullanarak ve şeffaf fiyat hareketlerini görerek yol almalarını sağlıyoruz. Taslağı hazırladık, ilgili tüm kurumların katkısı ile nihai hale getireceğiz” dedi.

9 kişilik yönetim

Hazırlanan taslağa göre, EPİAŞ’ın sermayesi 40 milyon lira olacak ve yönetim kurulu 9 üyeden oluşacak. Bu üyeler üç yıllığına seçilecek. Yönetim Kurulu’nun 3 üyesi (A) grubu pay sahibi TEİAŞ, 3 üyesi (B) Grubu pay sahibi Borsa İstanbul, 3 üyesi ise (C) Grubu pay sahibi piyasa katılımcıları tarafından aday gösterilen kişiler arasından Genel Kurul tarafından seçilecek.