|
Elektrikli arabalar çok yakında trafiğe çıkıyor. Elbette
trafikteki bu değişimin şehir yaşamına da pek çok yansıması olacak. Tabii ki en
önemli artıları fosil yakıt üretmeyerek sıfır emisyon üretmeleri. Ancak işin
derinine indiğinizde elektrikli arabalar kullanıcılarının gündelik
alışkanlıklarını değiştirecek hatta yeni işkolları oluşmasına olanak sağlayacak
gibi görünüyor. Elektrikli arabalar için şarj istasyonlarını
ithal eden ve bu yıl içinde 14 şehirde bine yakın istasyon kurmayı hedefleyen
365 Energy Group CEO’su Ahmet Yapışlar
şirketin birkaç yıl içinde bu yatırımdan kâr beklemediğini söylüyor, amaçları
uzun dönemde alışkanlık yaratmak. Çünkü hesapları önümüzdeki on yıl içinde 200
bin civarında istasyon kurmaları gerektiğini söylüyor.
- Elektrikli arabaların benzinle çalışan arabalardan farkı
nedir?
- Elektrikli motorun, bir devirinde bile maksimum forkundan faydalanabiliriz.
Yüz kilometreye üç saniyede çıkabiliyor. Yüksek verimde çalışıyor.
- Hızları ne kadar?
- Menzille alakalı olarak genelde şehir içi amaçlı üretiliyorlar. 120’yle 180
arası hızları var. Ancak iki yüz üzeri hıza çıkan modeller de var.
- Elektrikli arabalar tamamen sıfırdan mı üretiliyor yoksa benzinle
çalışan araçların dönüştürülmesi söz konusu mu?
- Halen var olan araçlar motor ve şanzımanları sökülüp batarya, motor grubu
ve kontrol ünitesi eklenerek elektrikli arabaya dönüştürülebiliyor. 8 ile 10 bin
dolar arasında maliyeti var. Oraya sıfırdan bir batarya koyuyorsunuz, şanzıman
tamamen sökülüyor. Şasi, karoseri, koltuk filan duruyor ama şöyle söyleyeyim,
LPG bir estetik operasyonsa bu bir ameliyat. Geri dönüşü bana üç yılda olabilir
ama bir taksici on ayda bunu amorti edebilir. Servisler, filolar, belediye
araçları için de dönüşümü çok kârlı olacak.
- Araba dönüştürme de yeni bir pazar haline gelecek
galiba.
- Şimdi nasıl LPG dönüştürme istasyonları varsa ilerleyen yıllarda benzer
atölyeler faaliyete geçer. LPG çıktığında mutfak tüpüyle denemeler olmuştu,
benzer şeyler olacaktır ama bunun bir yasal düzenlemesi de olacaktır.
- Elektrikli araba satışları başladı mı?
- Markalar örnek olarak getiriyor. Ancak mevzuat, ÖTV gibi konular henüz
belli değil. Hem araç hem de şarj istasyonu konusunun yaz sonu neticeleneceğini
tahmin ediyoruz.
- Şirket olarak yaptığınız araştırmalara göre elektrikli araba
kullanımı ileride ne düzeyde olacak?
- En muhafazakâr sonuçlardan birine göre şu anda on milyon olan araç sayısı
on yıl içinde yirmi bir milyon olacak. Bu rakamın dört milyonunu da elektrikli
araçlar oluşturacak.
- Kaliforniya’da 2014’te benzinle çalışan araçlar tamamen
yasaklanacak. Bu trend dünyaya yayılırsa tahmininizden çok daha yüksek bir rakam
olacaktır.
- Kaliforniya bu konuda çok ileride. Emisyon konusunda da çok ağır
yaptırımları var. Şu anda Japonya’da da aynı şey söz konusu. Büyük teşvikler
Avrupa’da var. İspanya’da cihazların kurulumu için devamlı teşvik yaratılıyor.
Londra’da merkeze araçla giriş ücretli ama elektrikli arabalar bundan muaf.
Türkiye’de ise açıklamalar “kendimizi ona göre ayarlamadık ama” yönünde. Şu anda
arabaya yüksek vergiler uygulanıyor. ÖTV yüzde beş uygulandığında değişim
olacaktır.
Şarj etmek alışkanlığa dönüşecek...
- Şarj istasyonlarını kime satacaksınız?
- İstasyon denilince, benzin istasyonu akla geliyor. Şarj noktası aslında
üçte bir metrekare yer kaplıyor. Sokak kenarı da olabilir, kapalı otopark duvarı
da, sinema otoparkı da. Tamamen self servis. Her araç kendi kablosuyla geliyor,
KGS gibi kartla cihaza kendini tanıtıyor, fişinizi takıyorsunuz şarj işlemi
başlıyor. Siz sinemada film izlerken araba şarj ediliyor.
- Elektirkli araba ne kadar sürede şarj oluyor?
- Üç dakika ile sekiz saat arasında şarj eden cihazlar var. Bizim üç tip
cihazımız var. Tam dolumu dört ile sekiz saat süren, orta hızdaki iki ile dört
saat süren var. Bir de hızlı şarj eden var, o da üç ile yirmi dakika arasında
şarj ediyor. Arabalar otoparktaki yavaş şarjlara bağlanabilir. Ancak
İstanbul’dan Ankara’ya gidiyorsanız en az iki kez arabanızı şarj etmeniz
gerekir. Elektrikli arabaların menzili yüz elli ile iki yüz kilometre arasında.
O yüzden hızlı şarj istasyonlarını kullanmanız gerek. Taksinin de sabit kaldığı
sürenin az olması lazım. Onlar da hızlı şarja ihtiyaç duyacak. Ancak evde ya da
işyerinde hızlı şarja ihtiyaç yok.
- Bir istasyon bir araba mı şarj ediyor. Ötekiler sırada mı
bekleyecek?
- Bütün arabalar elektrikli değil. Bütün sokakta elektrikli araba olduğunda o
sokakta bir sürü şarj istasyonu olacak. Bu sene kuracağımız istasyonlar belki
hiç kullanılmayacak. Çünkü araba yok. Amacımız elektrikli arabalar trafiğe
çıktığında kullanılabilir olması.
- Şarj istasyonlarının uzun vadede herhangi bir zararı var
mı?
- Cihaz şehir altyapısından aldığı elektriği regüle edilmiş şekilde araca
sağlıyor. İşlemden önce aküyü tanımlıyor, sonra ona uygun akımı veriyor. Böylece
akünün ömrünün kısalmasını veya patlamasını önlüyor. Kullanıcı kartını
okuttuğunda o yıl hangi cihazdan ne kadar elektrik çekmiş onu görebiliyor.
Elektrik dağıtıcısına da belirli ölçüde yetki veriyoruz. Mesela hastanede
ameliyat yapılıyor, yüz araba da yüz istasyonu kullanmaya çalışıyor. Altyapı
yetersizse trafo patlayabilir ve ameliyat olan kişi ölebilir. Dağıtıcının günün
belli saatlerinde belli istasyonları yüzde elli performansla çalıştırma yetkisi
var. Yoksa insanlar “benim garajım var orada arabamı istediğim kadar şarj
ederim” diyebilir ama oradaki akım regüle edilmiş olmayabilir. Bu da akünün
ömrüne zarar verir.
|
