"Atatürk’ün Polatlı’daki Karargahı Bakımsız, Girişi Ağıl Olarak Kullanılıyor"

Sakarya Meydan Muharebesi'nde Atatürk’ün karargah olarak kullandığı Memnan Ağa’nın iki katlı evinin bilgisini alan Mimarlar Odası Ankara Şubesi, ANKA Enstitüsü yetkilileri ile yerinde tespit ve inceleme gezisi gerçekleştirdi. Mimarlar Odası Ankara Şubesi Yönetim Kurulu Sekreteri Nihal Evirgen, Mimarlar Odası Ankara Şubesi Kent İzleme Merkezi Danışma Kurulu Üyesi restoratör mimar Cansen Kılıççöte, Polatlı Belediyesi Tarihi Alanlar Tanıtım Merkezi (POTA) Genel Koordinatörü ve Polatlı Tarih ve Kültür Araştırmaları Dernek Başkanı (POTKAD) Kadim Göç, ANKA Enstitüsü Başkan Yardımcısı, ekonomist, program yapımcısı Murat Özbülbül, ANKA Enstitüsü Başkan Yardımcısı Taner Topçu, söz konusu alanda tespit gezisi yaptı. Tespit gezisi sonrasında yapının korunması konusunda yapılan değerlendirmelerle birlikte çalışmalara başlandı.

“Yapı acilen kamulaştırılmalı, restore edilerek hak ettiği değeri kazanmalı”
Konuyla ilgili açıklama yapan Mimarlar Odası Ankara Şube Başkanı Tezcan Karakuş Candan; “Mustafa Kemal Atatürk önderliğinde yazılan milli mücadelenin hikayesinin tanık mekanlarının korunması, geçmiş ve gelecek bağının kurulmasının adım taşlarıdır. Belleğiniz yoksa onu hatırlatacak mekanlarınız yoksa, geleceğiniz yok demektir. Sakarya Meydan Muharebesi Milli Mücadelenin kırılma noktasıdır. Halkın kurtuluşa olan inancının, düşmanın yenileceğinin göstergesidir. Polatlı Karapınar Köyü’nde Memnan Ağa’nın iki katlı konağı bu tarihsel kırılma anının tanık mekânlarından birisidir. İşgal kuvvetlerine karşı Mustafa Kemal Paşa’nın 9 Eylül tarihinde saldırıyı yönetmek üzere buraya geldiği pek çok kez yapıyı karargâh olarak kullandığı anlatılarda ifade edilmektedir. Bu yapının bugün bakımsızlığı girişinin ağıl olarak kullanılması kabul edilemez. Yapı acilen kamulaştırılmalı, restore edilerek hak ettiği değeri kazanmalı” diye konuştu.

“Bu değer, milli mücadelenin hafıza mekanı olarak toplumla buluşmalıdır”
“Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş ve kurtuluşunun yüzyıllık tarihsel süreci içerisinde bulunduğumuz günlerde dönemin izlerinin onca bakımsızlığa ve ihmale rağmen ayakta kalması bize verilen en önemli mesajdır” diyen Candan, şöyle devam etti: “Yüzümüzü geçmişimize dönerek gelecek yüzyılı inşa etme kararlılığı ile tanık mekanlarımızın korunması restore edilmesi ve her birinin tarihsel bir bilinç mekanına dönüşmesi sorumluluğumuzdur. Milli mücadeleye ev sahipliği yapmış hafıza mekanlarına yönelik bu vurdumduymazlığı ve değerlerimizi yok etme anlayışını tarih önünde mahkum etmeye kararlıyız.

Aynı zihniyeti çürümeye terk edilen ve sonrasında yangın çıkan Çoban Mektebi’nde de gördük. Çoban Mektebi Atatürk’ün 27 Aralık 1919’da Ankara’ya geldiğinde Halide Edip Adıvar ve temsil heyeti ile birlikte kaldığı, mücadelenin Anadolu’ya yayılmasının telgrafların çekildiği mekandı. Restore edin dedik birden yangın çıktı. Şimdi de milli mücadelenin mihenk taşı, bugünlere gelmemizin en önemli tanık mekanlarından olan Polatlı’da Atatürk’ün karargah olarak kullandığı iki katlı konağın girişinin ağıl olarak kullanılması tarihsel kadir bilmezliktir. Yapı, epey bakımsız durumda, içerisinde yaşayanların bunu yapma olanakları yok. Hepimize ait olan bu değer kamulaştırılmalı restore edilmeli, milli mücadelenin hafıza mekanı olarak toplumla buluşmalıdır.”

 “Cumhuriyet hafızası korunmalıdır”
Mimarlar Odası Ankara Şubesi Sekreteri Nihal Evirgen ise, yapının gelecek kuşaklara milli mücadele dönemi hafızası olarak aktarılması için korunmasının önemine dikkat çekerek, “Bu haliyle yapı zarar görebilir. Bakımsız durumda, kamulaştırılarak, restore edilmeli ve Cumhuriyet hafızası korunmalıdır” dedi.

Polatlı Belediyesi Tarihi Alanlar Tanıtım Merkezi (POTA) Genel Koordinatörü ve Polatlı Tarih ve Kültür Araştırmaları Dernek Başkanı (POTKAD) Kadim Göç, yapıya dair şu bilgileri verdi: “22 gün 22 gece devam eden Sakarya Meydan Muharebesi'nde Mürettep kolordu karargahı Polatlı'nın Karapınar köyünde bulunmaktadır. Savaş boyunca kolordu karargahı olarak kullanılan bu yapı 09 Eylül ile 13 Eylül tarihleri arasında ise Başkomutanlık ileri karargahı olarak kullanılan bu köyün üstünde bulunan Zafer Tepe kullanılmıştır. Şu an ayakta kalmış yapı her ne kadar Kazım Özalp'ın kullanmış olduğu karargah evine Başkomutan Mustafa Kemal, Genel Kurmay Başkanı M. Fevzi Çakmak, Batı cephesi komutanı ismet İnönü'de kalmıştır.  

2015 Yılında Polatlı Belediyesi Tarihi Alanlar Tanıtım Merkezi ve Koruma kurulları tarafından tespiti yapılmıştır. Yapı kerpiç bir yapı olup, orta bölüm iki katlı yanlarında tek katlı odalarla birbirine bağlıdır. Şu an bina eski eşyaların atıldı ve bir bölümü kiler olarak kullanılmaktadır. Ön tarafı ise çevrilmiş koyun barınağıdır. Köyün üzerinde bulunan Zafer Tepe savaş esnasında komutanların savaşı yönettiği yerdir. Buradaki mevziler günümüze kadar izleri kalmıştır. Mustafa Kemal gündüzleri bu tepede savaşı idare etmiş, geceleri de köyün çok yakınında bulunan demiryolu üzerindeki karargah treninde savaşı yönetmiştir.”