|
Uzmanlar basınçlı kaplar olarak da adlandırılan kazanlarda karşımıza çıkabilecek en önemli tehlikenin ve kazanın, patlama riski olduğunu söylüyor. Bunun nedenlerini ise; kazanın üretim hataları, kullanım hataları, emniyet donanımlarının eksik veya mevcut olmaması ve rutin bakımlarının düzenli yapılmaması olarak belirtiyorlar. Bu tip kazanlarda olabilecek patlamaların diğer bir nedeni ise; gidiş-geliş emniyet borularında tıkanma sonucu, açık hava ile bağlantının kesilmesi ya da yanma odasında karbondioksit birikimi olarak gösteriliyor.
Bu noktada buhar kazanları ile ilgili yönetmeliklere bakıldığında; 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu uyarınca çıkarılan İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği'nde, “Basınçlı kaplarda temel prensip olarak hidrostatik test yapılması esastır. Bu testler, standartlarda aksi belirtilmediği sürece işletme basıncının 1,5 katı ile ve bir yılı aşmayan sürelerle yapılır. Ancak iş ekipmanının özelliği ve işletmeden kaynaklanan zorunlu şartlar gereğince hidrostatik test yapma imkânı olmayan basınçlı kaplarda hidrostatik test yerine standartlarda belirtilen tahribatsız muayene yöntemleri de uygulanabilir. Bu durumda, düzenlenecek periyodik kontrol raporlarında bu husus gerekçesi ile birlikte belirtilir” hükmüne yer veriliyor. Yasaya göre; basınçlı kazanların periyodik kontrollerinin yılda bir kez olmak üzere; TS 2025 ve TS EN 13445-5 standartlarında belirtilen kriterlere uygun olarak yapılması öngörülüyor.
Kazanların emniyet donanımları kusursuz olmalı!
Sealed Air’in iş birimi Diversey Care, Divergard markasının altında bulunan ürünler ile hizmet verdiği otel, çamaşırhane, fabrika, ofis ve hastanelerin ısıtma/soğutma sistemlerini ve su boru hatlarını temizleme ve bakım ihtiyaçlarını karşılıyor. Diversey Care, işletmelerin kullandığı bu sistemlerde özellikle buhar kazanlarının kullanımlarında karşılaşılan riskler ve alınması gereken önlemlere dikkat çekiyor.
Buna göre Diversey Care; basınçlı kaplarda, basınç göstergelerinin periyodik olarak kontrol edilmesini ve bu kontrollerin yılda en az bir kez yapılmasını öngörürken; tüm basınçlı kaplarda, otomatik emniyet donanımları olmasının zorunlu tutulmasını ve bu donanımların kontrollerinin de yapılmasını tavsiye ediyor. Sıcak su kazanlarında mutlaka termometre, termostat, hidrometre, gidiş-dönüş emniyet boruları, taşma havuzu, gözetleme deliği, patlama kapağı gibi emniyet donanımlarının bulunması gerekiyor. Buhar kazanlarında ise presostat, manometre, en az iki adet su seviye göstergesi, en az iki adet emniyet supabı, emniyet düdüğü, kazan besleme cihazı gibi emniyet donanımlarının bulunması zorunluluk olarak gösteriliyor. Kazan imalatlarının standartlara uygun yapılmasının da önemini vurgulayan Diversey Care; mevzuata uygun şekilde yetkili elemanlar tarafından, yıllık rutin periyodik kontrollerinin yapılmasının oldukça önemli olduğunu bildiriyor. Kazan üzerindeki etiketlerde, imalatçı firma, imalat tarihi, azami çalışma basıncı ve kazan numarasının bulunması da önemli etkenler arasında yer alıyor.
Tesislerin alması gereken tedbirler nelerdir?
İşletmelerin de bu konuda sorumluluklarının artması gerektiğini vurgulayan Diversey Care; tesislerde, eski, yıpranmış ve aşınmış basınçlı kapların kullanılması risklerine dikkat çekiyor. Firma, tüm basınçlı kapların periyodik kontrollerinin mutlaka yılda en az bir kez ilgili mevzuatta belirtilen yetkili kişiler, Makine Mühendisleri Odası (MMO) ya da akredite bir firma tarafından yaptırılmasını öneriyor. Denetim sonucuna göre eksikler varsa, işletmeler tarafından akabinde giderilmeli ve bu eksikler giderildikten sonra, ilgili yetkili kişilerden 'çalışmaya uygun' raporu alınarak çalışmaya devam edilmeli. Basınçlı kapların yetkili kişiler tarafından, emniyet kurallarına uygun kullanımı sağlanmalı ve bu görevlinin, kazancı operatör belgesine sahip olmasına da dikkat edilmeli.
Basınçlı kapların bakımı yapılırken aşınma ve yıpranma olup olmadığı kontrol edilmeli ve azami çalışma basıncının 1,5 katı ile yetkili kişiler tarafından teste tabii tutulmalı. Basınçlı kaplar üzerinde otomatik emniyet donanımlarının ve bununla birlikte üzerlerinde gazın sıcaklığını, basıncını ve seviyesini bildiren göstergelerin bulunduğundan emin olunmalı. Ayrıca kazanların temizliği ve bakımı için belirlenen temizlik periyodlarına ve programlarına uyulmalı. Geçtiğimiz dönemdeki buhar kazanlarında meydana gelen talihsiz kazalar da işletmelerin bu konuda alması gereken tedbirlerin önemini bir kez daha vurgulamakta.
|
