|
b>Bakü-Tiflis-Ceyhan Petrol Boru Hattı’ndan Ceyhan'a petrolün ulaşması nedeniyle, hattın son durağı Ceyhan'daki açılış töreni bugün yapılıyor
'Asrın Projesi' veya '21’inci Yüzyılın İpekyolu' olarak adlandırılan hattın açılış töreni, Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer ve Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın ev sahipliğinde, Gürcistan Cumhurbaşkanı Mikheil Saakashvili, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, KKTC Başbakanı Ferdi Sabit Soyer, İngiltere Başbakan Yardımcısı John Prescott ve Türkiye dahil 32 ülkeden bakan veya bakan yardımcılarının katılımıyla gerçekleştirilecek.
Törende Sırbistan, Arnavutluk, Suudi Arabistan, Yunanistan, Yemen,İsrail, Estonya, Ürdün, Fas, Suriye, İtalya, Nijerya, Polonya, Gürcistan, Litvanya, Oman, Kırgız Cumhuriyeti, Sudan, Moldova, Avusturya, Azerbaycan, Çek Cumhuriyeti, Fransa, Kazakistan, Norveç, Bulgaristan, Hırvatistan, Pakistan ve ABD, bakan veya bakan yardımcısı düzeyinde temsil edilecek.
BP Başkanı Lord Browne, BTC CEO'su Michael Townshend, İslam Konferansı Örgütü Genel Sekreteri Ekmeleddin İhsanoğlu, OECD Enerji Ajansı Genel Direktörü Luis Echavarri, Uluslararası Enerji Forumu Genel Sekreteri Arne Walther, AB Komisyonu Enerjiden Sorumlu Komiseri Andris Piebalgs ile BP üst düzey yetkilileri törene katılacak.
Konuklar için Çırağan, Conrad, Ceylan ve Hilton otelleri kapatıldı.
Tören için BTC'nin büyük ortağı BP'nin de İngiltere'den gelecek 400 kişilik bir konuk listesi bulunuyor. BP, kendi misafirleri için İstanbul'da dört oteli kapattı. Adana'da üç otel ayrıca kapatıldı.
Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer'in, Bakü-Tiflis-Ceyhan Petrol Boru Hattı'nın açılışı dolayısıyla dün Çırağan Sarayı'nda verdiği yemeğe, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Gürcistan Cumhurbaşkanı Mihail Saakaşvili'nin de aralarında bulunduğu yaklaşık 650 davetli katıldı.
 Ceyhan'daki tören programı
Ceyhan'da bugün yapılacak tören için devlet başkanları, özel uçaklarıyla Adana İncirlik Hava Üssü'ne inecekler. Buradan da zırhlı araçlarla tören alanına geçecekler. Diğer konuklar Adana Şakirpaşa Havaalanı'na inecek ve buradan Ceyhan'a taşınacaklar. Araçların geçişleri sırasında Adana-Ceyhan karayolu trafiğe kapatılacak.
Ceyhan'daki tören 12.30-14.30 saatleri arasında, tören için kurulan güneş geçirmez ve klimali özel bir çadırda yapılacak. Türkiye tarihindeki en büyük organizasyonlardan biri olması açısından ayrı bir önem taşıyan ve uluslararası organizasyonlara imza atmış üç firmanın konsorsiyumunda hazırlıkları sürdürülen tören için 3-3.5 milyon dolar harcanacağı tahmin ediliyor.
Bir hayal gerçek oldu
Azeri petrolünün Türkiye'ye boru hattıyla nakli fikri, SSCB'nin dağıldığı 1991 öncesine kadar uzanıyor. 15 yıl bu proje üzerinde çok tartışmalar yapıldı, açık ve gizli büyük güçler arasında büyük mücadeleler yaşandı.
Azerbaycan petrolleri için hazırlanan BTC projesinin resmen ortaya atıldığı 1992 yılında İran'ı geçiş rotası içine almış ve dünyaya Azerbaycan-İran, Nahçıvan-Türkiye olarak ilan edilmişti. Ancak bu rota İran rejimine karşı tavrı belli olan ve ekonomik ve ticari ambargoyu sürdüren ABD'den tasvip görmedi. Daha sonra Gürcistan üzerinden Türkiye alternatifini geliştirildi.
Buna karşılık, Rusya'nın da destek verdiği, Türkiye'nin Boğazlar endişesini göz ardı eden Karadeniz'e uzanan hatlar ile boğazları by-pass edecek ekonomik değeri zayıf alternatif hatlar ortaya atıldı. Anlaşmazlıklara ABD'nin de katkısıyla 1999 İstanbul'da yapılan AGİT Zirvesi sırasında bir orta yol bulundu ve taraf ülkelerin liderleri İstanbul'da bir araya geldi.
Dönemin ABD Başkanı Bill Clinton'ın şahitliğinde, 9’uncu Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel, dönemin Azerbaycan Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev ve Gürcistan Cumhurbaşkanı Eduard Şevardnadze, Azeri petrolünün Ceyhan'a akıtılmasını öngören paket anlaşmalara imza attılar.
Söz konusu anlaşmalara Clinton da gözlemci sıfatıyla imza koydu. Aynı törende Kazakistan, yeterli petrol olması halinde Bakü-Ceyhan'ı kullanma taahhüdünde bulundu.
1999'da atılan imzalar gereğince 2000 sonunda temel mühendislik çalışmaları başlatıldı. 2003 yılında da ilk kazma vuruldu. Ceyhan'a ilk petrol 28 mayıs 2006 tarihinde ulaşırken, haziran başında da tankerlere ilk yükleme yapıldı. Tam kapasite ile çalıştığında yılda 50 milyon ton petrol taşıyacak olan bin 774 km uzunluğundaki hat, yaklaşık 4 milyar dolara maloldu.
BTC maliyetlerinin yaklaşık yüzde 30'u öz kaynaklarla finanse edilirken, toplam tutarın geri kalan yüzde 70'i üçüncü tarafların sağladığı finansman ile karşılandı. Çelik borular, bütün güzergah boyunca toprağın altına gömülü olarak döşendi. Arazi sahipleri ve kullanıcılarına, inşaat aşamasındaki aksaklıklar nedeniyle tazminat ödendi. Boruların döşenmesinin ardından araziler eski haline getirildi. Arazi sahipleri, güvenlik sebebiyle konulan bazı kısıtlamalara tabi olarak arazilerini yeniden kullanabilecek.
Enerji Bakanı Hilmi Güler'in açıklamasına göre, hat tam kapasiteyle çalışmaya başladığında Türkiye, yılda 250-300 milyon dolarcivarında gelir elde edecek. Gürcistan'ın elde edeceği gelirin de 50 milyon dolar seviyesinde olacağı belirtiliyor.
Projenin Türkiye kesiminin yapımı, 1.3 milyar dolara BOTAŞ'a ihale edilmişti. Maliyet, 100 milyon dolar tutarındaki kamulaştırma bedeliyle birlikte 1.4 milyar dolara ulaştı, ancak kapsam değişiklikleri sebebiyle tam maliyetin bir süre sonra kesinleşeceği belirtiliyor.
Azeri petrolü yüksek kaliteli
Azeri petrolü dünyada yüksek kaliteli bir petrol olarak biliniyor. Azeri-Çıralı-Güneşli yataklarından çıkartılacak ve Ceyhan piyasasında dünyaya pazarlanacak olan petrolün adı önce 'BTC Blend' olarak düşünülmüştü, ancak daha sonra 'Azeri Light' olarak değiştirildi.
BTC’nin Türkiye için önemi
BTC Ham Petrol Boru Hattı Türkiye için ekonomik açıdan olduğu kadar siyasi açıdan da büyük önem taşıyor. Karayolu ve demiryolu bağlantılarına ilişkin çalışmalar da sürdürülürken, BTC bu çerçevede bir son değil, benzer boyutta başka projelerin öncüsü olarak kabul ediliyor.
Boru hattı yanına başka boruların da uygulanmasına olanak veriyor. Hattın paraleline döşenecek boru hattı Azeri ve Türkmen doğalgazının Türkiye ve Avrupa'ya nakline imkan verecek.
BTC'nin Türkiye'ye sağlayacağı diğer avantajlar da şöyle sıralanıyor:
- BTC ile jeopolitik önemi artacak olan Türkiye, Avrasya enerji koridorunun da kilit ülkesi haline gelecek.
- Tanker trafiğinin azalması ile İstanbul ve Çanakkale boğazlarının yükü hafifleyecek.
- Ceyhan bir petrol limanı haline gelecek.
- Hattın tam kapasite çalışmasıyla Türkiye'nin petrolün nakli ve yüklenmesinden elde edeceği gelir 250 milyon doları bulacak.
- Hat sayesinde Hazar ham petrolü, Avrupa'ya Ortadoğu bölgesinden bağımsız alternatif bir kaynak sağlayarak, AB üyesi devletlerin kaynak ve güzergah çeşitlendirme hedefini gerçekleştirmelerine yardımcı olacak.
- Hat, Güney Kafkasya'yı ve Orta Asya'yı Türkiye'ye ve buradan Batı pazarlarına bağlayacak Doğu-Batı Enerji Koridoru'nun başarıyla tamamlanmasında önemli mihenk taşı olacak.
Hattın teknik özellikleri:
Kapasite: 50 milyon ton/yıl (Günlük: 1 milyon varil)
Toplam uzunluk: Bin 774 km (Azerbaycan kesimi: 440 km Gürcistan kesimi: 260 km Türkiye kesimi: 1.074 km)
Toplam pompa istasyonu: 10 adet (Türkiye kesimi: 4 adet)
Hatta biçilen ömür: 40 yıl
Maliyeti: Yaklaşık 4 milyar dolar
|
