Diyarbakır Surp Giragos Kilisesi'ne 2015 Europa Nostra Ödülü

29 ülkeden, 263 kişi ve organizasyonun başvurusu arasından seçilen 28 proje; "Koruma", "Araştırma ve Sayısallaştırma", "Özel hizmet", "Öğretim, Eğitim ve Farkındalık Artırma" kategorilerinde mükemmelliği ön plana çıkaran özellikleri nedeniyle ödüle layık bulundu.

Avrupa Kültür Mirası Ödülleri, 11 Haziran 2015 Perşembe günü Oslo Belediye Başkanı Fabian Stang; Avrupa Komisyonu Eğitim, Kültür, Gençlik ve Spor Komisyonu Üyesi Tibor Navracsics; dünyaca ünlü tenor ve Europa Nostra Başkanı Plácido Domingo’nun ev sahipliğinde, Oslo City Hall’da yapılacak törenle sahiplerine verilecek. Törende, ödül alan projelerden yedisi, kültür mirası alanında en üstün başarılara verilen “Büyük Ödül”nün sahibi olarak 10.000 € para ödülünün sahibi olacak. Ayrıca törende, Europa Nostra tarafından web sitesi üzerinden yürütülen çevrimiçi oylama ile belirlenmiş olan “Halkın Seçimi Ödülü” de açıklanacak.

“Kültürel miras, Avrupa'nın en büyük değerlerinden birisidir. Hepimiz için sayısız kültürel, ekonomik, sosyal ve çevresel önemi bulunmaktadır." diyen Komisyon üyesi Tibor Navracsics , “2015 Kültür Mirası / Europa Nostra Ödülleri'ni kazananları, kendilerini kültürel mirasa adamış uzman Avrupalıların neler yapabileceklerini gösterdikleri ve ayrıca Avrupa kimliğinin mükemmel örnekleri olarak aidiyet hissine katkıda bulundukları için kutlamak isterim. Bizler, toplum ve bireyler olarak kendi mirasımıza sahip çıkmak, günlük yaşantımızın bir parçası haline getirmek ve gelecek nesillere aktarmak üzere korumak amacıyla birlikte çalışmaya devam etmeliyiz” şeklinde konuştu.

Europa Nostra Başkanı Plácido Domingo ise “Bu yılın kazananları Avrupa kültürel mirası korunması konusunda yaratıcılık ve yeniliğin güçlü örnekleridir. Kazananlar ayrıca kültürel mirasın Avrupa ve vatandaşları için önemli olduğunu da ortaya koymaktadır. İnanıyoruz ki, Başkan Juncker ve Komisyon Üyesi Navracsics liderliğinde Avrupa Birliği’nin kültürel mirasa bütünleşik yaklaşım stratejisi daha çok gelişecek ve uygulanmış olacaktır.” dedi.

2015 ödül listesi şöyle:

Koruma Kategorisi:

- Van Buuren Müzesi Pitoresk Bahçesi Brüksel, BELÇİKA

- Middleport Toprak Kapları, Soke-on-Trent, BİRLEŞİK KRALLIK

- Stonehenge: Çevre Peyzajı ve Ziyaretçi Merkezi, Wiltshire, BİRLEŞİK KRALLIK

- Boulingrin Central Market Hall, Reims, FRANSA

- The Halls Amsterdam: Basın, Moda, Kültür ve Zanaat Merkezi, HOLLANDA 

- Anana Tuz Vadisi, Bask Ülkesi, İSPANYA

- Katedral, Tarazona, İSPANYA

- Bazilika Kompleksi Paleochristian Mozaikleri, Aquileia, İTALYA

- Monte Palma Nuragic Heykelleri, Sardinya Adası, İTALYA

- Ermeni Kilisesi ve Manastırı, Lefkoşa, KIBRIS

- Liszt Müzik Akademisi, Budapeşte, MACARİSTAN

- Malikane, Eidsvoll, NORVEÇ

- Surp Giragos Ermeni Kilisesi, Diyarbakır, TÜRKİYE

- Antouaniko Malikhanesi, Sakız Adası, YUNANİSTAN

Araştırma ve Sayısallaştırma Kategorisi:

Araştırma Projeleri

- Las Cuencas’tan Öğrenmek: Asturian Kömür Madeni Alanı Kültürel Peyzajı, İSPANYA

- Lasithi Plateau Rüzgar Değirmenleri’nin Perfore Yelkenler ile Restorasyonu, Girit, YUNANİSTAN

Sayısallaştırma Projeleri

- HERMES: Hermoupolis Sayısal Miras Yönetimi, Sire Adası, YUNANİSTAN

- Venedik Harikaları: Sanal Çevrimiçi Hazineler, St. Mark’s Bölgesi, ITALYA

Özel Hizmet Kategorisi:

- The Rundling Derneği, Jamein, ALMANYA

- Kiliseler Koruma Vakfı, Londra, BİRLEŞİK KRALLIK

- Huis Doorn Arkadaşlar Derneği, Doorn, HOLLANDA

Eğitim, Öğretim ve Farkındalık Artırma Kategorisi:

Eğitim-Öğretim Projeleri

- Miras Becerileri Girişimi, Newcastle upon Tyne, BİRLEŞİK KRALLIK

- Genç Arkeologlar Klübü, York, BİRLEŞİK KRALLIK

Meslek Eğitimi Projeleri 

- Estonya’da Kırsal Bölge Binalarının Sahipleri Programı, Tallinn, ESTONYA

- The Outbuilding Projesi, Roros, NORVEÇ

Farkındalık Yaratma

- Stain Bahçe Kenti, Stains, FRANSA

- The Fota Duvarlı Bahçesi, Cork, İRLANDA

- Bir Gelecek İnşa Etmek İçin Geçmişin Tanıklarını Kurtarma, Chisinau, MOLDOVA

Surp Giragos Ermeni Kilisesi, Diyarbakır, TÜRKİYE

Diyarbakır’da bulunan Surp Giragos Ermeni Kilisesi, bugün çoğunlukla Kürt nüfusun yaşadığı Güneydoğu bölgesinde bulunmaktadır. Bazı kısımları 1880’lerde tamamıyla yeniden yapılmış olmasına karşın orijinal olarak 17. yüzyıla aittir. 20. yüzyılda yerel Ermeni nüfusun yöreyi terk etmesinden sonra bu yapı da çöküntüye uğramıştır. Çatısı çökmüş ve yapı metruk hale gelmiştir.

Foto: Fatma Meral HALİFEOĞLU

Büyük oranda yeni bina yapılmasını da içeren restorasyon çalışması, Surp Giragos Kilise Vakfı, sivil toplum grupları ve ilgi gösteren bireylerin çabaları ile birkaç yıl önce başladı. Projeye katkıda bulunanlar, bu kıymetli kültürel varlığı korumak ve hem dini hem de kültürel bir merkez olarak yeniden kurmak konusunda büyük bir istekle bir araya geldiler. Daha sonraki aşamalarda yerel yönetimin önemli katkısı ve desteği sayesinde, çalışmalar genişletilerek, papaz evi, şapel ve alandaki diğer binalar da onarıldı. Proje, yerel işbirliği alanında bir başarı hikayesi oldu.

Foto: Fatma Meral HALİFEOĞLU

Jüri raporundan:

“Jüriyi özellikle etkileyen, işte bu yerel desteğin sergilenmiş olması oldu. Bu bölgede Ermenilerin ana kilisesinin cemaatin buradan gitmesinden sonra restore edilmesi için harcanan çaba, kent ve kentliler için önemli bir uzlaşma hareketi olmuştur. Proje, çatı, çan kulesi ve iç döşeme malzemeleri başta olmak üzere, kayıp elemanlarının yeniden inşa edilmesi için eski belgeler üzerinde yapılan geniş bir araştırma sonucunda geliştirilmiştir. Ermeni cemaatinin eserin restorasyona katılımı da yöre halkı arasında barış ve toplumsal bütünleşmenin gelişmesinde çok büyük bir katkı sağlamıştır ve tüm dünyadan Ermeni ziyaretçileri buraya çekmektedir.”