|
STRONG>Şili’de önceki gün meydana gelen ve en az 700
kişinin ölümüne neden olan 8.8 büyüklüğündeki
sansıntının ardından, “depremin büyüklüğü ile kıyaslandığında nasıl bu
kadar az can kaybı oldu” sorusuna yanıt aranmaya başlandı. Bilim
çevreleri, Şili depreminin, 230 bin kişinin ölümüne neden olan Haiti depreminden
bin kat daha güçlü olmasına rağmen, bilançonun 700’lerde seyretmesini, ülkenin
depreme hazırlıklı olmasına bağladı. Bunlar da şöyle
özetleniyor:
Binalar direnmiyor, salınıyor
Şilili
yetkililer, “Şili sismik bir ülkedir ve hazırlıklı olmak zorundayız” ilkesiyle
hareket ediyor. Ülkenin inşaat kanunları, son derece katı işliyor. Binalar çelik
iskelet üzerine inşa ediliyor ve sismik dalgalara direnmek yerine aynı yönde
salınacak şekilde tasarlanıyor. Bu sayede modern binaların çoğunda önemli bir
hasar oluşmadığı belirtiliyor.
 Halk son derece
bilinçli
Gerek yetkililerin, gerek halkın deprem konusunda son
derece bilinçli olduğu Şili’de, afet halinde itfaiye, sivil savunma ve tıbbi
yardım ekiplerinin koordinasyonundan, Şili Ulusal Acil Durum Ofisi (Onemi)
sorumlu bulunuyor. Acil durum yanıt sistemi, ulusal, bölgesel ve yerel düzeyde
yürütülüyor.
Her an bir deprem beklentisiyle yaşayan Şili’de çocuklara
okullarda sık sık deprem tatbikatı yaptırılıyor. Şilili bir kadın, evden her
çıkışında “ne olur ne olmaz” diye düşünürek gaz vanalarını kapattığını söyledi.
Şans Şili’den yanaydı
Uzmanlara göre, bu seferki
depremde şans faktörü de Şili’den yana oldu. Elde edilen verilere göre, depremin
denizde ve yerin yaklaşık 34 kilometre altında meydana gelmesi can kaybını aza
indirdi.
 2 milyon kişi
etkilendi
Deprem felaketi sonrasında yaralarını sarmaya çalışan
Şili’nin Devlet Başkanı Michelle Bachelet, afetten 2 milyon
kişinin etkilendiğini açıkladı. Ülkede son 50 yılın en şiddetli depreminde 1.5
milyon evin hasar gördüğü, ülkedeki 15 bölgeden 6’sının da afet bölgesi ilan
edildiği belirtildi. Depremin merkez üssüne en yakın kent olan Conception’da,
çöken bir binanın enkazında yaklaşık 100 kişinin kaldığı öğrenildi. Sağ
kalanları bulmak için yürütülen arama kurtarma çalışmaları tüm hızıyla devam
ediyor.
Açığa çıkan enerji farkı
Şili’deki
8.8’lik deprem, yaklaşık olarak 16 bin megatonluk enerjinin açığa çıkmasına
neden oldu. Haiti depreminde 32 megatonluk enerji açığa çıkmıştı. 7.5
büyüklüğündeki bir depremdeyse 178 megaton enerjinin açığa çıktığı belirtildi.
17 Ağustos 1999 Gölcük depremi 7.4 büyüklüğündeydi. Nagasaki’ye atılan atom
bombası ise 32 kilotonluk enerji açığa çıkarmıştı. (1 megaton 100 kilotona
eşit.)
Yağma başladı
Tarihteki en
büyük 7. depremin vurduğu Şili’de binalardan çok köprüler büyük hasar
gördü. Süpermarketlerde ise yağma başladı. Yağmanın önüne geçmek için orduya
yetki verildi.
 Daha mı kötüye
gidiyor?
Şili depremi ve 12 Ocak’ta Haiti’yi yerle bir eden
depremin de aralarında bulunduğu şiddetli ve yıkıcı sarsıntılar, gezegenin artık
sismik olarak daha aktif olabileceği yönünde endişelere neden oldu. ABD’deki
Missouri Bilim ve Tekroloji Üniversitesi’nden jeofizikçi Stpehen S. Gao,
1970’lerle 1990’lar arasındaki 20 yıllık zaman dilimine kıyasla, son 15 yıldır
Dünya’nın depremler açısından daha aktif olduğunu söyledi. Bunun nedeninin
bilinmediğini belirten bilim adamı, litosferdeki gerilim oranındaki
değişikliklerin bu duruma yol açmış olabileceğini kaydetti. Arizona
Üniversitesi’nden jeolog J. Ramon Arrowsmith, son yıllarda iletişim imkânlarının
geliştiğini ve bu yüzden depremlerin bütün dünyada duyulduğunu, bunun da daha
sık deprem oluyormuş gibi bir algıya yol açtığını
söyledi.
Tsunami Rusya’ya ulaştı alarm durumu
kaldırıldı
Şili depremi sonrası oluşan dev tsunami dalgalarının
Japonya ve Rusya kıyılarına kadar ulaştığı bildirildi. Japonya Meteoroloji
Kurumu, 90 santimetrelik ilk dalganın ardından, dün sabah Kuji limanına vuran
dalgaların boyunun 120 santimetre büyüklüğüne ulaştığını açıkladı. Yetkililer,
tedbir olarak 320 bin kişinin tahliye edilmesi için harekete geçti. Rusya’nın
Pasifik kıyılarına ulaşan tsunami dalgalarının boyu ise 2 metreyi buldu.
Sakhalin adasında bulunan Tsunami Merkezi’nden yapılan açıklamaya göre,
bölgedeki en yüksek dalgalar Kuril adalarında tespit edildi. Olayın ardından
herhangi bir hasar meydana gelmediği bildirildi. Depremin ardından 53 ülkede
tsunami alarmı veren Hawaii’deki Pasifik Tsunami Uyarı Merkezi de dün uyarının
kaldırıldığını açıkladı.
Google’dan deprem hizmeti: Kişi
Bulucu
Diğer yandan, internet arama motoru Google, depremin
ardından yakınlarından haber alamayanlar için, geliştirdiği özel bir programı
hizmete sundu. 12 Ocak’ta Haiti’de yaşanan depremin ardından da kullanılan
“Person Finder: Chile Eathquake” (Kişi Bulucu: Şili Depremi) adlı program,
İngilizce ve İspanyolca olarak hizmet veriyor. Program sayesinde adı sisteme
girilen kayıp kişiler hakkında bilgi alınabiliyor ve bu kişilere dair bilgi
eklenebiliyor.
|
