40 Semt 40 Kitap

BR>
Şehir tarihçiliği, yazarlığı bizde pek iltifat edilen bir iş değildir. Örneğin, İstanbul üzerine pek çok kitap vardır ama kayda değerlerinin sayısı fazla değildir ve bu kitapların yazarları iki elin parmaklarını geçmez. Çünkü kaynaklar sınırlıdır. Projede yer alan kitapların yazarları da birkaç istisna hariç semtlerinin tarihini enine boyuna yazmaya girişmemiş. Daha çok anılar ağır basmış, yazarların merkezinde yer aldığı eserler oluşmuş, bu da kitapların edebi havasını artırmış.

Önemli bir handikap kitapların ısmarlama olması ve belirli bir süre içinde yazılma gerekliliği. Ismarlama, hele süreyle sınırlı eser yazmak kolay bir iş değil. Bir de işin içinde edebiyat varsa... Her yazarın böyle bir durumda iyi sonuçlar alabileceğine inanmıyorum. Nitekim proje kapsamında yer alan bazı kitaplarda bu hava kuvvetli bir biçimde hissediliyor. Bu açıdan bakılırsa projeye katılan yazarların bir sınavdan geçtiğini, çoğunun geçer not aldığını ama bazılarının kaçınılmaz olarak sınavı veremediğini söyleyebilirim.

Seçilen semtler de eleştiri konusu olacaktır kuşkusuz. Proje sunumunda '40 İstanbul semti saptanırken, semtin tarihselliği, ünü, tanınmışlığı göz önünde tutuldu' denilse de bazı semtlerin niye listede yer almadığı, bazılarının yokluğu en verimli tartışmalardan olacaktır. Listeyi incelerken bende bazı semtlere iltimas geçildiği duygusu oluştu. Örnek vermek gerekirse Cağaloğlu Doğan Hızlan ve Nail Güreli'nin kalemlerinden iki ayrı kitapta anlatılmış. Fatih'in ve Haliç'in hemen her semti kitaplaşmış. Bir de neden kitabının yazıldığını merak edeceğimiz semtler var. Bunun da tipik örneği Feneryolu. Kızıltoprak'ın, Kalamış'ın, Fenerbahçe'nin olmadığı dizide Feneryolu'nun işi ne diye sormadan edemem. Göztepe, Suadiye var, Bostancı yok. Feriköy var, Kurtuluş yok. Anadolu Hisarı var, Rumeli Hisarı yok. İlk bakışta dikkatimi çeken bu durum tabii ki projenin kusuru değil. İstanbul'a kırk kitabın yetmeyeceğini gösteriyor. Belki projenin ikinci aşaması olarak bir kırk kitap daha hazırlanabilir ve eksikler tamamlanır.

Bu tip çalışmalarda üzerinde durulacak ikinci önemli nokta yazarlardır. Semt seçiminde olduğu gibi yazar seçiminde de öncelikleri, kıstasları merak eder okuyucular. Proje sunumunda 'Semtleri anlatması için şair, hikâyeci, romancı, denemeci gibi edebiyatçı yazarlar seçildi. Yazarların 40 yaşını aşmış olmalarına ve söz konusu semtlerle az çok bütünleşmiş olmalarına önem verildi' deniliyor. Semt yazarlarının birçoğunun bu kıstasa uyduğunu söyleyebiliriz ama bazılarını hiç tanımadığımızı belirtmeliyim. Kendi alanlarında önemli isimler olsalar da edebi verimleri hakkında hemen akla gelen bir bilgimiz yok. Sema Kancan, Saadet Özkal, Talin Büyükkürkciyan, Refet Özkan, Oğuz Karakartal, Nusret Karaca, Hilmi Alişanoğlu, Cüneyt Altunç, Ari Çokona benim edebiyatta aşina olmadığım adlar. Herhalde bu değerli yazarlar semtleri hakkında bilgileriyle, anılarıyla projeye dahil oldular. Bir başka deyişle edebiyata kazandırıldılar.