|
Konut kredisi faizleri beş yıllık vadede aylık yüzde
1’in altına indi. Binlerce konut kredisi kullanıcısı, daha önce yüksek faizle
aldığı kredisini, bugünkü düşük faizle yenileme telaşına düştü. Ancak bankalar,
yüksek faizle verdikleri kredileri, şimdiki düşük faiz oranlarıyla yenilemekte
isteksiz. Hatta şubelerine, ‘Kesinlikle refinansman yapmayacaksınız’ diye
talimat gönderen bankalar olduğu iddia ediliyor. Mortgage mevzuatındaki boşluk,
bankaların bu uygulamasına olanak tanıyor.
Tüketici haklarına aykırı
Bankalar kendi müşterilerinin kredi borçlarını yeniden yapılandırmazken,
başka bankalardan gelen kredi borçlularına kapılarını açıyor. Böylece kendi
müşterisini elinde tutmaya devam eden bankalar, diğer bankaların müşterisini de
çekerek mortgage portföyünü büyütüyor. Bankaların kendi müşterisine refinansman
yapmayıp, başka bankadan gelenlere bu olanağı tanıması, tüketici haklarına ve
rekabet koşullarına aykırı bulunuyor.
Bankaların savunması
Bankalar ise sabit faizli mortgage kredilerindeki bu uygulamanın normal
olduğunu belirterek, “Sabit faizli kredilerde faizler yükseldiği zaman yüksek
faizi müşterilerimize yansıtmıyoruz. Faizler düşerken de bu düşüşü yansıtıp
yansıtmamakta serbestiz” diyorlar.
‘Yeni kredi’ sayıp masraf alınıyor
Refinansman yaptığını iddia eden bankalar ise aslında eski krediyi kapatıp,
yeni konut kredisi açıyor. Bu durumda refinansman yaptığını ileri süren banka,
müşterisinden yine dosya masrafı, ekspertiz ve hukuk ücreti talep ediyor.
Bankaların refinansman adıyla talep ettiği bu masraflar, faiz düşüşünden
sağlanacak indirimin büyük bölümünü götürüyor. Ayrıca, kredi geri ödemesinin ilk
yıllarında ödenen taksitlerin büyük bölümünün faize gitmesi de kredi
kullanıcısının zararına oluyor.
Yönetmelikteki boşluk
Bankalar refinansman yaparken aldıkları masraflara gerekçe olarak, 29 Eylül
2007’de Resmi Gazete’de yayımlanan tebliği gösteriyor. Sanayi ve Ticaret
Bakanlığı tarafından yayımlanan yönetmeliğin ilk taslağında, “Bankalar
refinansman için ücret talep edemez” ibaresi yer alıyordu. Kredi kullananları
korumak amacıyla özellikle konulan bu ifade, yönetmeliğin yayımlanma aşamasında
çıkarıldı. “Refinansman ücreti talep edilmez” ifadesi çıkarılarak yayımlanan
yönetmelikte, “Refinansman ücreti talep edilir” şeklinde bir ifade de yer
almıyor. Bu yasal boşluğa rağmen bankalar refinansman sırasında, yeni kredi
kullandırıyormuş gibi masraf ve komisyon almaya devam ediyor.
Neyin ekspertizi?
Bankalar, refinansman yaparken ekspertizi yapılmış konuta yeniden ekspertiz
raporu da istiyor. Ellerindeki ekspertiz raporuna göre taksitleri tahsil etmeye
devam eden bankaların, refinansman yapıldığında yeniden rapor istemelerinin,
mevzuata göre bir gerekçesi
bulunmuyor.
Nazım Kaya Tüketiciler Birliği Başkanı: Yeni dosya masrafı almak
hukuk dışı
Tüketiciler Birliği Genel Başkanı Nazım Kaya, yeni konut faiz oranları ile
eski borçlarını yapılandırmak için bankalara gidenlerin sürprizle
karşılaştıklarını, kendilerinden 1000 lira dosya parası istendiğini söyledi.
Bankaların ellerinde o kişinin kredi sözleşmesi, dosyası ve ekspertiz raporları
dahil her şeyin bulunduğunu belirten Kaya, bu durumda bankanın yapması gereken
tek şeyin ödeme planında değişikliğe gitmesi olduğunu bildirdi. Kaya, buna
karşın, tekrar dosya masrafı almanın ‘bir yaprak kağıdı 1000 liraya satmak’
anlamına geldiğini ifade ederek, şunları söyledi: “Bunu doğru bulmuyoruz ve
hukuk dışı uygulama olarak değerlendiriyoruz. Bankalar kendilerine başvurarak
kriz döneminde daha az taksit ödemek isteyenlerin zaaflarını kötü yönde
kullanıyor.”
Kredisini yeniden yapılandıranların dikkatli olması gerektiğini
belirten Kaya şöyle dedi: “Kredi borçlandırılmalarında önce faiz sonra ana para
tahsil edilir. Tüketici kredinin yarısını ödemişse yapılandırma yapmasını
tavsiye etmiyoruz.”
Refinansman yapmak için bankalara giden bazı tüketiciler eli boş
döndü
‘Aylık 1.90 faize refinansman yapmadılar’
Mehmet Doğan: 2007 yılında 120 ay vadeli yüzde 1.90 faiz oranından 30 bin
liralık konut kredisi kullandım. Faizlerin düşmesiyle birlikte kredimi yenilemek
istedim. Yaptığım hesaplamalara göre kredimi yenilersem 8 ila 10 bin liralık bir
kara geçiyorum. Fakat bankaya gittiğimde kendi müşterilerine kredi yenilemesi
yapmadıklarını ancak başka bir bankaya giderek kredimi yenileyebileceğimi
söylediler.
‘Boşuna uğraşmayın cevabını aldım’
İkbale Güler: TOKİ’nin bir projesinden ev almak için aylık yüzde 1.27 faizle,
80 bin liralık kredi kullandım. Faizler düştüğü için kredi aldığım bankadan
refinansman yapmasını istedim. Ancak, “Sizin için farkeden bir şey olmaz. Erken
ödeme ve yeni masraflardan sonra ödeyeceğiniz parayla, ödemeye devam ettiğiniz
taksitler başabaş gelir. Boşuna uğraşmayın” dediler.
|
