Ankara Antik Tiyatrosu’na İlişkin Gerçekler

Bentderesi’ndeki antik tiyatroda kazı çalışmaları cuma günü Ankara ekimizde bazı yanlış bilgilerle yayımlandı. Başlıkta yer alan “Ankara’nın, 3 bin 300 yıl önce 5 bin kişilik tiyatrosu varmış. Ulus’ta Antik Tiyatro bulundu” sözleri haberin içinde de yinelenmişti. Bu yanlışlıkları düzeltirken, bazı doğru ek bilgileri de okurlarımıza aktarıp, yapılan yanlışlıktan dolayı özür dileriz.

Anakent Belediye Başkanı Melih Gökçek’in tiyatro bağlantılı açıklamasında “Ankara’nın tarihinin 3 bin 300 yıl öncesine dayandığı” sözleri haberde tiyatronun tarihi ile karıştırılarak, sanki tiyatronun 3 bin 300 yıllık geçmişi olduğu yazılmış. Oysa 3 bin 300 yıl önce dünyanın hiçbir yerinde antik tiyatro yoktu. Bırakın Anadolu’yu İtalya’da bile Roma İmparatorluğu için yaklaşık bir, bin yılın geçmesi gerekiyordu. Romalılar, İÖ 189’da Galatları yenerek Ankara’ya gelmişlerdi. Bentderesi’ndeki Roma Tiyatrosu ancak İS 1. yüzyılın sonu - 2. yüzyılın başına tarihlenebiliyor. Antik yazarlardan hiçbiri Ankara’da bir tiyatronun varlığına değinmezken, 1872’de G.Perrot, E. Guillaume, J.Delbet adlı Fransız araştırmacılar gördükleri bazı taşlara dayanarak kentte bir antik tiyatronun olabileceğini yazmışlardı. Ancak 1982’de Anadolu Medeniyetleri Müzesi’ne yapılan bir ihbar sonucunda Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi (DTCF) doçentlerinden Coşkun Özgünel bu noktada ilk kazmayı vurarak tiyatronun varlığını saptadı. Sonrasında Doç. Dr. Orhan Bingöl 1986 yılına kadar DTCF adına kazı çalışmalarını sürdürdü. Bentderesi’nin doğu yamacına yaslanan tiyatronun, kentteki hava akımı dikkate alınarak izleyicilerin yaz aylarında rahat etmelerini sağlayacak bir noktada yapıldığı anlaşılıyor. Anadolu-Roma tiyatro mimarisi özelliklerini taşıyan Ankara tiyatrosunun taşları zamanla gerek kale surlarında ve gerek yöredeki yapılarda devşirme taş olarak kullanılmış. Daha sonraki yüzyıllarda “su oyunları” sergilemek amacıyla tiyatronun değişikliğe uğradığına ilişkin veriler de ortaya çıkarıldı. Üzerindeki çöplük ve ruhsatsız binaların ortadan kaldırılmasından sonra Ankara’nın antik tiyatrosundaki kazı çalışmaları Anadolu Medeniyetleri Müzesi ve belediyenin işbirliği ile sürdürülüyor. Tiyatroda bulunan çeşitli heykeller arasında yer alan görkemli bir Satir başı da müzede sergileniyor.