|
br />
Biz daha avantajlıyız
Biz Allianoi'de çok daha
avantajlıyız. Baraj henüz yapılmadığı için antik kent sular altında değil.
Başında, baraj gölü dolmadan kuruyken bu projeyi yapmak çok daha kolay ve daha
az maliyetli. Suyun içinde çalışmak daha zor ve pahalı. Belki biz Bulgaristan'ın
önüne bile geçebiliriz.
Gerek Allianoi'de gerekse baraj gölü tehdidi altında olan diğer antik
kentlerimizde bu projeyi uygulamak mümkün. Fikir her biri için geçerlidir. O
bakımdan Sayın Bakan ile Tarkan'ın tartışmasına gerek yok. Akılcı projeler her
zaman bulunabilir.
Benim tahminim 1 yıl içinde tamamlanabilir bir proje. Bildiğim kadarıyla
baraj gölü tehdidi altında olup da eski antik yerleşimlerin kurtarılması için
bundan daha akılcı bir proje yok. Bir tane Mısır'da gördüm. Ramses Tapınağı'nın
olduğu tarihi kenti, tek tek işaretleyip başka bir yerde tekrar inşa etme
yöntemi kullanarak kurtarmışlar. Ama bu her yer için uygulanabilir bir yöntem
değil. Yere gömülmüş bir yerde bu çok zor. Bir kent olduğu yerde değerlidir.
Yani taşıma tekniğinin, Allianoi, Hasankeyf, Zeugma için doğru yöntem olduğunu
düşünmüyorum. Eğer Allianoi sular altında kalırsa bu antik kenti unutmak zorunda
kalacağız.
 Anlamak gerçekten
zor
Nezih Başgelen (Arkeolog, yazar)
Allianoi'de gelinen süreci anlamak gerçekten zor. Eğer akılcı bir çözüm
bulunamazsa bu benzersiz miras kaybedilecek, su altında kalacak.
Şu anda yapılan - koruma amaçlı uygulanan kaplama ve sağlamlaştırma işlemleri
- tamamen çağdışı bir yöntem. Örneğin, Bulgaristan'ın kullanacağı
'Seuthopolis' projesi akıllı çözümlerden biri. Bulgaristan'dan imkanlar
açısından daha iyi durumda olduğumuza göre bunu hayata geçirebiliriz. Bu iradeyi
bugüne kadar gösteremedik. Bu önemli proje bakanlığa önerildi. Ama bir ses
çıkmadı. Türkiye'de hiçbir öneriye cevap gelmiyor ki zaten.
70'lerdeki karar aynen devam ediyor. Orada bir ihale açılmış, baraj
sonuçlandırılsın diye bekleniyor. Türkiye bütün tarafları bir araya toplayıp bir
irade gösterebilir. Allianoi'deki kazılara devam edip buradaki antik kentin
tamamını ortaya çıkarabilir. Baraj gölünden vazgeçebilir. Ama bu çok ütopik
tabii ki.
Bu dünya mirasını suların altında bırakacak bir lüksümüz yok. Böyle bir şey
yaparsak, Türkiye'nin geleceğini ipotek altına alırız.
Yetki karmaşası
Yaklaşık 10 yıldır Barajları İzleme Komitesi var. Amaç barajları engellemek
değil, bunların ortak akılla hayata geçirilmesine vesile olmak. Projelerin doğru
şekillendirilmesine yardımcı olmak. Arkeoloji, yatırımların önündeki kurumsal
bir yapı değil. Züccaciye dükkanına girmiş fil gibi davranmayalım. Bir sorun da,
bir alan söz konusu olduğu zaman devletin birçok birimi arasında yetki karmaşası
ortaya çıkıyor.
Bir kere Allianoi'deki kurtarma kazıları bitmeden bir şey yapılmamalı. Yani
ortada bir yaralı var. Bu yaralıyı kurtarmak önemli. Biz daha Alllianoi'nin 5'de
1'inin bile bilmiyoruz. Muhteşem şeyler ortaya çıkıyor. 'Seuthopolis'
projesi hayata geçirilirse bir yandan kazılar da devam edebilir. Bunun iyice
incelenmesi gerekiyor. Henüz, bakanlık tarafından toprağın altında neyin olduğu
çalışması yapılmadı. Arkeolojiyi bu kadar destekleyen Kültür Bakanlığı'na
Allianoi'deki tutumu yakışmıyor. Türkiye'nin bu dar sarmaldan çıkması gerekiyor.
Yoksa bu önemli tarihi mirası kaybediyoruz, 600 baraj ise sırada bekliyor.
|
