Bakan Yıldız'a 12 'Çernobil' Sorusu!

1969 yılından 2010 tarihine kadar faaliyetini sürdüren fabrikada 2008 yılında TAEK tarafından denetim yapıldığını, denetim sonucunda arazide radyoaktif madde bulaşmış atıkların tespit edildiğini ifade eden Yüksel, fabrika atıklarının toprakla örtülmüş olmasının büyük bir çevre felaketi yaratabileceğine, dikkat çekti.

Yüksel, “Bu fabrika ve atıklarıyla ilgili bu yılın başlarında 27.02.2013 tarihinde de bir soru önergesi (7/19139) vermiştim. Önergeme verilen yanıtta, “Bunun nihai çözüm olmadığını, yüzey bertaraf tesisinin kurulması gerektiğini, konuyla ilgili çalışmaların İzmir Valiliğinin koordinasyonunda TAEK’in teknik görüş ve önerilerinin çerçevesinde yürütüldüğü”, ifade edilmişti. Ancak bugüne kadar hiçbir açıklama yapılmamıştır. Çevre halkının endişeleri artarak devam etmektedir.   

Gerekli güvenlik önlemlerinin yeterli olmadığı açıkça görülebiliyor. Zaman içinde atıkların üzerindeki toprağında renginin değiştiği ve alanda bazı noktalardan gaz çıkışı olduğu gözlemlenmektedir. Uzmanlar radyoaktif maddelerin etkilerinin en az 100 yıl süreceğini, radyoaktif madde bulaşmış atıkların üzerinin “toprakla örterek bertaraf edilemeyeceği konusunda uyarıyorlar, diyerek sözlerine devam eden Yüksel, Radyasyon Güvenliği Yönetmeliği hükümlerince radyasyon güvenliğinden sorumlu TAEK bu konuda acil önlem alınmalı, bu alanda acilen yeniden denetim yapmalıdır. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı, bir çevre felaketinin yaşanmasının önüne geçmelidir" dedi.

İşte Yüksel'in Soruları:

1.Gaziemir İlçesi Akçay Caddesi No: 8 adresinde bulunan Aslan Avcı Kurşun Fabrikasının 1969 yılından 2010 tarihine kadar faaliyetlerini sürdürdüğü ve bu fabrikada 2008 yılında TAEK tarafından denetim yapıldığı, denetin sonucunda yeni curuf sahası fırınlar bölgesi ve kapalı istif sahasında radyoaktif madde bulaşmış curuf ve atıkların tespit edildiği doğru mudur? Bu denetim sonucunda hazırlanan raporun içeriği nedir?

2.TAEK tarafından yapılan denetim sonucunda bu alanda bazı güvenlik tedbirlerinin alındığı bilinmektedir. Alınan bu güvenlik önlemleri nelerdir? Güvenlik önlemleri raporunun içeriği ve ilgili mevzuata uygun mudur?

3.Alınan güvenlik önlemleri yeterli midir? Güvenlik önlemi olarak “radyoaktif madde bulaşmış curuf ve atıkların toprak ile örtülmesi” işleminin yapıldığı bilinmektedir. Ancak zaman içinde bu toprağında renginin değiştiği ve alanda bazı noktalardan gaz çıkışı olduğu gözlemlenmektedir. Bu durumda TAEK tarafından alanda yeni bir denetim yapılması düşünülmekte midir? Düşünülmekte ise bu denetim ne zaman gerçekleştirilecektir?

4.Yeni denetim sonucunda TAEK tarafından yeni bir rapor hazırlanması ve önlemler alınması düşünülmekte midir? Bu raporu ve önlemleri basın ve kamuoyuyla çevre sakinlerinin alandan kaynaklı kaygılarını gidermek amacıyla paylaşmayı düşünüyor musunuz?

5.Radyoaktif madde bulaşmış çevre ve atıkların ilgili mevzuata göre yerinde üzerinin “toprakla örtülmek” suretiyle bertarafı ve güvenliğinin sağlanması mümkün müdür? Bu alandaki mevcut radyoaktif madde etkilerinin en az 100 yıl süreceği doğru mudur?

6. Radyoaktif maddelerin yerin en az 500-750 metre altında tuz madenine gömülmesi gerektiğini ifade eden uzmanların görüşlerini dikkate almama nedeniniz nedir?

7. 27.02.2013 tarihinde konuyla ilgili vermiş olduğum soru önergesine (7/19139) gelen yanıtta, “Bunun nihai çözüm olmadığını, yüzey bertaraf tesisinin kurulması gerektiğini, konuyla ilgili çalışmaların İzmir Valiliğinin koordinasyonunda TAEK’in teknik görüş ve önerilerinin çerçevesinde yürütüldüğü”,  ifade edilmiştir. Bu çalışmalar ne aşamadadır? Acil ve nihai çözüm için somut olarak neler yapılmıştır?

8. TAEK'e bağlı Çekmece Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi,radyasyonun "Europium 152" adlı malzemeden bulaşmış olduğunun tespit edildiği ve bu malzemenin Türkiye'ye girişinin yasal olmadığı doğru mudur? TAEK'in raporunda nereden ve nasıl girdiği belirtilmiş midir?

9.2690 Sayılı Türkiye Atom Enerjisi Kurumu Kanunu hükümlerince ve 24.03.2000 tarih ve 23999 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Radyasyon Güvenliği Yönetmeliği hükümlerince radyasyon güvenliğinden sorumlu TAEK’de ülkemiz genelinde denetim faaliyetleri etkin ve yaygın,  düzenli olarak gerçekleştirilmekte midir? Gerçekleştiriliyor ise yapılan denetim ve sonuçları nelerdir?

10.Bu denetimlerin periyodu nedir? Bu denetimleri gerçekleştirmekle yükümlü TAEK’de denetim yetkisi olan personel sayısı kaçtır? Personel sayısı yeterli midir? Yeterli değilse  personel sayısını artırmayı  düşünüyor musunuz?

11.Ülkemizde Radyoaktif Atık Bertaraf Tesisi var mıdır? Var ise bertaraf kapasitesi nedir? Bu kapasite İzmir-Gaziemir fabrika örneğindeki gibi radyoaktif madde bulaşmış yüksek miktardaki curuf ve atıkları bertaraf edebilecek ölçüde midir? Bu ölçü sağlanamıyorsa bugün için nasıl bir çözüm üretmeyi düşünüyorsunuz?

12.Gelecekte benzer olaylarla karşılaşılmasının önüne geçmek amacıyla ülkemizin her bölgesine hizmet verecek yeter sayıda radyoaktif atık bertaraf tesisi kurulması planlanmakta mıdır?