Atatürk Orman Çiftliği Davasında Müzakere Süreci Devam Ediyor

Atatürk Orman Çiftliği’nde Saray inşası devam ederken plan davasında alınan yürütmeyi durdurma kararının uygulanmaması ve iç hukuk yollarının tüketilmesi üzerine 2015 yılında, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne kurumsal olarak Mimarlar Odası Ankara Şubesi, bireysel olarak Mimarlar Odası Ankara Şube Başkanı Tezcan Karakuş Candan başvurmuştu. Mimarlar Odası Ankara Şubesi’nin ve Candan’ın başvuruları üzerine, yargılamadan önce AİHM’in taraflara önerdiği “dostane çözüm önerisi” için görüşlerini iletmeleri için bugün (22 Temmuz) son gün.

Konuyla ilgili açıklama yapan Mimarlar Odası Ankara Şube Başkanı Tezcan Karakuş Candan, “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne resmi olarak bildirdik. Kamuoyuna bir kez daha açıklıyoruz. ‘İktidarla görüşmeye açığız, belirli şartlarımız var’ Atatürk Orman Çiftliği talanı ve milyon metrekare dökülen betonlar, Atatürk’ün şartlı bağışına, vasiyetine ve hukuka aykırı şekilde inşa edilmiştir.” dedi.

“Atatürk Orman Çiftliği’nde yargı kararları hiçleştirilmiştir”
Candan, şöyle devam etti: “Atatürk Orman Çiftliği davası, AİHM filitrasyonundan geçti ve hükümetin savunmasının alınmasından önce AİHM, ‘Taraflar müzakere etsin ve yargılama süreci başlamadan bu durum çözülsün’ çağrısını yaptı ve 22 Temmuz’a kadar süre verdi. Biz AİHM’e yazılı olarak müzakereye açık olduğumuzu bildirdik, hükümet ne bildirdi bilmiyoruz, bizimle herhangi bir iletişimleri olmadı. AİHM bu aşamadan sonra hükümetten savunma isteyecek. AİHM’in taraflara müzakere sürecinde ilettiği soruları cevaplandırdık. Cevabımızda Atatürk Orman Çiftliği dava süreçlerinde yargı kararlarının hiçleştirildiğini ve evrensel hukuk kurallarının ihlal edildiğini ifade ettik. Dileriz ki hükümet adil yargılanma hakkını savunur, 2014 yılında uygulamadığı yürütmeyi durdurma kararını uygular. O günden bugüne geçen süreci de tazmin eder.”

“Atatürk Orman Çiftliği’nde hukuk önünde eşitlik ilkesini ve evrensel hukuk kuralları ihlal edilmiştir”
Candan, AİHM’e verdiği cevapları ise şöyle aktardı:

“1- A- Anayasa Mahkemesi, davayı actiopopularis olarak değerlendirerek kişisel mağduriyet nedeniyle bireysel başvuruyu reddetmiş olması doğrudan doğruya sözleşmenin 6.maddesinin 1.bendine aykırıdır. Zira başvurucu kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşu olan ve Association BURESTOP 55 and Others v. France (no: 56176/18), 1/7/20211 kararında ifade edildiği gibi ‘kamu bekçiliği’ rolünde olan Mimarlar Odası Ankara Şubesi Başkanıdır, başvurusu kamu adına yapılmış bir başvurudur. Başvurucunun kişisel bir menfaati söz konusu değildir, Mimarlar Odasının kamusal görevinden kaynaklanan konumu nedeniyle Anayasa Mahkemesine bireysel başvuru yapılmış, başvurunun reddi üzerine mahkemenize başvurulmuştur.

B- Mahkemece verilen yürütmenin durdurulması kararına uyulmaması dava sürecine esas yönünden etki etmiştir. Şöyle ki, şimdi Cumhurbaşkanı olan dönemin Başbakanının alenen kamuoyu önünde ‘mahkeme kararını uygulamayacağını beyan etmesi’ Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının, hukuk uygulayıcılarının hukuka güven duygusunu zedelemiştir. Başbakanın yargı erkinin üzerinde irade beyan ederek yargının işlevsizliğini ilan etmiş olması elbette ki adil yargılanma hakkımızı sınırlandırmıştır. Dönemin başbakanı şimdi Cumhurbaşkanı’nın evrensel hukuk değerlerini kamunun önünde ihlal etmesi, hukuk önünde eşitlik ilkesini de ihlal ederek yargıyı hiçleştirerek evrensel hukuk kurallarını da ihlal etmiştir. Bu hukuksuzluk ve yürütmeyi durdurma kararlarının uygulanmaması, insanlığa ait olan birinci derece korunması gereken doğal ve tarihi sit alanına milyonlarca metrekare beton dökülerek inşaat yapılmasının devamını sağlayarak tarafı olduğu Avrupa Peyzaj Sözleşmesi, Granada sözleşmelerini de ihlal edecek sonuçlar doğurmuştur. Yine yargı kararlarının uygulanmaması ile ülkenin Kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün şahsi mal varlığı olan ve şartlı bağışla halkına emanet edilen Atatürk Orman Çiftliği alanlarının talan edilmesine yol açmış ve hukuk tanımazlık ile kamuoyunda derin yaralar açarak, hukuka güven kaybına neden olmuştur.

2- İdare mahkemelerince verilen yürütmenin durdurulması kararı uygulanmadığında başvurucuların Mahkemeye başvurma olanakları bulunmamaktadır, ancak mahkeme kararlarını uygulamamak suretiyle görevi kötüye kullanma suçu işlendiği iddiasıyla başvurucular tarafından Cumhuriyet Savcılığına başvuruda bulunulmuştur.”

“Kamu adına kamu bekçiliğine devam edeceğiz”
Candan, “Cevaplarımız çok açık ve net, Atatürk Orman Çiftliği’nde Atatürk’ün şartlı bağışı vasiyeti ve hukuka aykırı inşa ve planlama faaliyetleri yapılmıştır. AİHM kararlarına göre yürüttüğüm Mimarlar Odası Ankara Şube başkanlığı, kamu adına kamu bekçiliği görevidir. Atatürk’ün bize emanet ettiği değerlerin ve Atatürk Orman Çiftliği’nin kamu bekçiliğini yapmış olmak onur vericidir diyerek kamu adına kamu bekçiliğine devam edeceğiz.” diye konuştu.

AİHM hükümete ve mimarlara şu soruları iletti:

1- Sözleşmenin 6. maddesinin 1. bendi, takip edilen davada geçerli şekilde uygulanabilir mi? İlk olarak, Anayasa Mahkemesi, davayı actiopopularis olarak değerlendirerek kişisel mağduriyet nedeniyle bireysel başvuruyu reddederken, idare mahkemelerinin başvurucuların dava açma konusunda menfaatlerini teslim etmesi durumunda başvurucuların medeni hak ve yükümlülükleri açısından söz konusu davayla bağları var mıdır?

2- İşbu davada idare mahkemelerince verilen yürütmenin durdurulması kararlarına uyulmaması, dava sürecine esas yönünden doğrudan bir etki yaratarak başvurucuların adil yargılanma haklarını, hatta bu yargılamalarda incelenen davalarını somut olarak sınırlandırmış mıdır? 6. Maddenin 1. bendinin burada geçerli olduğu varsayılarak; yerel ve/veya merkezi idarelerin, başvurucuların talebi üzerine idare mahkemelerince verilen yürütmenin durdurulması kararını uygulamadığı sürece başvurucular anılan hüküm uyarınca mahkemeye başvurabilirler mi?