|
b>Yeşilırmak ve Kızılırmak üzerinde kurulu Hasan, Suat Uğurlu, Derbent ve Altınkaya barajları, nehir yataklarından sürekli kum ve çakıl alınması nedeniyle yıkılma tehlikesiyle karşı karşıya.
Valiliğin talimatıyla oluşturulan bir komisyon, Yeşilırmak üzerindeki Hasan Uğurlu ve Suat Uğurlu ile Kızılırmak üzerindeki Derbent ve Altınkaya barajlarının yıkılma tehlikesi içinde bulunduğunu belirledi. Bu durumun Türkiye'nin en büyük ovalarından Bafra ile Çarşamba'yı da risk altına aldığı kaydedildi.
İl Özel İdaresi, Milli Emlak, Tarım İl Müdürlüğü, Çevre ve Orman İl Müdürlüğü, Sağlık İl Müdürlüğü, Bayındırlık Müdürlüğü'nden teknisyen ve mühendislerle DSİ 7. Bölge Müdürlüğü ve Karayolları 7. Bölge Müdürlüğü'nden uzmanlar ve İl Jandarma Alay Komutanlığı'ndan bir yetkilinin yer aldığı komisyonun raporu barajların alarm verdiğini gösterdi. Rapordaki tespitler şöyle:
Devlet de suçlu
*Yeşilırmak ve Kızılırmak üzerindeki ocaklar, kum ve çakıl çekerek nehir yataklarının ekolojik ve biyolojik yapısını bozuyor.
*Özel şirketlerin yanı sıra DSİ ve Karayolları bölge müdürlükleri de buralardan kum ve çakıl alıyor.
*İlgili kuruluşlar tarafından ruhsatlandırma işlemleri devam ediyor, ruhsatlılar da denetimsiz.
*Uyarılara rağmen iki nehir yatağından da alımlar sürüyor.
*Yeşilırmak üzerinde dokuz, Kızılırmak üzerinde ise beş ocak ve tesislerin faaliyetine hemen son verilmeli. Bu bölümde, kum çakıl çıkarmaya yarayan her türlü araç, ocak sahalarından ve ırmak yataklarından çıkarılmalı, şantiye binaları ırmak kenarlarından uzaklaştırılmalı, bu kuruluşların çalışma ruhsatları iptal edilmeli.
*Bu faaliyetlere bir an önce son verilmezse dört barajın gövdelerinde ciddi sorunlar çıkacak.
*Çarşamba ile Bafra ovalarının yanı sıra buralardaki yerleşim yerleri de ciddi zararlar görecek.
*Ayrıca iki nehir üzerindeki köprülerin ayaklarında da boşalım saptandı. Bu nedenle iki büyük köprü her an yıkılabilir.
Müdürler itiraf etti
Vali Mustafa Demir, rapor üzerine ilgilere, nehir yataklarından kum-çakıl alınmasının, yeni ocak ve tesis açılmasının yasak olduğunu hatırlattı. Demir, yasağa uymayanlara işlem yapılmasını istedi.
DSİ 7'nci Bölge Müdürü Halit Uzunkaya ise, böyle bir tehlikenin olduğu yerde kum ve çakıl alımının devam etmesinin mümkün olmadığını söyledi. Uzunkaya, "Kızılırmak'tan 1.5 yıldır malzeme almıyoruz. Ancak, Yeşilırmak'tan belirli sürelerle ruhsatlı olarak, tahrip etmeden, şartnameye uygun, kum ve çakıl alımımız devam ediyor. Bizim aldığımız bölümlerde barajları tehlikeye sokacak bir durum söz konusu değil" dedi.
Karayolları 7'inci Bölge Müdürü Bilal Demirtaş da daha önce kum ve çakıl aldıklarını, ancak son iki yılda bu bölgelerden malzeme almadıklarını söyledi.
Elektrik ve sulama için...
*Yeşilırmak üzerindeki Hasan Uğurlu Barajı, 1 milyar 80 milyon metreküp su tutma hacmine sahip. Ortalama su derinliği 54 metre. Enerji üretimi amacıyla inşa edildi.
*Yeşilırmak üzerindeki Suat Uğurlu Barajı ise Hasan Uğurlu'nun altında. 17 milyon metreküp su tutma hacmine sahip. Derinliği 18 metre. Elektrik üretiliyor. Bu barajla Çarsamba Ovası'nın düzenli sulanması da amaçlandı. Baraj, ovadaki tarım alanlarının yaklaşık yüzde 85'ini sulayabilecek kapasitede.
*Bafra ilçe merkezine 12 km. uzaklıkta kurulu sulama amaçlı Derbent Barajı, ova üzerindeki 34 bin hektarlık araziyi sulayacak büyüklükte. Tepe yüksekliği 62, uzunluğu 517 metre. Barajın hizmete girmesiyle su taşkınları önlenirken, ovada üretim arttı. Ayrıca gölde alabalık işletmeciliğiyle turizme yönelik çalışma var.
*Bafra'daki Altınkaya Barajı, elektrik üretimi amaçlı. Yılda 1 milyar 632 milyon kilovatsaat enerji üretiliyor. Barajın gövde yüksekliği 195, normal su düzeyi 190 metre. Tepe yüksekliği 195 metre, uzunluğu ise 620 metre.
|
